چرا اقتصاد ایران زمین گیر است؟

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- محسن رنانی می گوید: اگر اقتصاد امروز ما زمین‌گیر است، به خاطر بی‌پولی نیست؛ بلکه به خاطر کم شدن سرمایه‌های اجتماعی است. همچنین اگر عملکرد دولت در بخش‌هایی با ناکارآمدی روبه‌روست، به خاطر عدم گفتمان قواست که این مسئله نیز از تضعیف سرمایه‌های اجتماعی نشات می‌گیرد.

به گزارش بانکداری ایران (بانکیا)نشست تخصصی «سرمایه‌های نمادین، پیش شرط توسعه نهادین» در اتاق مشهد برگزار شد.

محسن رنانی، عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان در این نشست گفت: «سرمایه‌های نمادینِ» هر جامعه‌ای منشا تحولات نهادی آن جامعه هستند و اگر بخشی از نظام مدیریتی ناکارآمد است، بدین‌معناست که در آن حوزه فقدان «سرمایه نمادین» وجود دارد.
این استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در تببین مفهوم انواع سرمایه‌های اجتماعی بیان کرد: اعتماد، مشارکت و همدلی؛ سرمایه‌های اجتماعی یک جامعه به شمار می‌آیند، حالا اگر همین سرمایه‌ها با چاشنی احترام، افتخار و شهرت درآمیزند؛ «سرمایه‌های نمادین» را تولید می‌کنند. یک فرد، یک مکان یا حتی یک آیین نیز می‌تواند حائز این مشخصه باشد.
این پژوهشگر اقتصادی در ادامه از تاثیر سرمایه‌های اجتماعی و نمادین در جوامع مختلف گفت و توضیح داد: در غرب حاکمیت با «عدل» است و در شرق با «فضل». همین رویکرد شرقی که اصول اجتماعی خود را بر وظایف اخلاقی و شئون آن بنا نهاده است، باعث می‌شود تا تاثیر سرمایه‌های اجتماعی و نمادین در آن‌ها به مراتب بیشتر باشد.
وی به نمونه‌هایی از تاثیرپذیری جامعه از سرمایه‌های خود اشاره کرد و افزود: در چرخه تولید بسیاری تجهیزات و سرمایه را فاکتور اصلی می‌دانند و شماری نیز از نیروی انسانی به عنوان مولفه محرک تولید یاد می‌کنند؛ حال آنکه اگر هردوی این‌ها باشد اما به خلاء سرمایه‌های اجتماعی نظیر تعهد، احترام به سلسله مراتب سازمانی، پذیرش قواعد محیط کار، پاکدستی و... دچار باشیم؛ این چرخ نخواهد چرخید.
رنانی ادامه داد: اگر اقتصاد امروز ما زمین‌گیر است، به خاطر بی‌پولی نیست؛ بلکه به خاطر کم شدن سرمایه‌های اجتماعی است. همچنین اگر عملکرد دولت در بخش‌هایی با ناکارآمدی روبه‌روست، به خاطر عدم گفتمان قواست که این مسئله نیز از تضعیف سرمایه‌های اجتماعی نشات می‌گیرد.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: حقیقت آن است که اگر در پِی جهش، رشد و توسعه هستیم، باید گامی در جهت ارتقای سرمایه‌ها برداریم. در این راستا یک سرمایه نمادین نیاز است تا همه به او اقتدا کنند و همراه او شوند. این اعتماد و احترامی که به سرمایه‌های نمادین وجود دارد باعث می‌شود تا افراد توان خود را مصروف رویکردی کنند که این سرمایه‌ها حامی آن هستند.
وی با تاکید بر اینکه، توانایی جامعه باید به گونه‌ای باشد تا از «هیچ»، «سرمایه نمادین» بسازد و از آن «توسعه» حاصل کند، یادآور شد: اما متقابلا در جامعه‌ای که درک این موضوع وجود نداشته باشد، سرمایه‌های نمادین اجازه رشد نمی‌یابند و یا قربانی می‌شوند. اینجاست که یک میان‌مایگی در سطوح موثر جامعه شکل می‌گیرد و مسیر تعالی متوقف می‌شود.

سرمایه‌های نمادین و توان اصلاح‌ «سنت‌های بازدارنده» و «عادات اجتماعی غلط»
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان، همچنین از گام‌هایی گفت که یک سرمایه نمادین در مسیر تحول برمی‌دارد و توضیح داد: آن‌ها هرکجا که بروند، می‌توانند منشاء جلب دیگر سرمایه‌ها شوند. سرمایه‌های نمادین در اوج آشفتگی، ثبات‌آور هستند. اما گام مهم دیگر سرمایه‌های نمادین، ایجاد تحولات بنیادین در جامعه است چنانکه «سنت‌های بازدارنده»، «آداب و عادات اجتماعی غلط» و... را اصلاح کرده و صدایی رسا برای بیان حرف‌های جدید می‌شوند.
وی تاکید کرد: در مقابل تخریب سرمایه‌های نمادین ما را به شرایطی می‌رساند که امروز کشورهایی نظیر افغانستان از آن رنج می‌برند. عدم انسجام اجتماعی امروز آن‌ها، مرهون سرمایه‌هایی است که در سالیان گذشته از دست رفته است.
این استاد دانشگاه در بیان راهکارهایی که می‌توانند به ارتقای سرمایه‌های اجتماعی و نمادین منجر شوند، توضیح داد: نهادهای محلی و مدنی، باید پتانسیل‌های بالقوه‌ای که می‌توانند به هر کدام از انواع سرمایه‌ای بدل شوند را شناسایی کنند، دولت نیز بخشی از برنامه‌های توسعه‌ای و توامان خود را بر حمایت و ارتقای همین سرمایه‌های نمادین و اجتماعی متمرکز کند تا بعدها بتواند از آن‌ها برداشت شایسته‌ای به نفع اجتماع داشته باشد. اما اقدام دیگر ما باید ایجاد الگوهای اخلاقی با کمک همین نمادها باشد تا از این مسیر، تحول ممکن شود، این در حقیقت گامی درجهت بالفعل نمودن ظرفیت‌های نمادین موجود است.

شرایط حاد اقتصادی کشور و ضرورت یک آشتی ملی و وفاق حول سرمایه‌ها
به نوشته اقتصادنیوز، این پژوهشگر اقتصادی در ادامه، نمونه‌های موفقی را برشمرد که به اتکای سرمایه‌ها، رشد و توسعه را تجربه می‌کنند. وی گفت: مدیری که از توان چهره‌های نمادین بهره می‌گیرد فکر توسعه‌ای دارد. بعضا مشاهده می‌کنیم یک شرکت بزرگ تجاری، اقدام به خرید یک برند کوچک می‌کند، در حالیکه می‌توانسته با اتخاذ تدابیری، این برند را از عرصه رقابت، بیرون براند اما متقابلا آن را به تیم سرمایه‌گذاری خود می‌افزاید، این اقدام از آن جهت انجام می‌گیرد که مدیر توسعه‌خواه این شرکت می‌داند برند مذکور، سرمایه‌ای نمادین برای بخشی از جامعه است و به جای هزینه برای تخریب ، بر روی همراهی آن، سرمایه‌گذاری می‌کند.
رنانی نسبت به از دست رفتن منابع و شرایط اقتصادی و سرمایه‌ای کشورمان هشدار داد و گفت: به نظر می‌رسد هنوز بخشی از ساختار کشور متوجه وضعیت موجود و تحلیل شدید منابع کشور نیست، پس قدم اول در راستای بهبود این شرایط، می‌تواند هشیاری و پذیرش وضع فعلی باشد. گام دیگر را نیز باید در راستای احیای سرمایه‌های اجتماعی و نمادین برداریم تا حول آن‌ها، تحرکی در شئون مختلف شکل بگیرد و از این بحران به مدد عزم ملی، به سلامت بیرون بیاییم.

منبع: اقتصادنیوز