بیم و امیدهای برگزیت برای ایران

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- محافل سیاسی و راهبردی ایران تبعات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را با حساسیت خاصی دنبال می کنند. با این حال، این مساله روشن است که سایه ای از نااطمینانی درباره تبعات برگزیت بر تصمیم گیرندگان ایران احاطه شده است. البته، یک اجماع در ایران وجود دارد که بریتانیا حتی خارج از اتحادیه اروپا نیز نقش مهمی در هدایت سیاست های خاورمیانه خواهد داشت. با این حال، ایران معتقد است که تبعات برگزیت یک بعدی نخواهد بود و باید از نظر چالش ها و فرصت هایی که برای ایران خواهد داشت، مورد بررسی قرار گیرد.

از دیدگاه کارشناسان ایرانی، مهمترین مزیت برگزیت برای ایران، شاید تضعیف نقش بریتانیا در اتحادیه اروپا باشد، آن هم به عنوان کشوری که بیشترین هماهنگی را با آمریکا در اتخاذ راهبردهای امنیتی علیه ایران دارد. علاوه بر این، یک بریتانیای خارج از اتحادیه اروپا، شاید متحد راهبردی ضعیف تری برای آمریکا باشد. در این میان، از نظر تاثیر احتمالی آن بر تضعیف اتحادیه اروپا، برگزیت شاید منجر به عقب نشینی محور و مفهوم غرب شود و در نتیجه موجب افزایش نفوذ چین و روسیه در خاورمیانه شود و ایران نیز قادر خواهد بود تا سیاست نگاه به شرق خود را تقویت کند. از نظر ایران، تقویت محور شرق به تهران دست بالا را در تحولات منطقه خواهد داد به خصوص پس از اجرای توافق هسته ای با کشورهای ۱+۵ موسوم به برجام و به طور خاص با توجه به تحولات سوریه. طرف منفی این مساله اجرای یک سیاست خارجی متعادل با کشورهایی مثل روسیه و چین است. دیگر مزیت برگزیت برای ایران آن است که اسب تروای آمریکا اتحادیه اروپا را ترک می کند. در این میان، قدرت کاهش یافته و اثربخشی احتمالی سیاست های تحریم در آینده که از سوی اتحادیه اروپا و بریتانیا اتخاذ شده، برای ایران مهم خواهد بود چرا که لندن نقش مهمی در دستیابی به توافق نهایی برای اجرای این تحریمها داشته است.

دیگر مزیت این است که به خاطر بی ثباتی اقتصادی در بریتانیا، سیاست خارجی لندن بیشتر به سوی اولویت های اقتصادی این کشور سوق خواهد یافت و در این بین، سیاست اعمال فشار بر کشورهای خاورمیانه به منظور تغییر رفتار دولت ها و یا تغییر رژیم های حاکم در منطقه، از اهمیت کمتری برخوردار خواهد بود.

علی رغم اهمیت نکات مطرح شده، چالش هایی که برگزیت برای ایران به وجود خواهد آورد، محدود نخواهد بود. ایران همواره اتحادیه اروپا را یک اهرم فشار در نظر می گرفته تا بتواند بیشترین سود را در اجرای برجام ببرد ، شامل حذف تحریمهای اقتصادی و تجاری. این رویکرد مهمتر خواهد شد اگر فردی مثل دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شود. برگزیت می تواند به خاطر تاثیرات احتمالی کوتاه مدت بر جایگاه بین المللی اروپا، چالش هایی را برای اجرای برجام به وجود آورد. نکته مهم دیگر این است که اتحادیه اروپا نقش مهمی در جلب توجه اکثر کشورهای عضو به خصوص بریتانیا برای بهره بردن از ابزارهای قدرت نرم در سیاست های امنیتی و خارجی داشته است، و این مساله بریتانیا را در دیدگاه های ترانس آتلانتیک خود متعادل تر کرده است. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و تسلط این ایده که امنیت بریتانیا بستگی بیشتری به روابط خاص آن با آمریکا و اقداماتش در چارچوب ناتو به جای اتحادیه اروپا دارد، شاید موجب برخی نگرانی ها و تبعات امنیتی برای ایران شود.

مساله دیگر، که می تواند موجب نگرانی ایران شود، این است که به خاطر تاثیر منفی کوتاه مدت برگزیت بر اقتصاد بریتانیا، این کشور نیاز جدی تری برای افزایش مبادلات تجاری و قراردادهای تسلیحاتی با کشورهای عربی خلیج فارس خواهد داشت. این مساله می تواند به طور بالقوه موجب افزایش نفوذ منطقه ای بریتانیا در خلیج فارس شود، و رقابت تسلیحاتی در منطقه را تشدید کند و جایگاه ایران را در توازن منطقه ای کاهش دهد. برگزیت همین طور به بریتانیا کمک خواهد کرد تا از شر مقررات اتحادیه اروپا در زمینه فروش تسلیحات به کشورهای ثالث خلاص شود.

تبعات منفی اقتصادی برگزیت برای ایران را می توان از دو منظر مشاهده کرد: نخست، برگزیت می تواند تاثیر منفی بر جریان ورود سرمایه گذاری خارجی به ایران داشته باشد و این به نفع ایران نخواهد بود. از سوی دیگر به خاطر ریسک بالای سرمایه گذاری در ایران در نتیجه تحریم های ثانویه آمریکا، ایران احتمالا در اولویت های سرمایه گذاری بریتانیا نخواهد بود.

اثر منفی دیگر برگزیت برای ایران ، تاثیر احتمالی برگزیت بر افزایش قدرت رهبران جدید در بریتانیا و همین طور سایر کشورهای اروپایی خواهد بود که تعریف بسیار منحصر بفردی از هویت اروپایی دارند. این تعریف، موجب خواهد شد تا مسلمانان و جهان اسلام به طور کلی دشمن اروپا تلقی شوند.

منبع: strategic-culture