چاره بحران خروج بریتانیا چیست؟

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- بریتانیا هنوز در شوک همه پرسی برگزیت به سرمی برد، هر دو حزب محافظه کار و کارگر دچار بحران های سیاسی شده اند و روسای هر دو حزب مقبولیت خود را در بین اعضای حزب از دست داده اند.

سید محسن مصطفوی*

بریتانیا هنوز در شوک همه پرسی برگزیت به سرمی برد، هر دو حزب محافظه کار و کارگر دچار بحران های سیاسی شده اند و روسای  هر دو حزب مقبولیت خود را در بین اعضای حزب از دست داده اند و اعضای این احزاب به دنبال یافتن رئیس جدید برای احزاب خود هستند، علاوه بر سیاسیون و نخبگان بریتانیا، اتحادیه اروپا و آمریکا نیز در پی یافتن پاسخ برای پرسش چرایی این رای مردم بریتانیا هستند. 

فرید زکریا نظریه پرداز سیاسی و روزنامه نگار شهیر آمریکایی در کتاب آینده آزادی، اولویت لیبرالیسم بر دموکراسی به الگوی انگلو- آمریکایی لیبرال دموکراسی اشاره میکند که از نظر او بهترین نوع از این شکل از دموکراسی است، نحله ای که مانند الگوی اروپایی نه منجر به ظهور فاشیست و کمونیست شده و نه جنگ های ویرانگر در پی آن رخ داده است.

به نظر این روزها الگوی انگلو- آمریکایی دچار خدشه بزرگی شده و پیروزهای افرادی نظیر ترامپ و بوریس جانسون در آمریکا و انگلستان و رای به خروج از اتحادیه نشاندهنده اتفاقات جدیدی است که در این دو کشور در حال وقوع است و لیبرال دموکراسی را در این دو کشور به شدت تهدید میکند که مهترین منشا آن را میتوان زوال آریستوکراسی و جدایی عوام مردم از نخبگان جامعه دانست، زکریا در کتاب خود به این نکته اشاره میکند که به عنوان مثال اعضای کنگره ( به خصوص  مجلس نمایندگان )که توسط رای مستقیم مردم انتخاب میشوند بعضا چه مشکلاتی برای ایالات متحده ایجاد میکنند و نهادی همچون بانک مرکزی آمریکا که تقریبا به صورت مستقل اداره میشود چه مقدار زیادی کارکرد بهتری در آمریکا دارد. 

از میزان رای مردم  بریتانیا در شهرهای بزرگ، شهرهای کوچک  و روستاها به خوبی میتوان دریافت میزان رای در شهرهای بزرگ تفاوت فاحشی با بقیه نقاط در بریتانیا داشته است و اینکه بعد از برگزاری همه پرسی، بزرگترین سوال مردم در بریتانیا از موتورهای جستجوگر اینترنتی این بوده که ( اساسا اتحادیه اروپا چیست) نشان میدهد که بسیاری از آنان اصلا نمیدانسته اند که اتحادیه اروپا چیست و چرا بعضا به جدایی از آن رای داده اند و اینکه چه طبقه بزرگی از عوام کم سواد در این کشور به وجود آمده و از نظر سایز جمعیتی بزرگ شده اند. 

بخش بزرگی از جامعه بریتانیایی و آمریکایی را میتوان در برنامه های ریلتی شو مانند آمریکا گَت تالنت ، ایکس فاکتور و دِ .ویس مشاهده کرد و اصلا پدیده ای مانند ترامپ زاییده و بزرگ شده چنین برنامه هایی است و شهرت خود را مدیون برنامه هایی از این قبیل بوده است.

نظریه پردازان سیاست و علوم اجتماعی در امریکا و بریتانیا باید چاره ای برای این بحران هویتی پیدا کنند که میتواند در آینده منجر به اتفاقات بغرنج تری گردد و به قول افلاطون دیکتاتوری عوام و حکومت جاهلان  شکل گیرد که کانت دموکراسی حاصل از آن را بدترین نوع دیکتاتوری می داند و در ادامه این روند اگر روزی پدیده هایی مانند هوگو چاوز ، اردوغان  و ... را در مسند این دو کشور دیدیم نباید تعجب کنیم. 

امروز اتحادیه اروپا و کشورهای آن حداقل در وضعیت بهتری نسبت به بریتانیا و آمریکا قرار دارند و هرگاه احزاب دست راستی در این کشورها کمی قدرت گرفته اند توسط رای مردم به عقب رانده شده  و لیبرال دموکراسی اروپایی اینبار میتواند الگوی  خوبی برای لیبرال دموکراسی انگلو_امریکایی باشد.

در حالی که تخصصی شدن در امور زندگی افزایش می یابد، در سیاست این روند معکوس است، در دنیای تجارت به شما خواهند خندید اگر بگویید هر تازه کاری می تواند یک شرکت بزرگ را اداره کند ولی  اگر همین حرف را درمورد دولت بگویید آدمی فرزانه هستید. ما به این نتیجه رسیده ایم که اگرچه نمی توانیم برگه های مالیاتی مان را پرکنیم ،وصیت نامه هایمان را بنویسیم، یا مشکل کامپیوترهایمان را حل کنیم اما می توانیم قوانین را خودمان تصویب کنیم.

*پژوهشگر مرکز مطالعات خاورمیانه و مدرس دانشگاه