پایگاه خبری تحلیلی فولاد
(ایفنا)- از ابتدای تابستان امسال دولتمردان و نهادهای رسمی
دولتی، آمارهای متفاوت ولی همگی بالا برای رشد اقتصادی دوره بهار
اعلام کردند، که در حدود چهار درصد بود ولی هفته گذشته آقای سیف، از نرخ جدید
بالای ۵ درصد رونمایی کرد و قبل از او هم مرکز پژوهش‌های مجلس
حتی صحبت از نرخ رشد بالای شش درصد برای کّل سال کرده بود. ولی بسیاری از
کارشناسان و به همراه آن ها بسیاری از مردم، به هیچ وجه قادر نیستند این رشد نسبتا
بالا و ناگهانی را چه از طریق زندگی روزمره خود (مردم عادی) و چه از نظر
آمار و ارقام متقن اقتصادی (کارشناسان اقتصادی) احساس و یا کشف کنند! البته همه
این مدیران دولتی و مراکز دولتی در یک نوای به نظر هماهنگ شده، در پاسخ به دلیل
این عدم احساس رشد اقتصادی در بخش‌های اصلی اقتصاد مانند ساختمان، صنعت، خدمات،
تجارت خارجی، میزان بیکاری و... فوری اعلام می کنند که بیشتر این رشد اقتصادی
مربوط به کاهش تحریم ها نفتی بعد از برجام و افزایش درآمد نفتی (تا ۳۸ درصد توسط مرکز پژوهش‌های مجلس) می‌باشد، ولی آیا واقعاً
چنین است؟!
در اینجا جسارتاً فقط یک استدلال در رد
کلی همه این آمارهای رشد اقتصادی ارائه می شود، و از آنجا که همگی می‌دانیم
مدیران محترم اقتصادی مانند آقای سیف یا وزیر محترم اقتصاد، وقتشان بسیار گرانقدر
و مشغول است که به این استدلال پاسخ دهند و معمولا هرگز در مقام پاسخگویی بر
انتقادات علمی بر نمی آیند، شاید آقای دکتر مسعود نیلی که مشاور ارشد اقتصادی
دولت است و بزرگوارنه و به عنوان یک کارشناس اقتصادی، همیشه به صورت مستدل و علمی،
در صدد تبیین و تایید سیاست ها و آمارهای دیگر مقامات دولتی هستند، اجازه دهند از
محضر ایشان این سوال را مطرح کنیم و امیدوار باشیم پاسخ مستدل ایشان را داشته
باشیم.
اما سوال این است که بر اساس اعلام
همان مراکز آمار گیری دولتی (شرکت ملی نفت)، در ۲۰۰ روز اول امسال، کّل صادرات نفتی و مواد وابسته، نسبت به ۲۰۰ روز اول سال گذشته فقط حدود ۳ درصد افزایش یافته (مقایسه شود با ۳۸ درصد گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس!)، یعنی از حدود ۱۸،۵ میلیارد دلار به حدود ۱۹،۱ میلیارد دلار رسیده و با وجود افزایش صادرات یک میلیون بشکه
یی به دلیل کاهش بهای نفت از حدود ۵۰ دلار
در بشکه به ۳۸ دلار عملا شاهد رشد زیادی نبودیم. این وقتی جالبتر می
شود که بدانیم بهار سال گذشته قیمت نفت به دلیل آغاز جنگ یمن به مراتب بالاتر از
بهار امسال و متوسط ۵۰ دلار بوده و در نتیجه، درآمد نفتی
بهار امسال ایران نسبت به بهار پارسال اگر کاهش نیافته باشد، با توجه به روند این
آمارها قطعاً افزایش نیافته، حال چگونه همه مقامات دولتی از رشد ۵ درصدی در بهار امسال صحبت می کنند و آن را مدیون افزایش شدید
(۳۸ درصدی) درآمد نفتی در بهار امسال می‌دانند؟!
از آن جالبتر سخنان آقای طیب نیا در
اجلاس سالانه بانک جهانی است که اشاره می‌نمایند که با وجود کاهش ۲۰ درصدی قیمت نفت در سال ۱۳۹۳، ما توانستیم، رشد بالای سه درصد داشته باشیم، و در سال ۱۳۹۴ علیرغم کاهش ۴۷
درصدی قیمت نفت، باز نرخ رشد اقتصادی در ایران بنا بر اعلام غیر رسمی مقامات
دولتی، حدود یک درصد مثبت بوده. چه طور می شود رشد منفی ۲۰ درصدی درآمد نفتی در سال ۱۳۹۳ یا رشد منفی ۴۷
درصدی درآمد نفتی سال ۱۳۹۴، رشدهای بالای ۳ درصد و یک درصدی ایجاد کند ولی رشد ۳۸ درصدی امسال درآمد نفتی، فقط رشد بالای ۵ درصد ایجاد کند؟! اگر با این استدلال بخواهیم پیش برویم و
نتیجه بگیریم که بخش نفت این چنین در اقتصاد ایران تاثیر گذار است، در زمانیکه
سایر بخش‌های اقتصادی در تمام این سه سال تغییر اساسی نکرده اند، پس باید
نتیجه بگیریم، اگر رشد منفی ۴۷
درصدی نفتی سال ۱۳۹۴ رشد یک درصدی ایجاد می‌کند، رشد ۳۸ درصدی درآمد نفتی، باید رشد اقتصادی ۱۵ درصدی برای کّل اقتصاد ایجاد کند! می دانیم که هرگز چنین
نیست! پس یا آمار آن دو سال به طور کلی اشتباه است، یا آمار امسال و یا احتمالا
هیچ کدام از این آمارها در این سه سال متاسفانه قابل اتکا نیست. مانند رشد
۱۶ درصدی بخش ساختمان در نیمه دوم سال ۱۳۹۳و یا مانند میزان بیکاری که از سال ۱۳۹۰ هر سال رشد اقتصادی منفی یا صفر بوده ولی میزان رسمی
بیکاری حول و هوش ۱۰ تا ۱۱ درصد
باقی مانده و حتی برخی سال ها کاهش یافته!
به هر حال آقای دکتر نیلی که میفرمایند
رونق در علم اقتصاد تعریف دارد و آن مثبت شدن رشد اقتصادی بعد از دو فصل یا بیشتر
رشد منفی است، خوب است بفرمایند که این تعریف از رونق که در کشورهای پیشرفته جاری
است، با این واقعیت همراه است که هرگز در این کشورها، رشد منفی اقتصادی به صورت
ناگهانی و در یک فصل به بالای ۵ یا ۶ درصد نمی رسد و حداکثر از رشد ۰،۲ یا ۰،۵
درصدی شروع می شود نه رشد ۵ درصدی در یک فصل!
درپایان همانطور که مقام رهبری بیان
فرمودند، دادن آمار نادرست، گناه کبیره است. این سنت بد دست بردن در آمار در
کشورهای جهان سوم پدیده دیرینه است که متاسفانه در ایران هم کمابیش وجود داشته
ولی در زمان دولت قبلی، به اوج خود رسید و به نظر می‌رسد این میراث بد از از دولت
گذشته متاسفانه در این دولت نیز همچنان ادامه دارد و مسئولان اقتصادی بدون اینکه
آمار اقتصادی سال ۱۳۹۴ را
رسما اعلام نمایند، آمار رشد اقتصادی جهش وار بهار ۱۳۹۵(سال انتخابات) را تقریبا به روز اعلام می کنند. اگر بانک
مرکزی و مرکز آمار چنین به روز هستند، چرا مانند دولت سابق، نرخ رشد اقتصادی سال ۱۳۹۴ را بعد از ماه ها اعلام نمیکنند؟ فقط باید گفت تا نتوانیم با
خود و مردم صادق و شفاف باشیم، هیچ شانسی برای تغییر روندهای به شدت منفی در
اقتصاد ملی ایران نداریم، سالی قیمت نفت بالا میرود و همه رشد خوب نشان می دهیم
و سالی دیگر، همه را متهم می‌کنیم که قیمت نفت را پایین آوردند چون می خواهند
اقتصاد ما را به زانو در اورند !ولی هرگز اعلام نمی‌شود وقتی قیمت نفت به بالای ۱۲۰ دلار رسیده بود، آیا این دشمنان خارجی به دنبال تقویت ایران
بودند؟! به هر صورت حتی اگر مدیران سیاسی این آمار را اعلام کنند حرفی نیست،
فاجعه آنجاست که مدیران و مشاوران اقتصادی دولت این آمار را اعلام میکنند و از آن
دفاع می کنند.
اخیرا آقای دکتر روحانی در سخنان خود
از سفر اخیر خود و پیشرفت کشورهای ویتنام، مالزی و تایلند صحبت کرده بود که
بیشترین سرمایه گذاری خارجی را جلب می کنند و نرخ‌های رشد بالای ۷ درصد دارند، برویم ببینیم وضعیت آمار و دستگاه‌های آمار آنها
چگونه است، آیا هیچ مشابه ما هستند و چهار مرکز اعلام آمار یا بیشتر دارند که همه
آنها آمار متفاوت ارائه می دهند و متاسفانه آمار یک دیگر را هم نمی‌پذیرند؟!
بدون آمار شفاف اقتصادی به مانند کشتی
هستیم که بدون قطب نما در دریا طوفانی به دنبال رسیدن به مقصد است. آمار واقعی و
مستند، قطب نما و کلید حرکت به سوی توسعه واقعی است و هیچ چیز نباید و
نمیتواند توجیهی بر دادن آمار نادرست باشد، حتی در شرائط جنگی و ویژه، باز باید
این آمار حداقل در گزارش به مقامات اصلی مسول کشور، شفافیت داشته باشد. بدون آمار
واقعی هیچ ارزیابی از عملکردها نمیتوان انجام داد، و بدون ارزیابی از عملکردها،
مانند سیستمی هستیم که فقط به دور خود میچرخیم و امروز را به فردا میرسانیم، و
نتیجه را در میزان بیکاری و نارضایتی و عدم اعتماد سرمایه گذاران داخلی و خارجی
به دستگاه‌های اقتصادی و از آن بدتر فاصله گرفتن بیش از پیش اقتصاد و رفاه ملت
ایران با سایر ملل و کشورها که درگیر جنگ نبودند، متاسفانه می بینیم.
بخش تعاملی الف - علی امیری
http://alef.ir/vdceoo8xpjh8ozi.b9bj.html?399196
http://tejaratnews.com/newsall/52865