پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- توافق بندر چابهار راهی را در برابر هند قرار می‌دهد تا
ضمن دور زدن پاکستان، راه خود را به سوی ترفندهای اقتصادی و دیپلماتیک باز‌شکل‌دهنده
آسیای میانه باز می‌کند.
نشریه «فارین پالیسی» در جدیدترین گزارش خود در رابطه با
ایران، به موضوع سرمایه‌گذاری هند در بندر چابهار ایران پرداخته است. این گزارش که
تحت عنوان «سرمایه گذاری ٥٠٠ میلیون دلاری هند در ایران» و به قلم "کیث جانسون"
منتشر شده، با اشاره به سرمایه‌گذاری ٥٠٠ میلیون دلاری دهلینو در چابهار که در
ساحل اقیانوس هند قرار دارد، آن را تحقق یک تلاش ده ساله هند برای یافتن راهی در
تامین انرژی می‌داند که به شدت نیازمند آن است.
این نشریه معتقد است که توافق بندر چابهار همچنین راهی را در برابر هند قرار
می‌دهد تا ضمن دور زدن پاکستان، راه خود را به سوی ترفندهای اقتصادی و دیپلماتیک
باز شکل‌دهنده آسیای میانه باز می‌کند.
نشریه «فارین پالیسی» با اشاره به سرمایه‌گذاری ٥٠٠ میلیون دلاری دهلینو در چابهار که در ساحل اقیانوس هند قرار دارد، آن را
تحقق یک تلاش ده ساله هند برای یافتن راهی در تامین انرژی می‌داند که به شدت نیازمند آن است
«فارین پالیسی» با بیان اینکه "نارندرا مودی" (نخست وزیر هند) در
خلال سفر هفته گذشته خود به ایران، به مجموعه توافقنامه‌هایی اشاره کرد که شامل
طرح دیرینه توسعه بندر چابهار بود، نوشت: «این بندر کمتر از ٥٠ مایل با بندر آب
عمیق گوادار پاکستان (در حال ساخت به دست چین) فاصله دارد. بر اساس این طرح‌های
توسعه، نخستین بندر آب عمیق ایران ساخته خواهد شد و سرانجام، به آن کشور امکان
خواهد داد تا با استفاده از کشتی‌های باری بزرگ به جای کشتی‌های کوچک که در حال
حاضر بندرهای ایران قادر به پذیرش هستند، به تجارت جهانی بپردازد و اتکای این کشور
به امارات به عنوان یک بندر واسطه را از بین ببرد.
طرح‌های توسعه چابهار همچنین شامل کارخانجات و راه‌های ارتباطات جاده‌ای و
ریلی به افغانستان و آن سوتر می‌شود. زمانی که ساخت این بندر تازه به پایان برسد،
می‌تواند به هند در دور زدن پاکستان و تعمیق روابط آن با کشورهای غنی از انرژی
مانند ترکمنستان و ازبکستان در آسیای میانه کمک کند. چابهار همچنین نوید بخش اتصال
افغانستان به دریا و تقویت بالقوه چشم‌اندازهای تجاری این کشور جنگ زده محصور در
خشکی است».
مایکل کوگلمن، مشاور ارشد امور آسیای جنوبی در مرکز ویلسون در همین رابطه به
این نشریه می‌گوید: «هدف از این قرارداد تسهیل دسترسی به بازارهای کلیدی است.
ارتباطات بندری و ریلی امکان دسترسی هند یکی از بزرگترین کشورهای کنونی مصرف‌کننده
انرژی در جهان را به گاز طبیعی ایران و کشورهای آسیای میانه را فراهم می‌کند؛ و
همچنین انتقال سریع‌تر تولیدات تجاری هند به مناطق دور دست‌تر مانند روسیه را
فراهم می‌سازد. از نظر هند، هدف از این توافق‌ها کسب منافع اقتصادی و انرژی است.»
«فارین پالیسی»: بر اساس این طرح‌های توسعه، نخستین بندر آب عمیق ایران
ساخته خواهد شد و سرانجام، به آن کشور امکان خواهد داد تا با استفاده از کشتی‌های
باری بزرگ به جای کشتی‌های کوچک که در حال حاضر بندرهای ایران قادر به پذیرش
هستند، به تجارت جهانی بپردازد و اتکای این کشور به امارات به عنوان یک بندر
واسطه را از بین ببرد
نشریه آمریکایی با اشاره به سابقه بیش از یک دهه‌ای قرارداد احداث بندر
چابهار، علت توقف توسعه آن را انزوای بین‌المللی ایران یعنی تحریم‌های اخیر معرفی
می‌کند، اما با این حال این گزارش روابط ایران و هند را از دیرباز نزدیک توصیف می‌کند،
به‌طوری که حتی در زمانی که صادرات نفت ایران به علت تحریم‌های امریکا به شدت کاهش
یافته بود، هند همچنان یکی از بزرگترین مشتریان ایران محسوب می‌شد و اکنون که به
موجب توافق هسته‌ای، تحریم‌ها درحال مرتفع شدن هستند، هند برای منفعت بردن شتاب می‌کند.
این گزارش با احتمال اینکه رابطه نزدیک‌تر دهلینو با تهران، در آستانه سفر
مدت‌ها قابل انتظار مودی به واشنگتن در ماه آینده می‌تواند مشکل ایجاد کند، نوشت:
«دهلینو و واشنگتن به دلیل نگرانی‌های موجود در مورد گسترش فعالیت چین در آسیا و
به خصوص در دریای جنوبی چین و اقیانوس هند، آماده همکاری‌های دفاعی بیشتر، به خصوص
میان نیروهای دریایی خود شده‌اند».
«فارین پالیسی» با بیان اینکه معاون وزیر خارجه آمریکا در امور آسیای میانه و
جنوب آسیا گفته که هدف اصلی این قرارداد فراهم ساختن دسترسی تجاری اکنون غیر موجود
و نه تعمیق روابط نظامی با تهران برای هند است، باعث دادن هشدار امریکا به آن کشور
نخواهد شد، این را خبر خوبی برای دهلینو می‌داند که از مدت‌ها پیش به‌دنبال راه‌های
جایگزین برای برآورده ساختن نیازهای فزاینده خود به انرژی بدون اتکا به طرح بلند
پروازانه و رویایی ده میلیارد دلاری احداث خط لوله از ترکمنستان و از طریق
افغانستان و پاکستان به طرف هند بوده است.
«فارین پالیسی»: این گونه نیست که محاسبات ژئو پلتیک گسترده تر در اندیشه دهلی وجود
ندارد؛ نفوذ چین به درون شبه قاره موجب نگرانی هند است
نشریه آمریکایی با اشاره به مشکلات این طرح احداث خط لوله به علت تروریسم و بی‌ثباتی
در افغانستان و خصومت دیرینه میان هند و پاکستان، می‌نویسد: «بندر چابهار می‌تواند
مسیر هند برای دسترسی به مخازن عظیم گاز طبیعی در آسیای میانه را بدون نگرانی از
انتقال انرژی از طریق افغانستان جنگ‌زده یا قلمرو پاکستان، هموار کند. ایران می‌تواند
سرمایه‌گذاری کافی خارجی را برای احیای میدان‌های گاز طبیعی خود جذب کند. جمهوری
اسلامی همچنین می‌تواند منبع تامین گاز برای هند باشد».
این گزارش با توجه به صحبت‌های "سی‌راجا موهان" مدیر موسسه کارنگی
ایندیا در رابطه با نفوذ چین به درون شبه قاره که موجب نگرانی هند شده است، می‌نویسد:
«این نگرانی در خصوص چین با خاطره تجزیه هند و پاکستان در سال ١٩٤٧ که مرزهای هند
را از ایران و افغانستان دور ساخت، تشدید می‌شود. از آن پس، پاکستان مانع دسترسی
هند از طریق خاک خود شده و با دور ساختن هند از افغانستان، آن کشور را از پروژه‌های
جاده ابریشم چین محروم کرده است».
«فارین پالیسی» در پایان از قول موهان می‌نویسد: « بندر چابهار ارائه کننده
مسیری برای دور زدن میراث ژئوپلتیکی ناشی از تجزیه( جدا شدن پاکستان و بنگلادش از
هند) و دسترسی دوباره به همسایگان سابق خود است. در واقع، برخی از مفسران چینی
نتیجه گرفته اند که بندر چابهار همراه با اتصالات زمینی و ریلی، نقش بسیار بزرگتری
را به هند برای ایفا کردن در آینده افغانستان، می بخشد».
منبع:
مشرق