پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- در هفته‌های گذشته شاهد
رفتار نوسانی قیمت‌ها چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای جهانی بودیم؛ با این
حال برآیند جهت‌گیری قیمت در بازار از روند نزولی قیمت در هفته‌های گذشته حکایت
دارد. در این بین با اعلام قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در هفته گذشته باز هم
شاهد تغییرات کاهشی قیمت محصولات در بورس کالا و به تبع آن در بازار آزاد بودیم.
به عقیده کارشناسان نزدیکی به ماه مبارک رمضان و همچنین کاهش
قیمت‌های جهانی وضعیتی را ایجاد کرده که شاهد کم رونق بودن معاملات در بازارها هستیم
که این موضوع در هر دو بازار مشهود است؛ البته این نکته را نباید نادیده گرفت که
افزایش معاملات پلیمرها در بورس کالا به تقویت عرضه‌ها در بازار داخلی محصولات این
صنعت نیز کمک بسزایی خواهد کرد و این موضوع بر روند قیمتی دو بازار نیز اثرگذار
است.
به گزارش «دنیای اقتصاد» در هفته گذشته طلای سیاه پا در مسیری
صعودی گذاشت و به شرایطی رسید که نفت برنت پس از مدت‌ها مرز 50 دلاری را لمس کرد.
به تبع آن انتظار می‌رود با افزایش قیمت نفت خام، بهای خوراک برای تولید محصولات
هم افزایش یابد. این در حالی است که تقاضا در بخش‌های بزرگی از آسیا و آفریقا به
دلیل نزدیکی به ماه مبارک رمضان باعث شکننده شدن بیشتر بازارها شده است.
با این شرایط در بازارهای داخلی شاهد چند نرخی شدن محصولات
هستیم یعنی برخی گرید‌ها با افزایش قیمت و برخی با کاهش روبهرو هستند و به این
ترتیب نمی‌توان روند عمومی و غالب بازارها را بررسی کرد. این در شرایطی است که با
بررسی‌های انجام گرفته این شائبه وجود دارد که قیمت تمام شده برخی محصولات در
بازارهای داخلی پایین‌تر از قیمت‌های اعلام شده در بورس کالا است. هم‌اکنون شاهد
آن هستیم که روند کاهشی قیمت‌ها در بازار آزاد وارد سومین هفته متوالی خود شده که
در کنار ضعف تقاضای داخلی، مشکلات نقدینگی و عقب‌نشینی صنایع پایین‌دستی این وضعیت
شکننده می‌تواند با کاهش بیشتر قیمت‌ها به فازی خطرناک وارد شود.
از سوی دیگر در صورت ادامه این وضعیت یعنی کاهش بیشتر قیمت‌ها
در بازار آزاد بسیاری از گرید‌ها وارد سطحی از قیمت شده که نهایتا از قیمت تمام
شده در بورس کالا با احتساب مالیات بر ارزش افزوده، هزینه حمل و بارگیری و نهایتا
سود تجاری نیز کمتر خواهد شد.
با توجه به واقعیت‌های بازار و تجربه ماه‌های گذشته تنها خودنمایی
مجدد کدهای معاف از مالیات می‌تواند به این اوضاع منجر شده و رقابتی نابرابر را
بین تجار، واسطه‌ها و صنایع پایین‌دستی مصرف‌کننده ایجاد کند. با توجه به چندگانگی
بازار، کاهش قیمت یک گرید از سوی یک تولید‌کننده خاص می‌تواند به کاهش قیمت همان
گرید از تولیدات سایر شرکت‌های پتروشیمی نیز منجر شود که به ابهام و ضعف بازار کمک
خواهد کرد. این در حالی است که با ضعف نسبی تقاضا در بازار قطعا خریدار به سمت
کالای ارزان قیمت تمایل پیدا کرده که این رقابت نابرابر را عمیق‌تر خواهد کرد. به
نظر می‌رسد نیاز به استفاده از یک روند واحد در دریافت مالیات بر ارزش افزوده هم
اکنون از یک نیاز، به یک ضرورت تبدیل شده باشد.
نبود روند واحد در دریافت مالیات بر ارزش افزوده
یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعلی برای صنعت پتروشیمی داخلی، نبود
روند واحد در دریافت مالیات بر ارزش افزوده از سوی تمامی پتروشیمی هاست زیرا مثلا
یک یا چند شرکت از مجموع شرکت‌های پتروشیمی اعلام کرده‌اند که از کدهای معاف از
مالیات نیز مالیات بر ارزش افزوده دریافت کرده‌اند. به عبارت ساده تر آن دسته از
شرکت‌های پتروشیمی که از کدهای معاف از مالیات استفاده می‌کنند قطعا حجم فروش
بیشتری داشته و سودآوری بهتری را نیز به‌دست خواهند آورد بنابراین پس از واسطه‌ها
و تجار، رقابتی نابرابر بین واحدهای بزرگ عرضه‌کننده نیز پدید خواهد آمد؛ هرچند از
هم‌اکنون شواهدی از این واقعیت را ملاحظه می‌کنیم.
این احتمال که هم‌اکنون در حال خودنمایی است؛ با نوسان حجم
تقاضا برای یک کالای واحد با فرض کیفیت نسبتا یکسان باعث شده تا تقاضای متفاوتی در
تابلوی بورس درج شود که این نکته نیز نشان‌دهنده این ادعاست. البته نمی‌توان برای
تمامی معاملات چنین چارچوبی را لحاظ کرد ولی در روزهای اخیر با کاهش قیمت‌ها در
بازار آزاد، این احتمال یعنی خودنمایی مجدد کدهای معاف از مالیات را شاهد هستیم.
این نکته را باید جدی گرفت زیرا در صورت ادامه این چندگانگی در
بین شرکت‌های پتروشیمی برای دریافت و یا عدم دریافت مالیات بر ارزش افزوده، قطعا
آن دسته از شرکت‌هایی که به منظور حمایت از بازار الزاماتی را برای پرداخت مالیات
پدید آورده‌اند نیز از ادامه این رویکرد خود ناامید شده و نهایتا راهی جز سر باز
زدن از آن پیش روی خود نخواهند دید. به نظر می‌رسد هم اکنون نیاز به مداخله مجدد
نهادهای تصمیم‌ساز و ارگان‌های نظارتی باز هم حس می‌شود تا به جای برخی منافع برای
برخی از افراد خاص، کل صنایع پایین‌دستی محصولات پتروشیمی از انسجام بازار سود
ببرند.
مهدی باقری، کارشناس بازار محصولات پتروشیمی در گفت‌وگو با
«دنیای اقتصاد» درخصوص وضعیت کنونی این بازار اظهار کرد: در هفته‌های گذشته شاهد
کاهش قیمت محصولات پتروشیمی (پلیمری و شیمیایی) بودیم. این در حالی است که بر‌خلاف
انتظار که با افزایش بهای طلای سیاه، قیمت محصولات پتروشیمی هم افزایش پیدا می‌کند
(حداقل از بعد روانی) این اتفاق نیفتاد. به گفته این فعال بازار پتروشیمی، این
نکته ضروری است که در ماهی که گذشت قیمت نفت خام پا در مسیری صعودی گذاشت به گونه‌ای
که شاخص برنت مرز 50 دلاری را لمس کرد (در بازه 50-45 دلاری در نوسان است).
وی در ارزیابی دلایل این ناهمسویی گفت: حرکت ناهمسوی قیمت نفت و
محصولات پتروشیمی حداقل در بازارهای داخلی کشور به عرضه و تقاضای محصولات در بازار
بستگی دارد و این عامل در شرایط کنونی نقشی اساسی‌تر در تعیین سرنوشت قیمت‌ها
دارد. با این همه طبق گزارشات جهانی چشم‌اندازی نزولی را برای بهای این محصولات در
ماه آینده تصور می‌کنیم.
این کارشناس بازار در مورد چشم‌انداز بازارهای داخلی تا پایان
سال گفت: عرضه و تقاضا تاثیر بیشتری در روند قیمتی بازارهای داخلی ایفا می‌کنند؛
کما اینکه در هفته‌های اخیر شاهد این موضوع بودیم که با افت قیمت‌های جهانی قیمت PVC روندی صعودی را در بازارهای
داخلی در‌پیش گرفته است. به همین دلیل به تولیدکنندگان توصیه می‌کنیم به‌خصوص
محصولات با گریدهای مهم را تولید و ذخیره‌سازی کنند تا در زمانی که تقاضا برای
کالاهای جذاب زیاد است با کمبود مواجه نشویم. به عقیده باقری محصولاتی که رقابتی
هستند و تولیدکنندگان انحصاری دارند شرایط بهتری را در بازارها دارند. برای مثال
3840 پتروشیمی تبریز از محصولات جذاب در بازارها به‌حساب می‌آید.
در این بین آنچه از روند عرضه‌ها در بازار محصولات پتروشیمی بر‌می‌آید،
عدم همخوانی عرضه‌ها با تقاضا در این بازار است به‌طوری‌که کارشناسان توصیه می‌کنند
زمینه‌های لازم برای بهینه‌سازی عرضه‌ها و تقاضا در بازار فراهم شوند تا معامله
محصولات تولیدی به میزان نیاز مصرف‌کنندگان و متناسب با تقاضای بازار صورت بگیرد.
با این حال با نگاهی به تابلوی عرضه محصولات پتروشیمی این چالش جدی به خوبی واضح
است که برخی محصولات با تقاضا مواجه نیستند و برخی دیگر با کمبود عرضه مواجه هستند
و این موضوع به عدم توازن قیمتی در بازار و تغییر در قیمت‌های تعادلی منجرمی‌شود.
در این بین برخی کارشناسان معتقدند تحریک تقاضا برای محصولات
مختلف از جمله بازار پتروشیمی‌ها در سال جاری قادر به ایجاد تعادل در بازار این
محصولات خواهد بود. بر این اساس احتمالا دو طرح خروج از رکود و برنامه‌های مرتبط
با این حوزه از یکسو و بسته حمایت صادراتی از سوی دیگر می‌تواند به تحریک تقاضا در
سال جاری منجر شود. اقتصاددانان معتقدند تحریک تولید از کانال تقاضای واقعی و
صادرات به‌خصوص در بخش پتروشیمی که به‌شدت در بخش‌های مختلف و متنوع کاربرد دارد
یکی از اتفاقات مهم در ماه‌های پیش‌رو است. بر این اساس انتظار می‌رود روند فعلی
در بازار محصولات پتروشیمی پایدار نباشد.
موضوع دیگر اما حمایت‌های شرکت‌های پتروشیمی از خریداران کالا
در بورس کالا است. این به آن معنا است که نشانه‌های حمایتی از سمت شرکت‌ها در
بازار محصولات پتروشیمی دیده می‌شود و به همین دلیل ممکن است تقاضای خرد در این
بازار اندکی تحریک شود که ماحصل این امر رونق معاملات است. این موضوع به‌خصوص برای
آن دسته از محصولاتی که در شرایط فعلی از تقاضای بالایی برخوردار نیستند از اهمیت
بالایی برخوردار است.
اوضاع معاملات در بورس کالا
روز گذشته شاهد معاملات نسبتا جذاب بسیاری از پلیمرها در بورس
کالای ایران بودیم، هرچند که جذابیت کلی بازار به نسبت زمان مشابه در هفته قبل
نسبتا کاهش داشت. به‌عنوان مثال هفته گذشته شاهد عرضه 56هزار و 600 تن انواع
پلیمرها بودیم که روز گذشته این میزان به 61 هزار و 500 تن افزایش یافت که نکته
مهمی به شمار می‌رود. تقویت نسبی وضعیت تولید در صنایع بالادستی، انتظار بهبود حجم
تقاضا در بازار داخلی و بورس کالا و حتی ترس از کاهش بیشتر قیمت‌ها را می‌توان از
دلایل این وضعیت دانست. از سوی دیگر حجم تقاضا در بورس کالا نیز از 90 هزار و 200
تن در هفته قبل به 86 هزار و 300 تن کاهش یافت که با توجه به افزایش حجم عرضه‌ها
تا حدودی وضعیتی ناموزون را نشان می‌دهد که از عقب‌نشینی خریداران و همچنین کاهش
جذابیت تولید در صنایع پایین دستی و مصرف‌کننده خبر می‌دهد که می‌تواند نشانه‌ای
دقیق از وضعیت بازار نیز به شمار رود، هرچند که کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد، دقیقا
همین سیگنال را به بورس کالا مخابره کرده است. با توجه به این وضعیت کلی در عرضه و
تقاضا، حجم معامله پلیمرها در روز گذشته به نزدیکی 34 هزار و 600 تن رسید که به
نسبت هفته قبل و معامله 40 هزار و 800 تنی پلیمرها یک عقب‌نشینی جدی به شمار می‌آید.
این آمارها را باید جدی گرفت زیرا نشان‌دهنده ورود بازار به فازی جدید خواهد بود
که می‌تواند رکودی ناچیز را در آستانه ماه مبارک رمضان ترسیم کند. این در حالی است
که با توجه به کاهش قیمت‌های پایه بسیاری از گریدهای پلیمری در بورس کالا و همچنین
افزایش حجم عرضه‌ها، انتظار افزایش حجم معاملات منطقی به نظر رسیده ولی شرایط
موجود نشانه‌ای از عقب‌نشینی بازار به شمار می‌رود. البته باید به کاهش قیمت‌ها در
بازار آزاد نیز اشاره کرد که جذابیت خرید از بورس کالا را کاهش می‌دهد.
روز گذشته در تالار محصولات پتروشیمی پلی‌اتیلن سبک خطی 0220
یکی از محصولات جذاب عرضه شده دیروز بود که اگرچه با کمترین حجم تقاضا و عرضه روبهرو
شد، اما با قیمت بیشتری نسبت به قیمت پایه اعلام شده کار خود را به پایان رساند.
محصول جذاب دیگر این تالار همانند همیشه پلی‌استایرن معمولی 1540 بود که این گرید
هم با تقاضایی 2150 تنی در مقابل عرضه 650 تنی قرار گرفت و با اختلاف 300 تومان
نسبت به قیمت پایه با قیمتی در حدود 4 هزار و 500 تومان معامله شد. پلی‌اتیلن
سنگین بادی (bl3) محصول پتروشیمی جم هم روالی همچون دو محصولی را که به آن اشاره شد
در پیش گرفت (عرضه: 506 تن و تقاضا: 2607) و با قیمتی در حدود 2 هزار و 600 تومان
به فروش رفت. پلی‌وینیل کلراید S56 نیز با حجم 3014 تنی بیشترین حجم عرضه دیروز را به خود اختصاص داد
و در مقابل تقاضای این محصول در تابلوی معاملات 3014 تن ثبت شد که در نتیجه این محصول
با قیمتی حدود 4000 تومان کار خود را به پایان رساند.
منبع: دنیای اقتصاد