پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- «فرض
بگیریم عده‌ای می‌خواهند در مسابقه دوومیدانی شرکت کنند. در این شرایط به پای
یکی از دوندگان وزنه‌ای بسته شده است. یقین داریم کسی که این وزنه به پایش بسته
شده، هیچ شانسی برای پیروزی ندارد اما در عین حال معنای این حرف این نیست که اگر
آن وزنه از پای آن دونده باز شود، آن دونده به مدال طلا می‌رسد.»
ابراهیم
علیزاده: «فرض
بگیریم عده‌ای می‌خواهند در مسابقه دوومیدانی شرکت کنند. در این شرایط به پای
یکی از دوندگان وزنه‌ای بسته شده است. یقین داریم کسی که این وزنه به پایش بسته
شده، هیچ شانسی برای پیروزی ندارد اما در عین حال معنای این حرف این نیست که اگر
آن وزنه از پای آن دونده باز شود، آن دونده به مدال طلا می‌رسد.» این تشبیهی است
که صادق زیباکلام در مورد تبیین رابطه برجام و اقتصاد ایران از آن استفاده می‌کند.
صادق زیبا کلام
این استاد
دانشگاه تهران اعتقاد دارد هرچند دسته‌ای از مشکلات اقتصادی ایران ناشی از اعمال
تحریم‌ها بوده اما دسته‌ای دیگر از مشکلات به مسائل بنیادینی برمی‌گردد که پیش از
تشدید تحریم‌ها در سال‌های قبل از 1382 هم در اقتصاد ایران وجود داشت.
او در این مورد می‌گوید: «ریشه بنیادی
تمام مشکلات اقتصادی ایران اعم از مسائل بانکداری و صنایع و کشاورزی عقب‌مانده و
توسعه‌نیافته ما و بالاخره فسادی که فکر نکنم نیاز به توضیح داشته باشد، یک مساله
است و آن اقتصاد فاسد، بیمار و ناکارآمد دولتی حاکم بر کشور است.»
به گزارش اقتصادنیوز، به همین دلیل او
در گفت‌وگو با هفته‌نامه تجارت‌فردا (شماره 179) به صراحت می‌گوید بخشی از
مشکلات اقتصادی ایران ربطی به برجام ندارند و این طور نیست که با اجرایی شدن برجام
بتوان به حل آنها امیدوار بود. اما در عین حال او در پایان متذکر می‌شود: «کسانی
که می‌گویند آقای روحانی برجام هیچ گلی به سر مملکت نزد باید بگویم، گیرم که برجام
هیچ گلی به سر مملکت نزده باشد که این طور نبوده است، آلترناتیو کسانی که موافق
برجام نیستند چیست؟ آلترناتیو آنها این است که به دوران احمدی‌نژاد برگردیم که
بگرد تا بگردیم بود و ما به کشورهای دیگر بگوییم ما در زمینه هسته‌ای هر چه
بخواهیم انجام می‌دهیم و شما هم هرچه می‌خواهید در حوزه تحریم انجام دهید؟
آلترناتیو آن کاری که آقای روحانی انجام داد همان وضعیتی است که در دوران آقای
احمدی‌نژاد رخ داده بود. این طور نیست که راه‌حل سومی وجود داشته باشد.»
خلاصه‌ای از این مصاحبه
تجارت‌فردا(شماره 179) را در اقتصادنیوز می‌توانید بخوانید.
*واقعیت مساله این است که ما یکسری مسائل و مشکلات بنیادی در
اقتصاد کشور داریم که اگر شما بررسی کنید می‌بینید قبل از مطرح‌شدن مناقشه هسته‌ای
هم این مسائل وجود داشت. یکسری مشکلات هم در نتیجه تحریم‌ها به وجود آمد که این دو
موضوع را نباید با هم خلط کنیم. کاری که اصولگرایان و مخالفان دولت دارند انجام می‌دهند
که حالا نمی‌دانم از سر ناآگاهی است یا اینکه از سر بغض و کینه این را مطرح می‌کنند
این است که این افراد تبیین می‌کنند آقای روحانی همه اقتصاد و سرنوشت کشور را به
مذاکرات هسته‌ای و موفقیت در برجام گره زده است. آنها می‌گویند ای مردم! شما همه
می‌بینید به‌رغم اینکه توافق هسته‌ای صورت گرفته اما هیچ تحول جدی‌ای در وضعیت
اقتصادی شما به وجود نیامده است. ببینید قبل از اینکه به مساله برجام و رابطه آن
با اقتصاد بپردازم می‌خواهم یادآوری کنم ما توامان هم مشکلات بنیادی اقتصادی را
داشتیم و هم درگیر مسائل ناشی از مناقشه هسته‌ای بودیم.
*می‌گویم فرض بگیریم که عده‌ای می‌خواهند
در مسابقه دوومیدانی شرکت کنند. در این شرایط به پای یکی از دوندگان
وزنه‌ای بسته شده است. ما یقین داریم کسی که این وزنه به پایش بسته شده، هیچ شانسی
برای پیروزی ندارد اما در عین حال معنای این حرف این نیست که اگر آن وزنه از پای
آن دونده باز شود، آن دونده به مدال طلا می‌رسد. اصلاً و ابداً به این معنا نیست.
وضعیت ما هم این طور است. من می‌خواهم بگویم مشکلات تحریم‌ها و مسائل ناشی از
مناقشه هسته‌ای مثل آن وزنه بودند که به پای اقتصاد ما بسته شده بود. تهرانی‌های
قدیم به این شرایط می‌گفتند قوز بالای قوز. معنای این حرف، این نیست که اگر آن قوز
دوم برداشته شود، کمر آن فرد راست می‌شد و قد رشیدی پیدا می‌کرد، بلکه قوز قبلی
همچنان سر جای خودش بود. بنابراین برداشته شدن تحریم‌ها حداکثر به این معناست که
ما به شرایط سال 1382 برمی‌گردیم.
* بنابراین این چه سخنی است که ما
بگوییم همه مسائل در گرو تحریم است و از زمانی که تحریم‌ها برداشته می‌شوند ما یک‌شبه
ره صدساله را طی می‌کنیم.
*من قبول دارم جدای از اصولگرایان که
دارند دولت را متهم می‌کنند به اینکه دولت تعمداً برای برداشت سیاسی از برجام همه
اقتصاد را به برجام گره زده است، در عین حال برخی دولتمردان دولت یازدهم هم در این
مساله بی‌نقش نبودند. چه‌بسا بخشی از دولتمردان و تعدادی از همکاران آقای روحانی و
حتی خود آقای رئیس‌جمهور در مصاحبه‌های خود مطالبی را برای افزایش شور و بزرگ نشان
دادن اهمیت برجام بیان کرده باشند که معنای آن این باشد که اگر مذاکرات به نتیجه
برسد و برجام اجرا شود، یک‌شبه ره صدساله را خواهیم رفت.
من می‌خواهم بگویم حتی اگر دولتمردان
و یاران دولت یازدهم هم این سخنان را گفته باشند، حرف نامربوط و اشتباهی را بیان
کرده بودند.
*درباره برداشته شدن تحریم‌ها و رفع
آثار ناشی از تحریم باید اشاره کنم که خود غربی‌ها و آمریکایی‌ها هم اذعان دارند
به طور کامل تحریم‌ها برداشته نشده است. آقای جان کری، آقای اوباما و نخست‌وزیر
انگلستان همه آنها به بانک‌ها و موسسه‌ها و سرمایه‌گذاران توصیه می‌کنند که به
ایران بروید و سرمایه‌گذاری کنید، چون کسی شما را بازخواست نمی‌کند و مشکلی وجود
ندارد و تحریم‌ها برداشته شده است اما در عمل ما شاهد این نیستیم.
*برای سرمایه‌گذار خارجی هنوز بعد از
سه دهه، هیچ تضمین حقوقی و قانونی وجود ندارد. این وضعیت برای سرمایه‌گذار داخلی
هم صدق می‌کند. متاسفانه چون سیستم اقتصادی ما فاسد است، چهره‌ها و افرادی که هوش
و استعداد بالایی دارند مثل مه‌آفرید خسروی، بابک زنجانی، شهرام جزایری و فاضل
خداداد در این سیستم فاسد اقتصاد دولتی آلوده می‌شوند. ببینید آمار وحشتناکی وجود
دارد که ظرف سه دهه گذشته میزان قابل توجهی از ایرانی‌ها سرمایه‌های خود را برای
سرمایه‌گذاری به دوبی یا چین یا مالزی یا ترکیه بردند. چرا این اتفاق افتاده است؟
برای اینکه دیده‌اند فردی که از اواسط دهه 70 کار خود را شروع کرده و کارخانه‌های
زیان‌ده را سودآور کرده و 18 هزار نیروی کار را در واحدهای خود به کار گمارده است
در نهایت اعدام شده است. مثل اینکه یک مامور راهنمایی و
رانندگی بگوید چون صادق زیباکلام بد رانندگی می‌کرد، گواهینامه او را جلب کردم.
این در حالی است که بد رانندگی کردن که جرم نمی‌شود، قانون می‌گوید جرم رانندگی
مثل توقف ممنوع یا سبقت غیرمجاز یا عبور از چراغ قرمز است. اما اینکه بگوییم بد
رانندگی می‌کرد که جرم نیست. این است که می‌گویم باید بگویند
دقیقاً جرم کسی مثل مه‌آفرید خسروی چه بود.
آن وقت شما توقع دارید سرمایه‌گذاران
خارجی برای ورود به ایران سر و دست بشکنند؟
*من نمی‌خواهم به معنای 100 درصد بگویم
برجام عقیم شده است اما به هر حال به دلایل مورد اشاره نمی‌توان انتظار داشت که
سرمایه‌گذاری در کشور ما به آن اندازه مورد انتظار باشد. با این حال، می‌خواهم
بگویم مخالفان دولت روحانی که می‌گویند برجام هیچ فایده‌ای نداشته، چرا نمی‌آیند
بگویند علت دستاورد نداشتن برجام چه بوده است؟ تنها یقه دولت آقای روحانی را می‌گیرند
که چرا برجام اثری نداشته اما نمی‌گویند آن بخش از اعمال قانون که دیگر دست آقای
روحانی نیست. آنچه دست آقای روحانی نیست را باید در بخش‌های دیگر درست کرد.
منبع: اقتصادنیوز