پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- از نظر دولت و جناب ظریف هنوز امکان گشایش اقتصادی فراهم است.
روح برجام یا مسیر برجام راه را باز میکند. باید بر اساس مدل موفق برجام! با
آمریکا بر سر موضوعات دیگر نظیر حزب الله لبنان، سوریه، یمن،قد و اندازه موشکها........صحبت
کنیم!
در
ایام توافق ژنو، یک تعارض آشکار در اظهارات مسئولان دولت و طرفهای آمریکایی واقع
شده که به دلایلی نادیده گرفته شد.
دکتر
روحانی در اولین سفر استانی خود در جمع مردم خوزستان، مطالبی در خصوص توافق ژنو و
کاهش تحریمها اظهارات مهمی ایراد کرد:
«به هر حال یکی از آثار این توافق این
است که شرایط برای فعالیت اقتصادی در کشور فراهم شده است. با برداشتن تحریم ها
بخصوص در بخش های پتروشیمی، صنایع خودرویی، کشتیرانی و بانک ها فضا برای توسعه
تجارت و رونق اقتصادی در کشور مهیا می شود.[1]»
اما
در طرف مقابل دیوید کوهن یهودی مدیر بخش اطلاعات مالی خزانه‌داری آمریکا در جلسه
کمیته بانکی سنا تصویر کاملا وارونه‌ای از توافق را وانمود کرد[2]:
« تحریمهای اساسی ایران یعنی تحریمهای
نفتی و بانکی به قوت خود باقیست و هیچ تغییری نمی‌کند!... مطمئن باشید (خطاب به
اعضای کنگره) در پایان 6 ماه زمان توافق ژنو، وضع اقتصادی ایران به مراتب از وضع
موجود بدتر خواهد بود! ... ما (مرکز مدیریت تحریمها) اجازه نمی‌دهیم ایران از فضای
روانی کاهش تحریمها بهره‌برداری کند. به همه بانکها و بنگاههای اقتصادی پیغام داده‌ایم
که تحریمها در مدت 6 ماه توافق پابرجاست و هیچ حرکت جدیدی در روابط با ایران نباید
بدون اجازه ما انجام شود!»
در
آن زمان مسئولان دولت یازدهم سخنان مسئولان خزانه‌داری آمریکا را نوعی خالی بندی
سیاسی برای راضی کردن صهیونیستهای کنگره دانستند. در داخل کشور هم به دلیل مسیر پر
چالش و دشوار مذاکرات برای توافق نهایی خیلی به این سخنان ایراد وارد نشد. اما در
عمل اتفاق دیگری رخ داد. متاسفانه دقیقا اظهارات خالی بندی دیوید کوهن مو به مو
اجرا شد. وضع اقتصادی ایران به دلیل کاهش قیمت نفت (پروژه مشترک امریکا-سعودی)
بسیار بدتر از دوره قبل از توافق شد و تغییری هم در روابط بانکی و تحریمهای اساسی
واقع نشد.
وضعیت
امروز یعنی دوره پسابرجام هم بسیار شبیه دوره پساژنو است. در هر دو امتیازاتی داده
ایم و امتیازی نگرفته ایم اما با این تفاوت که برگ برنده کسب امتیاز یعنی همان
توان گریز هسته‌ای تقریبا که نه تحقیقا از بین رفته است. برجام اگرچه برای دکتر
روحانی خورشید تابان است یا اگر برای جناب رفسنجانی مانند نان شب ضروری است، اما
برای عموم مردم و به خصوص فعالان اقتصادی تاکنون چیزی نداشته و بیشتر به خورشیدی
سوزان تبدیل گشته است. قرار بود تحریمها برداشته شود تا بانکها بتوانند همانند
دوره قبل از تحریم تراکنش داشته باشند. اما اطلاعات میدانی نشان می‌دهد وضعیت
روابط بانکی نسبت به قبل تقریبا هیچ تفاوتی نکرده است:
الف) همچنان دسترسی به پرداختهای دلاری
وجود ندارد و به اصطلاح چرخه دلار برای بانک‌های ایرانی مسدود است.
ب) همچنان امکان پرداخت یورو به خارج
از کشورهای خریدار نفت (هند، چین، ترکیه، کره و ژاپن) مقدور نیست. تقریبا مشابه
اوضاع سال 90 یورو تنها برای خرید از داخل کشورهای مذکور موجود است و قابل انتقال
به خارج از این کشورها نیست. در سایر موارد باید با پرداخت کارمزد از مسیر صرافیها
عمل شود. تجار هم بناچار مجبورند خرید از این کشورها را بیشتر کنند. فعلا تنها هنر
برجام این بوده که بخشی از مطالبات نفتی ایران به صورت یورو از پالایشگاههای هندی
به بانک هالک ترکیه واریز شده است.
ج) ذخائر ارزی هم فعلا همان وضعیت قبل
را دارد. حتی پولهای ژنو که قرار بود نقدی وارد کشور شود، در کشور عمان متوقف شده
است. به اعتراف دکتر سیف حدود 6 میلیارد دلار در بهترین کشور دارای روابط با ایران
همچنان توقیف است[3]!! سایر ذخائر ارزی که دیگر جای خود دارد. بخشی در ایتالیا
متوقف شده، بخشی در چین، بخشی در بحرین، بخشی در کره و قص علی هذا! البته جناب
نوبخت با زیرکی توریه میفرمایند و میگویند همه منابع ارزی در حسابهای بانک مرکزی
دریافت شده است. این البته توریه است. چون قبلا هم در حساب بانک مرکزی بود
اما قابل استفاده نبود. الان هم قابل استفاده نیست. نه امکان حواله دارد و نه امکان
گشایش ال سی! تنها از یک حساب بانک مرکزی به حسابی دیگر مثلا در عمان جابجا شده
است! این وضعیت البته به اضافه برداشت 2 میلیارد دلار از پولهای توقیفی در
آمریکاست. موضوعی که تازه شروع شده و به اعتراف کنث کاتزمن کارشناس
برجسته تحریم در کنگره آمریکا قابلیت بلعیدن دیگر ذخائر ارزی ایران را هم دارد[4]!
د) خام فروشی نفت در دوره پسابرجام
افزایش یافته است، اما اولا به دلیل کاهش مضاعف قیمت، درآمد قابل توجهی نداشته (درآمد
ارزی ایران نسبت به اوج تحریمها نصف شده). ثانیا این افزایش به صورت غیر صیانتی و
تنها برای مدت محدود یکسال می‌تواند استمرار یابد[5]. ثالثا اگر چند محموله صادرات
نفت به اروپا را فاکتور بگیریم (که دریافت پول همان هم مشکل دارد) عمده افزایش
خرید نفت خام ایران توسط همان مشتریان سابق بوده است.
ه) در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی هم
وضعیت بهتر نیست. جز در بخش هتل سازی و مونتاژ خودرو خبر جدیدی نیست. حتی برای
خرید هواپیما هم مشکلات بانکی به چالش جدی تبدیل شده است. در بخشهای راهبردی نظیر
توسعه پالایشگاه، فولاد، سیمان و ذوب آهن هم وضعیت حتی بدتر از دوره تحریمهاست!
جناب
ظریف گرچه سکه‌های فراوانی به خاطر خلق حماسه برجام دریافت کرد، اما اکنون خود را
کنار کشیده است. فعلا موضع رسانه‌ای همان است که جناب عراقچی بیان کرد: تحریمهای
باقیمانده کم نیست ولی ارتباطی با هسته‌ای ندارد!![6] یعنی مشکلات را میپذیریم و
ضمنا از کنار وعده‌های قبلی میگذریم!
از
نظر دولت و جناب ظریف هنوز امکان گشایش اقتصادی فراهم است. روح برجام یا مسیر
برجام راه را باز میکند. باید بر اساس مدل موفق برجام! با آمریکا بر سر موضوعات
دیگر نظیر حزب الله لبنان، سوریه، یمن،قد و اندازه موشکها، حصر سران فتنه، حجاب،
حقوق بشر و زنان و تا حدی جزایر سه گانه صحبت کنیم! به این لیست البته چند مورد
دیگر هم حسب ضرورت اضافه خواهد شد!! در همه این موارد میتوان بازی برد برد داشت!!
راهکار هم مشخص است باید مردم بخواهند که نظام کوتاه بیاید. قرار است مشابه برجام،
یک دوگانه دیگر ایجاد شود تا معیشت مردم گروگان عقب نشینی بعدی گرفته شود. اما مقام
معظم رهبری با هوشمندی خود مسیر برجامهای بعدی را گِل گرفته اند. پروژه
نفوذ در مجلسین خبرگان و شورای اسلامی هم بطور مفتضحانه‌ای ویران شده است. امید
دولت به کوتاه آمدن (اگر شده مقطعی) آمریکاییها بود که آنهم در حاشیه انتخابات
آمریکا و تحرکات ترامپ کم فروغ شده! همه امیدهای دولت امید از دست رفته و مانده
تنها نسخه عمل به اقتصاد مقاومتی که آنهم فراتر از توان و حوصله وزرای پیر و خسته
فعلی است!
پی نوشت:
[1] .
http://www.mehrnews.com/news/2216035/%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C
[2] .
http://www.treasury.gov/press-center/press-releases/Pages/jl2243.aspx
[3] .
http://www.dolatebahar.com/view/262078/%D8%B3%DB%8C%D9%81:-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%BA%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%87%D9%85-%D9%86%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D9%88%D8%B1%D9%88-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85
[4] .
https://www.fas.org/sgp/crs/mideast/RS20871.pdf
[5] .
http://www.farsnews.com/13950305000377
[6] .
http://ayaronline.ir/1395/01/183182.html
منبع:
فارس