در سال 2009 چینی ها با شرکتهای معدنی بر سر قرارداد سنگ آهن به توافق نرسیدند. در سال 2009 شرکتهای چینی عملا 20 درصد نسبت به سال 2008 از معدن داران تخفیف گرفتند. قراردادهای جدید بین دو طرف معمولا اول آوریل هرسال امضا می شود اما تغییرات جدید قیمتها شامل گذشته نمی شود. از سوی دیگر توقف مذاکرات به معنای عدم وجود قرارداد برای سال 2009 می باشد، در این مدت کارخانه های چینی از بابت تخفیف ها پولی از معدن داران دریافت نکرده اند. این امر به معنای بلوکه شدن حجم وسیعی از سرمایه کارخانه های فولادسازی چین در حسابهای شرکتهای معدنی است.
نحوه شروع مذاکرات 2010
شکست مذاکرات 2009 شروع نشست های 2010 را زیر سؤال برده است. از یک سو شرکتهای معدنی برگشت مازاد پرداختی به چینی ها را متوقف کرده اند و از سوی دیگر چینی ها حاضر به قبول قیمتهای مورد توافق بین معدن داران و خریداران ژاپن و کره نیستند. در این بین برای چینی ها مهم است که چه کسی مدیریت مذاکرات آنها را بعهده خواهد داشت. انجمن آهن و فولاد چین که در سال 2009 جانشین بائواستیل در مدیریت مذاکرات شده بود بسیار تند برخورد می کرد و به پیش داوری های خود بازمی گشت. این انجمن پس از توافق ژاپن و کره با معدن داران حاضر به نرمش نشد. در نهایت باعث از دست رفتن قرارداد توسط بائواستیل شد. از سوی دیگر مسئله جاسوسی مدیر ریوتینتو پرونده مذاکرات 2009 را بست.
در حال حاضر نه انجمن تولیدکنندگان و نه بائواستیل هیچکدام تمایلی به رهبری مذاکرات ندارند چون شروع این مذاکرات بسیار طوفانی خواهد بود. از سوی دیگر معدن داران هم تمایلی به شروع صحبت از طرف خودشان ندارند.
انجمن تولیدکنندگان فولاد چین در مذاکرات 2009 از طرف معدن داران مورد استقبال نبود. دلیل اصلی آن این است که مشتری واقعی معدن داران کارخانه های فولاد هستند نه انجمن تولیدکنندگان. از سوی دیگر کارخانه های فولاد اعتماد چندانی به قانونی بودن توافق انجمن با معدن داران ندارند. اگر توافق انجمن برای کارخانه های فولاد چین الزام آور باشد، باید برای معدن داران استرالیا و برزیل هم این توافق الزام آور باشد. معدن داران در سال 2009 راهی جز مذاکره با انجمن نداشتند. در هر حال دوطرف به نتیجه ای نرسیدند و مذاکرات به بن بست رسید. این در حالی بود که معدن داران متوجه شدند علی رغم عدم توافق با انجمن، سنگ آهن آنها توسط کارخانه داران خریداری می شود و معامله طبق معمول ادامه دارد بنابراین آنها ضرری نکرده اند. از طرف دیگر برای آنها هم مهم نیست چراکه طرف چینی 80 درصد ارزش قراردادها را بر مبنای قیمت سال 2008 پرداخت کرده اند و از تخفیف 33 درصدی به جای 45 درصد درخواستی انجمن برخوردار شده اند. بنابراین برگزاری نشست برای قرارداد جدید برای آنها مهم نیست.
شروع مذاکرات سنگ آهن در سال 2004 بود و بن بست آن در 2009. چینی ها با معدن داران 6 سال مذاکره داشتند، ژاپنی ها برای 20 سال و اروپائیها 40 سال. ولی دو طرف می دانند که می توانند قرارداد را حتی پس از امضاء زیر پا بگذارند. آنها با قیمتهای موقت می توانند معامله خود را انجام دهند. در سال 2008 قیمت تحویل نقدی سنگ آهن بسیار بالاتر از قیمت سبد قراردادی بود. در سال 2008 قیمت سبد بالاتر از تحویل نقدی بود. چینی ها در آن سال قرارداد بلند مدت را زیر پا گذاشتند. این عمل باعث شد که اعتماد طرف مقابل در برابر امضاء چینی ها کاملا از بین برود بنابراین معدن داران از خود می پرسند که چه ضرورتی دارد آنها بر سر قراردادی مذاکره کنند که طرفشان به آن متعهد نیست؟ البته معدن داران هم در جای خود این کار را کرده اند. طرفین نمی توانند به قیمت قراردادهای جداگانه تکیه کنند. چینی ها به دنبال کاهش محدود قیمت نیستند چراکه اگر چینی ها در مذاکرات به خواسته خودشان هم برسند، معدن داران ممکن است آنرا زیر پا بگذارند. در این شرایط چینی ها نیاز دارند که یک فضای جدید برای مذاکره با معدن داران پیدا کنند. در این فضا آنها باید اطمینان داشته باشند که قرارداد نهایی به نفع دو طرف است و مذاکرات تجاری آلوده به بحثهای سیاسی نیست. تا زمانیکه این فضا بر ذهنیت طرفین حاکم نگردد مذاکرات شروع مناسبی نخواهد یافت.
مرکز خدمات فولاد ایران