پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- رئیس مرکز فناوری اطلاعات
سازمان مالیاتی با اشاره به اینکه تمام بخش‌های طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه
اجرایی نیست، گفت: مالیات معطل اطلاعات دستگاهها است که برخی دستگاهها همکاری
نداشته و اطلاعات برخی ناقص است.
سال‌هاست
کشور از نقصان نظام مالیاتی کشور بر مبنای اطلاعات و عدالت رنج می‌برد، با این
وجود سال 83 برای اولین بار طی مطالعاتی توسط یک شرکت کانادایی برای حل معضلات
مالیات نسخه‌ای پیچیده شد، تا درمانی بر دردهای اقتصاد نفتی کشور باشد.
برهمین
اساس با وجود گذشت 11 سال از اجرای مطالعات تا شروع مراحل اجرایی گذشته و قطعا یکی
از بزرگترین مشکلات نظام فعلی نبود سیستم یکپارچه و جامع مالیاتی باشد که بتوان بر
این بستر تبادل اطلاعات کرد.
در
همین راستا نادر آریا رئیس مرکز فناوری اطلاعات سازمان امور مالیاتی و مدیر
طرح جامع مالیاتی گفت‌وگو کردیم که بخش اول این مصاحبه پیش روی شما قرار داد.
برآیند
این مصاحبه نشان می‌دهد، همچنان اجرای تمامی بخش‌های اصلی سامانه جامع به توسعه
ادارات مالیاتی گره خورده و از تحقق کامل طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه که وعده
وزیر اقتصاد بود، خبری نیست. علی رغم گذشت یک و نیم سال از اجرای اصلاحیه قانون مالیات‌های
مستقیم هنوز آیین نامه یکی از مهمترین بخش‌های آن که دستگاهها را مکلف به ارائه
اطلاعات می‌کند، در گیر و دار تهیه است، در حالی که باید حداکثر تا شش ماه پس از
تصویب قانون، تدوین می‌شد و عملا مهمترین بخش اجرای طرح جامع، معطل اطلاعاتی است
که داده نمی شود. سرنوشت داده‌های بانکی و دیگر ارگان‌های دولتی و سایر قوا مانند
طرح جامع چشم انداز روشنی ندارد.
توقع
این بود که دستگاههای زیرمجموعه وزارت اقتصاد تبادل اطلاعات خوبی میان یکدیگر
داشته باشند که با وجود گذشت 3 سال علی رغم اینکه جزء ابرپروژه‌های وزیر اقتصاد
نیز محسوب می‌شود، همچنان ناقص است.
فارس:
به عنوان مقدمه مروری به طرح جامعه مالیاتی داشته باشید که پس از یازده سال چه
فرایندی را طی کرده و اکنون در چه مرحله‌ای است؟
آریا: طرح جامع
مالیاتی طرح تحول همه جانبه نظام مالیاتی با دو رویکرد؛ یکی رویکرد فنی که در این
محور مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباط است و در رویکرد عملکردی مؤدی محور بوده و
در هدف نهایی عدالت محور است. این متشکل از سامانه هائی است. اولین سامانه یکسری
فرایندهای داخلی در نظام مالیاتی را تحت پوشش قرار می‌دهد و تمامی مودیان مالیاتی
را شامل می‌شود و وظایفی از جمله شناسایی، ثبت‌نام، پردازش اظهارنامه، حسابرسی،
اعتراضات، شکایات، وصول و اجرا را برعهده دارد. همچنین منابع مختلف مالیاتی شامل
شرکت‌ها، مشاغل، ارزش افزوده، ارث، نقل و انتقال املاک و دیگر منابع مالیاتی را شامل
می‌شود. از طرف دیگر سامانه اصلی دوم اطلاعات مودیان محترم مالیاتی به نظام
مالیاتی وارد می‌شود را دریافت می‌نماید که شامل مثلاً اطلاعات هویتی، اظهارنامه،
پرداخت مالیات، صورت معاملات فصلی و لیست حقوق می‌شود. در طرف مقابل اشخاص
ثالث را داریم که اطلاعات عملکردی مودیان را در اختیار دارند و با حکم قانونی در
ماده 120 برنامه پنجم و نیز ماده 169 مکرر اصلاحیه اخیر قانون مالیات‌ها، دستگاهها
و اشخاص ثالث یکسری اطلاعات به سازمان می‌دهند که در سامانه سوم یعنی بانک
اطلاعاتی مودیان مالیاتی ذخیره و پردازش می‌شود. اطلاعاتی که
هر مؤدی می‌دهد مربوط به خرید و فروش خودش، در واقع فروش و خرید دیگر مودیان می‌شود.
بنابراین اطلاعات اشخاص ثالث از این منظر است.
در
گذشته نظام مالیاتی رابطه یک به یک بین پرونده و مأمور مالیاتی را داشتیم که از
فرآیند اول یعنی مرحله شناسایی ثبت نام تا فرایند آخر یعنی وصول و اجرا، یک مأمور
همه کارها را برعهده داشت. طرح جامع مالیاتی اولین اقدامش این است
که وظایف و نقش‌ها تخصصی شود. یعنی اینکه نباید تمام وظایف و مراحل کار مالیاتی
پرونده توسط یک نفر اجرا شود. این کار در دو فاز اجرائی می‌شود. در فاز اول 7 وظیفه
اصلی تفکیک می‌شوند که نام برده شد و به دنبال آن بیش از 30 نقش می‌شود. در آینده
نظام مالیاتی که اکنون بخشی از آن تکمیل شده هر کارشناسی یک وظیفه و نهایتاً تنها
یک نقش تخصصی را برعهده دارد.
در
اجرای فاز اول پیاده سازی تقریباً تفکیک وظائف اصلی در اکثر ادارات صورت گرفته، به
طوری که در اکثریت وسیعی از ادارات انجام شده و با پیاده‌سازی نرم‌افزار مدیریت
فرایندهای داخلی، که تنها قسمتی از طرح جامع مالیاتی است و پیمانکار خارجی دارد، و
در فاز دوم قرارداد، نقش‌های هر وظیفه نیز تفکیک می‌شوند. پس هم اکنون وظایف اصلی
در اکثر ادارات تفکیک شده‌اند و اکنون در حال تفکیک نقش‌های فرعی هر وظیفه در
ادارات با استفاده از نرم افزار مدیریت فرآیند هستیم.
فارس:
تا اینجا که برنامه‌ها مربوط به ساختارسازی بوده که قاعدتاً
نباید زمان بر باشد؟
آریا: سازمان امور
مالیاتی نزدیک به 650 ساختمان و 30 هزار نفر پرسنل دارد. بر همین اساس پیاده‌سازی
این کار در کشور 3 تا 4 سال از سازمان زمان گرفته و به خاطر مسائل گستردگی،
ساختاری، سازماندهی و منابع انسانی این کار پیچیدگی خاصی دارد.
فارس:
پیچیده بودن آن قابل درک نیست.
آریا:این کار را
با یک روش اجرائی چهار سال پیش به صورت آزمایشی در یک اداره شروع کردیم، که آن روش
اجرائی موفق نبود. روش دوم انتخاب شد که موفقیت نسبی داشت و روش سوم که درواقع
اصلاح شده روش دوم بود که سه سال پیش اجرا و سپس به صورت تدریجی در کشور پیاده شد.
ملاحظه می فرمائید به دلیل پیچیدگی مجبور شدیم دوبار روش را اصلاح کنیم تا الگوی
نهایی و مطلوب به دست بیاید.
فارس:
اکنون خروجی تفکیک 7 وظیفه‌ای که در فاز اول طرح جامع مالیاتی اجرا کردید چیست؟
آریا: در نتیجه
این کار اولاً تمامی 7 وظیفه اصلی تفکیک شده و توسط افراد و متخصصان جداگانه
مدیریت و اجرا می‌شوند و در ثانی آماده اجرای نرم افزاری که نقش‌های هر وظیفه را
نیز تفکیک می‌کند، می‌شویم. نکته‌ای که خوب است توضیح داده شود اینکه سازمان در
گذشته 100 درصد پرونده‌های مالیاتی را بررسی می‌کرد، در حالی که در وضعیت مطلوب
طرح جامع مالیاتی باید در
مجموع 5 تا 10 درصد پرونده‌ها بررسی شود و بقیه با استفاده از اطلاعات پایگاه
اطلاعاتی، دریافتی از اشخاص ثالث، با اطلاعات ابرازی مودیان مقایسه و بررسی شود.
اطلاعاتی که مؤدی و شخص ثالث می‌دهد با استفاده
از موتور ریسک ارزیابی و سپس در مواردی حسابرسی تجویز می‌شود.
فارس:
چشم‌انداز تحقق موتور ریسک مالیاتی چه زمانی است؟
آریا: هم اکنون
اطلاعات مالیاتی را پشت پرونده‌های مالیاتی بردیم، یعنی سیستمی که ممیز دسترسی به
اطلاعات مؤدی را دارد، در سطح ادارات امور مالیاتی است.
فارس:
چه درصدی از اطلاعات و دیتا در پرونده‌ها وجود دارد؟
اگر
اطلاعات به صورت کامل و جامع وجود داشته باشد که امکان اتصال خودکار آن باشد، به
صورت خودکار به پرونده وصل می‌شود و مابقی را مأمور
مالیاتی در پایگاه جستجو می‌کند. یعنی از هر دو روش اتصال خودکار و جستجو در
پایگاه استفاده می‌شود.
فارس:
مگر قرار نیست در طرح جامع مالیاتی تمامی اطلاعات به طور خودکار متصل و حتی آن را
تحلیل و ارزیابی کند؟
آریا: شرط صحت و
کیفیت اطلاعات به این منظور مهم است. زیرا سازمان تولیدکننده اطلاعات نیست و مصرف
کننده هستیم. وقتی در مبدأ اطلاعات درست تولید و نگهداری
نشود، اطلاعات به صورت خودکار متصل نمی‌شود.
فارس:
وجود بخشی از اطلاعات آنهم بدون دیتای هویتی در سیستم مالیاتی قابل پذیرش نیست.
کل
اطلاعات فقط مربوط به معاملات فصلی نیست و شامل سایر دستگاهها نیز می‌شود. بخشی
از اطلاعات سایر سازمان‌ها کد ملی ندارد و یا امکان اتصال صحت سنجی نیز فراهم
نیست. البته به خاطر محرمانگی نمی‌توان نام دستگاه را برد.
دقیقاً با 2 مشکل مواجه‌ایم یکی اینکه اطلاعات
شماره و شناسه ملی اشخاص کامل نیست و بعضاً اعتبارسنجی نشده است. همچنین بسیاری
مبادی که باید اطلاعات در اختیار سازمان قرار دهند، تاکنون آمادگی لازم را ایجاد
نکرده‌اند.
فارس:اسم
دستگاه‌هایی که اطلاعات ندادند را نام ببرید؟
آریا: اجازه بدهید
جواب این بخش را بخش‌های مسئول دیگر سازمان بدهند. یکسری دستگاهها اطلاعاتشان
ناقص است و اگر بگوییم اطلاعات داده، با این کلام تبرئه می‌شوند. اگر هم بگویم
اطلاعات نداده‌اند، این طور نیست، اما اطلاعاتش مشکل داشته و مطلوب نیست.
فارس:
طبق قانون باید اطلاعات بدهند و موظفید که مطالبه کنید.
آریا: فرمایش شما
درست است و سازمان مالیاتی به جد پیگیر این موضوع است.
فارس:به
خاطر طرح جامع مالیاتی شما مسئولیت اطلاعات را دارید و طرح بدون آن معنا ندارد.
آریا:
طرح جامع مالیاتی بدون اطلاعات اشخاص ثالث در ایده‌آل‌ترین حالت تبدیل به سیستم
اتوماسیون فرایندهای مطلوب درون سازمانی می‌شود. سازمان هر
حرکت موفقی کرده براساس اطلاعات دریافتی انجام داده است و ناموفق بودن نسبی بخشی
از امور به دلیل نرسیدن اطلاعات مطلوب است، به همین دلیل در برنامه پنجم و در ماده
169 مکرر قانون مالیات‌ها ارائه اطلاعات از طریق دستگاهها و سازمان‌ها ذکر شده
است و این ماده ضمانت اجرایی دارد که منوط به تهیه آیین نامه‌ای است که هنوز مراحل
تصویب را پشت سر می‌گذارند و ابلاغ نشده است.
فارس:
این آیین‌نامه را باید هیأت وزیران تصویب کند.
آریا: تا آن جایی
که اطلاع دارم باید تهیه و به تصویب برخی اعضاء هیأت وزیران که در تبصره 5 ماده
قانونی مشخص شده برسد و چون تاکنون تصویب نشده، اسم بردن از دستگاه‌هایی که همکاری
نکردند، مناسب نیست.
فارس:
بفرمایید کدام دستگاهها همکاری دارند.
آریا: به عنوان
مثال تبادل اطلاعات با سازمان ثبت احوال، شرکت پست و خود مودیان وجود دارد.
فارس: چند درصد از
اطلاعات در سامانه مالیاتی کامل بوده و قابل استفاده است؟
باید
مشخص شود چند درصد مشمولان صورت معاملات می‌دهند فکر می‌کنم اکثر مودیان مشمول این
کار را انجام می‌دهند. ولی کیفیت
داده‌ها کاملاً مطلوب نیست. دیتایی که
مودیان می‌دهند، شاید اطلاعات طرف مقابل معامله‌شان درست نباشد. بالطبع با
این اطلاعات به شرط صحت و جامعیت، طرح جامع مالیاتی ضمن اینکه می‌خواهد مراجعات و
ارتباط فیزیکی را از بین ببرد و کاهش دهد، عدالت مالیاتی را افزایش خواهد داد.
فارس:
کلاً 2 دستگاه همکاری اطلاعاتی داشتند و نام بردید؛ ارتباط همین مقدار است؟
آریا: دستگاههای
بسیار زیادی با ما تبادل اطلاعات داشته و دارند، ولی تا وضعیت مطلوب مدنظر
قانونگذار فاصله دارد.
فارس:
عملاً هیچ اطلاعاتی وجود ندارد.
به
هر حال پایگاه اطلاعاتی ایجاد شده و حجم قابل ملاحظه‌ای اطلاعات در آن وجود دارد
ولی واقعیت این است به مرور وضعیت اطلاعات بهتر شده و می‌شود زیرا هماهنگی
دستگاهها و مودیان با سازمان زمان می‌برد.
فارس:
به غیر از فرایندهایی که مربوط به اصلاحیه سال قبل قانون مالیات‌ها است، چرا در
این 11 سال روابط مؤدی و سازمان اصلاح نشد؟
آریا: بسیاری
اصلاحات انجام شده به طوری که 11 سال قبل مودیان اصلاً مکلف به ارائه صورت معاملات
خود نبودند و این حجم تعامل و تبادل اطلاعات با دستگاههای مختلف نیز وجود نداشت.
فارس:
طبق صحبت شما و واقعیت‌های موجود چه اقدامی انجام شده است؟
آریا: در گذشته
همه روابط و تبادلات کاغذی و حضوری بود. الان فرایند ثبت‌نام و دریافت اظهارنامه
صددرصد بدون حضور مؤدی و الکترونیک است و برای کشورهای پیشرفته درصد ارائه
اظهارنامه مالیاتی ما برایشان عجیب است و فقط یک درصد اظهارنامه حضوری می‌گیریم.
اکنون امکان پرداخت الکترونیک نیز فراهم است.
فارس:
چند درصد پرداخت‌های مالیاتی الکترونیکی است؟
حدود
یک پنجم مودیان پرداخت الکترونیک از درگاه انجام می‌دهند.
اما
برای همه مودیان این امکان فراهم است. همچنین هر فصل باید صورت معاملات فصلی را
ارائه دهند که قبلاً کاغذی بود، ولی اکنون به همراه لیست حقوق به صورت الکترونیکی
اخذ می‌شود. اجرای توافق با اصناف با کمترین درگیری مأموران مالیاتی انجام شد. سال گذشته
حدود 500 هزار برگه قطعی صادر و امسال یک میلیون برگه قطعی مالیاتی بدون رسیدگی و
به صورت سیستمی صادر شد و پس از صدور برگه تشخیص و برگه قطعی، پیامک
برای مؤدی ارسال می‌شود و مؤدی در جریان فرایند کار قرار می‌گیرد.
فارس:
ارسال یک پیامک در شرایط کنونی که نباید جزء افتخارات و پیشرفت‌های طرح جامع
مالیاتی باشد. آنچه از طرح جامع برمی‌آید فعلاً در حد یک اتوماسیون اداری است و
انگار آرزوی داشتن موتور ریسک برای تطبیق اطلاعات داریم؟
آریا:
اولاً
مسئله‌ای که اکنون از نگاه شما بسیار طبیعی جلوه می‌کند مطالبه به حق مردم از
سازمان برای تسهیل و تسریع امور و آرزوی سالهای گذشته نظام سنتی مالیاتی بود که
اکنون رنگ و بوی واقعیت به خود گرفته و تعاملات الکترونیکی با مودیان به اشکال
مختلف عملیاتی شده است. ثانیاً پایگاه اطلاعات مودیان را در حال بهره برداری
داریم. یقین داشته باشید با امکاناتی که فراهم شده استفاده از موتور ریسک و تطبیق اطلاعات امری بدیهی در آینده‌ای
نزدیک خواهد بود.
فارس:
در کشور ما گرفتن مالیات مبتنی بر اسناد و اطلاعات قرار نیست اجرایی شود، اما دنیا
از این طریق حق دولت را می‌گیرد؟
آریا: از نظام
مالیاتی تعامل ساده و مطلوب با مودیان می‌خواهیم و دریافت خدمات باید ساده شود.
بعلاوه الگوی ما کاملاً بر مبنای اخذ مالیات بر مبنای پایگاه اطلاعات مودیان
مالیاتی برنامه ریزی شده است و هم اکنون دسترسی به این پایگاهها در فرآیند رسیدگی
وجود دارد.
فارس:
ورودی اطلاعات الکترونیکی شده، اما خروجی و حسابرسی مالیات همچنان دستی است؟
آریا: موضوع مهم
براساس قانون جدید رسیدگی مبتنی بر ریسک است و برای عملکرد سال 95 به بعد اجازه
استفاده از آن را داریم، یعنی اینکه سیستم، اطلاعات دریافتی را کنار اظهارنامه
مؤدی قرار داده و اجازه رسیدگی مبتنی بر ریسک را می‌دهد. سامانه در مرحله رسیدگی،
اطلاعات دریافتی در مورد مؤدی را در اختیار قرار می‌دهد و فرایند متکی به فرد نیست
و زنجیره‌ای از افراد را شامل می‌شود. در حد زیادی این بخش را قابل بهره برداری داریم.
فارس:
یعنی الان براساس اطلاعات و ریسک مؤدی رسیدگی می‌شود؟
آریا:
تمام
ادارات به پایگاه اطلاعاتی مودیان مالیاتی دسترسی دارند و از آن استفاده می‌کنند،
گرچه تمام ادارات با سایر اجزاء نرم‌افزار سامانه جامع کار نمی‌کنند. ضمناً 7
وظیفه اصلی در اکثر ادارات تفکیک شده است.
فارس:
چه زمانی رسیدگی به مالیات‌ها مبتنی بر ریسک خواهد شد؟
آریا:
هر موقع سازمان، اطلاعات دستگاهها و مودیان را کامل در اختیار سامانه طرح جامع
بگذارد می‌توان مالیات را مبتنی بر ریسک گرفت. الان هم
براساس همین اطلاعات موجود امکان دارد، ولی محدودیت قانونی و اطلاعات وجود دارد.
فارس:پس
با توجه به اینکه اطلاعات ندارید، عملاً خبری از ریسک نیست؟
آریا: نه اکنون
اطلاعات خوب و قابل ملاحظه‌ای از مودیان داریم. اما همه اطلاعات شرایط مطلوب
ندارد. البته ارزیابی ریسک با همین اطلاعات هم امکان پذیر است.
فارس:
بهمن ماه وعده داده شد، آیا طرح جامع در موعد مقرر اجرا می‌شود.
آریا: یک طرف
خدمات الکترونیکی شده و سامانه عملیات درون سازمانی داریم. می‌خواهیم در بخش‌های
مختلف گفته شده سامانه را در ادارات قابل ملاحظه پیاده سازی کنیم. اکنون حدود
200 هزار مؤدی مالیاتی در سامانه هستند که در این برنامه افزایش می‌یابد.
فارس:
وعده تحقق کامل طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه داده شد، بنابراین کامل اجرایی نمی‌شود؟
آریا: بهتر است
این موضوع را مدیر کمیته پیاده سازی توضیح دهند.
فارس:
شما مسئول طرح جامع مالیاتی هستید، چرا باید فرد دیگری پاسخ دهد؟
آریا: وظایف در
حوزه طرح تفکیک شده است. هدف این است که تا
بهمن ماه تمامی بخش‌های اصلی سامانه طرح جامع عملیاتی باشد، اما در بحث توسعه
پیاده سازی مهم آمادگی ادارات مالیاتی است. ضمن اینکه همه مودیان زیر پوشش طرح جامع
مالیاتی هستند. به همان دلیل که اظهارنامه و پرداخت‌ها الکترونیک شد و پایگاه
اطلاعات مودیان نیز در مورد کلیه مودیان عملیاتی است.
فارس:
این مباحث ورودی اطلاعات است و راه انداختن یک سامانه برای دریافت اطلاعات که
نباید سالها هزینه و زمان ببرد؟
آریا: بخش قابل
ملاحظه درآمدهای مالیاتی هم اکنون متکی به بانک اطلاعات مودیان است. اوراق تشخیص
مالیات قبلاً به روش علی الرأس غیر متکی به اطلاعات بود، ولی اکنون براساس اطلاعات
مؤدی است که منجر به کاهش اعتراضات شده و بخشی از افزایش
مالیات مودیان به دلیل پایگاه اطلاعات است.
فارس:چند
درصد مودیان مالیات چند برابری داشتند. طبق آمار خیلی کم و ناچیز است؟ مگر اطلاعات
حساب‌های بانکی و دیگر دیتاها متصل شده که رشد درآمدها را از این محل بدانیم؟
آریا: بسیاری از
دستگاهها اطلاعات مطلوب نمی‌دهند، ولی از اطلاعات دریافتی که واقعاً قابل ملاحظه
و مهم است در ادارات امور مالیاتی در امر رسیدگی استفاده مؤثر می‌شود.
فارس:
کی قرار است بگوئیم با اطلاعات درست و صحیح فرار مالیاتی کاهش یافته است؟
آریا:
آیا
کشوری سراغ دارید که فرار مالیاتی نداشته باشد؟ فرار مالیات مقوله نسبی است و به
سمت کاهش پیش می‌رود. اکنون با
همین دستاوردهای مالیاتی و بانک اطلاعات مودیانی که شما و ما به آن ایراد داریم و
کامل نمی‌دانیم، باعث شده شکاف کم شود. افزایش درآمد مالیاتی در
شرایط فعلی اقتصادی، نشان از کارآمدتر شدن نظام مالیاتی است که ناشی از اطلاعات
مالیاتی و عملیاتی شدن سیستم‌ها است.
فارس:شما
از کدام اطلاعات صحبت می‌کنید؟ نام ببرید؟ با چه مکانیزم اجرایی؟
آریا:با برخی
دستگاهها ارتباط انلاین داریم و با برخی دیگر تبادل اطلاعات به سایر روشها.
فارس:چرا
نام نمی‌برید.
آریا: اسامی
دستگاهها را از بخش ذیربط سازمان درخواست کنید، بعلاوه محدودیتی که قبلاً توضیح
دادم، وجود دارد.
فارس:گمرک
می‌گوید اطلاعات ما آفلاین است. اکنون در خانواده وزارت
اقتصاد دستگاهها و سازمان‌های متعددی حضور دارند که اینها به سامانه مالیات متصل
نیستند.
آریا:
گمرگ
تبادل اطلاعات با نظام مالیاتی دارد، البته شاید هنوز شکل مطلوب نداشته باشد.
سامانه مبدأ و مقصد باید آمادگی و هماهنگی مناسب داشته باشند و اقدامات خوبی در
جهت تبادل اطلاعات بر خط و مطلوب در حال انجام است که بخش زیادی عملیاتی شده است.
فارس:
بله باید بشود، اما در این سالها چرا نشده است؟
آریا: نه اتفاقات
خوبی هم افتاده است و پیشرفت هائی را در همین سالها داشته‌ایم. پیشرفت‌هایی که
حاصل دستیابی به اطلاعات است و هم اکنون نیز می‌توانید نتایج حاصل از آن را در
افزایش درآمدهای مالیاتی بدون افزایش نرخ، ملاحظه کنید. روندی که با افزایش
تعاملات افزایشی خواهد بود. ضمن اینکه قانون سال گذشته تصویب شده و آیین نامه آن
در سال جاری به تصویب نهایی خواهد رسید.
فارس:
گمرک مصداق بود و گرنه بانک‌ها، بیمه‌ها و دیگر دستگاهها نیز هستند. اطلاعات بانک‌ها
و بانک مرکزی کجای سامانه و طرح جامع مالیاتی است؟
آریا:
همانطور
که توضیح دادم اقدامات خوبی انجام شده و کار پیشرفت دارد. در همین حوزه هائی که
شما نام بردید هم برخی
تبادل اطلاعات به صورت نسبی صورت پذیرفته، که متاسفانه کامل نیست.
فارس:
قرار شد شفاف سخن بگوئیم جواب دیپلماتیک نمی‌خواهیم، چرا طی این سالها اقدام
درستی وجود نداشته است؟
آریا:
نتایج
درست، اقدامات بانک اطلاعات مودیان است که هم اکنون چند صد میلیون رکورد اطلاعات
درآن ثبت شده است؛ بنابراین همانطور که مشاهده می‌کنید، قطعاً از یک جاهائی
اطلاعاتی آمده است. 4 سال پیش اصلاً
بانک اطلاعات مودیان وجود نداشت و سامانه‌ای در کار
نبود. بعلاوه چند صد میلیون رکورد اطلاعات اگر به جمعیت کشور تقسیم شود ما به ازای
کل جمعیت رکوردهای اطلاعاتی قابل ملاحظه وجود دارد. بنابراین در این سالها
اقداماتی انجام شده و پیشرفت هائی صورت گرفته، ضمناً منتظر آیین نامه مربوط به
ماده 169 مکرر جدید هم هستیم.
فارس:
اکنون تراکنش‌های بانکی را دریافت می‌کنید؟
آریا:
اقدامات
و هماهنگی توسط دفتر اطلاعات مالیاتی در حال پیگیری است.
اولاً قرار نیست تمام تراکنش‌های بانکی را
بگیریم و قانون گذار نیز پیش بینی نکرده و در پیش نویس آیین نامه نیز وجود ندارد.
شرایط خاص و حد آستانه پیش بینی شده. مجموع عملیات تراکنش‌ها را دریافت می‌کنیم
و قرار نیست سازمان مالیاتی مثلاً به حساب یک حقوق بگیر ورود کند.
فارس:
دقیقاً به چه شیوه و چه اطلاعاتی از بانک‌ها دریافت می‌کنید؟
آریا: دنبال مجموع
تراکنش‌هایی هستیم که معامله را نشان دهد که البته سطح آستانه دارد.
فارس:
سطح آستانه مدنظر چقدر است؟
آریا: چون هنوز
آیین نامه تصویب نشده نمی‌توان اظهار نظر کرد.
فارس:
اکنون سیستم مالیاتی ترکیه به گونه‌ای است که یک نمونه از هر تراکنش بانکی افراد
در نظام مالیاتی ثبت می‌شود چرا در کشور ما دسترسی به اطلاعات محدود و حد آستانه
دارد. مگر قرار نیست طبق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مالیات جایگزین نفت در بودجه
شود.
آریا:
قانون
گذار سال گذشته قانون را تصویب کرده و اکنون آیین نامه آن در جریان تصویب است. در
ادبیات موضوع مالیه عمومی، نقش سازمان مالیاتی مشخص است و اکنون مجوزهای قانونی به
سازمان داده شده که قبلاً وجود نداشت.
فارس:بنابراین
اطلاعات بانکی را نداریم و به نظر می‌رسد در آینده هم نخواهیم داشت. نهایتاً
دیتایی که معلوم نیست چیست در سامانه مالیاتی آپلود می‌شود در حالی که در کشورهای
پیشرفته اینگونه نیست و در دنیا از سیستم‌های مالیاتی به مبارزه با پولشویی و
تروریسم می‌رسند اما در کشور به گفته وزیر اقتصاد قرارداد
FATF راه مقابله با فرار مالیاتی است؟
آریا: وارد حوزه‌ای
شدید که تخصص ندارم و حوزه مسئولیت و وظیفه بنده هم نیست.
فارس:
در کشورهای پیشرفته با نظام مالیاتی قوی فرار مالیاتی را کشف می‌کنند اما در ایران
برعکس است. پس قرار است بهمن ماه تعداد مودیان در سامانه طرح جامع مالیاتی افزایش
یابد.
آریا:
اکنون
همه تغییرات سیستمی و اطلاعاتی در نظام مالیاتی نشان از تغییر رویه‌ها دارد و
البته امیدوارم در تمامی زوایا با کشورهای پیشرفته قابل قیاس باشیم. در خصوص طرح
جامع هم بله. تعداد مودیان مالیاتی در طرح افزایش می‌یابد و
سیستم بهبود پیدا می‌کند.
فارس:
این مباحث خیلی کلی است و قابل فهم نیست. گفته شد طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه به
طور کامل اجرا می‌شود.
آریا:
اجرای
کامل آن یعنی اینکه بانک اطلاعات مودیان، خدمات الکترونیک و سامانه عملیاتی درون
سازمانی تکمیل و ارتباطات سه سامانه اصلی برقرار شود. به عبارت دیگر نرم افزار
جامع مالیاتی و الگویی که در جهان مورد استفاده است را پیاده سازی کرده باشید.
فارس:الان
این الگو و سامانه را نداریم؟
آریا:
اجزا
آماده است و در حال فراهم کردن اتصالات و ارتباطات آنها هستیم. بعلاوه نواقص و
ایرادات را رفع می‌کنیم.
مجتبی
رحمتی