مشکل دلاری برجام دقیقا کجاست؟

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- در این گزارش بررسی کرده ایم که چرا همچنان برجام نتوانسته کارآیی لازم را داشته باشد.
کم کم به یکسالگی برجام نزدیک می شویم، تیرماه سال ۹۴ بود که ایران و ۱+۵ بعد از ۱۲ سال کشمش و چند سال گفت‌وگو به توافقی دست پیدا کردند که البته در همان زمان هم اجرایی نشد. کار اجرای برجام به بازدید آژانس از نقاطی از جمله پارچین و ارائه گزارش موکول شد. در نهایت در زمستان سال گذشته برجام به مرحله اجرایی رسید. اما به اعتبار گفته‌های بسیاری (از جمله رئیس کل بانک مرکزی) هنوز برجام نتوانسته در عمل کارآیی خود را نشان دهد.
این موضوع در اظهارات عباس عراقچی که اواخر هفته به ژاپن سفر کرده بود نیز دیده می شود. به گفته او مشکلات و موانعی در این کار وجود دارد که برای عملی شدن آن به زمان نیاز است. اما این موانع چیست؟ مهمترین مشکل بر سر این راه قانون ممنوعیت مبادله با دلار است. قانونی که براساس آن آمریکا بانک‌های خارجی که با ایران همکاری می‌کنند را با جریمه‌های سنگین مواجه می‌کند. این جریمه‌ها در سالهای اجرای تحریم‌ها بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار بود که آمریکا از بانک‌هایی از سوئیس، آلمان و هنگ کنگ دریافت کرد.
ماه گذشته رئیس کل بانک مرکزی به آمریکا سفر کرد و در جلسه‌ای عنوان داشت که«دست آورد ایران از برجام تقریبا هیچ بوده است» . او توضیح داده بود که به دلیل ترس بانکداران خارجی از معامله با ایران عملا نتوانسته برجام تاثیرخود را نشان دهد. به دنبال این اظهارات (و البته تکمیل و تایید آن توسط ظریف)، جان کری در یک نشست رسمی با بانکداران از آنها خواست که با ایران همکاری کنند. اما این هم مشکلی را حل نکرد.
با این حال هنوز اتفاقی صورت نگرفته است. در همین حال است که سیف به لندن سفر کرده است. او در مصاحبه جدیدی که با گاردین انجام داد عنوان داشت که موانعی که باعث می‌شوند بانک‌های ایرانی نتوانند به نظام مالی جهان متصل شوند نشان می‌دهند که آمریکا و اتحادیه اروپا نتوانسته‌اند به طور کامل به تعهداتشان تحت «برجام» عمل کنند.
سیف معتقد است که بانکداران جهانی برای بازگشت به ایران نیازمند تضمین عملی هستند که بار دیگر دچار جریمه‌های سنگین واشنگتن نشوند.
برای تایید سخنان سیف می‌توان به گفته‌های جاستین واکر، مدیر جرائم بانکی «انجمن بانکداران انگلیس» اشاره کرد که روز پنج شنبه به «رویترز» گفته بود: در دیدار «جان کری»، «هیچ سندی که به ما ضمانت بدهد، ارائه نشد.»
«سیف» در مصاحبه با گاردین گفت: «بانک‌ها به ضمانت نیاز دارند، حتی اگر این به معنی بازنویسی دستورالعمل‌ها یا تجدیدنظر در مقررات باشد یا دادن ضمانت‌ها کتبی به بانک‌ها.»
اما مشکل اصلی مبادلات در کجاست؟ آیا ایران نمی‌تواند به جای دلار از یورو استفاده کند؟
رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید این موضوع امکان پذیری نیست. او در گفت‌وگو با گاردین توضیح داده است که «اگر ما بخواهیم ریال عمان را به یورو تبدیل کنیم، نیازی به دلار نداریم، اما نظام (مالی) به گونه‌ای طراحی شده که این پول باید اول به دلار تبدیل شود و بعد به یورو. آنها باید راهی برای حل این مشکل پیدا کنند.»
به این ترتیب مشخص می شود که چرا ایران نمی‌تواند بدون حذف دلار آمریکا به مبادله با جهان بپردازد و چرا بانکداران خارجی از همکاری با ایران امتناع می کنند.

منبع: مثلث