پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- چندی پیش رئیس
جمهور خواستار رتبه‌بندی بانک‌ها و موسسات اعتباری و اعلام آن به مردم شده است.
اما چرا رتبه بندی نظام بانک مهم است و ایران در چه مرحله‌ای از این فرایند قرار
دارد؟
حسین صدقی،
کارشناس ارشد نظام پولی و بانکی در گفت‌وگو با اقتصادنیوز در تشریح مزایای نظام
رتبه‌بندی بانکی می‌گوید: اساساً رتبه‌بندی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی
مجاز عاملی است که شفافیت در بازار پول را فراهم می‌آورد و از این طریق به سپرده‌گذاران
اجازه می‌دهد در انتخاب بانک برای سپردن منابع خود اطلاعات بیشتری داشته باشند.
نتیجه نهایی این است که جذب سپرده و منابع مازاد جامعه بیشتر در بانک‌هایی با رتبه
بالاتر اتفاق می‌افتد و بنابراین بانک‌ها در اجرای قوانین و مقررات مقام ناظر برای
کسب رتبه بالاتر رقابت خواهند کرد.
به گفته صدقی میزان ریسک‌پذیری بانک‌ها،
وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های آنها، وضعیت نقدینگی و البته مقررات کارآمد از مهمترین
ابزارها برای رتبه‌بندی بانک‌هاست.
اما به نظر می‌رسد که علی‌رغم حرکت
جهانی برای رتبه‌بندی بانک ها ایران هنوز وارد این فرایند نشده است. صدقی هم این
مساله را تایید کرده و می‌گوید: در بانک مرکزی مطالعاتی برای رتبه‌بندی بانک‌ها
انجام شده است اما ما هنوز در فاز مطالعه هستیم و نه فاز عملیاتی.
این کارشناس نظام پولی و بانکی در
پاسخ به این سوال که چه نهادی باید کار رتبه‌بندی بانک‌ها را بر عهده بگیرد؛ بانک
مرکزی و یا نهادی مستقل، می‌گوید: در شرایط فعلی از آنجا که محدودیت‌ها و ملاحظاتی
از نظر اطلاعات محرمانه در خصوص وضعیت مالی بانک‌ها در کشور ما وجود دارد، به نظر
می‌رسد نقطه شروع فرآیند رتبه‌بندی بانک‌ها در فاز عملیاتی، باید بانک مرکزی باشد. از
این طریق شاید مقاومت‌ها و موانعی که بر سر راه این امر وجود خواهد داشت نیز کمتر
شود چرا که بانک مرکزی امین نظام بانکی است و اطلاعات تمامی بانک‌ها را در اختیار
دارد.
البته وی تاکید می‌کند که باید در نظر
داشت ورود بانک مرکزی به رتبه‌بندی به معنای عدم استفاده از مشاوران یا پژوهشگران
مستقل و خارج از مجموعه بانک مرکزی در فاز مطالعاتی و تهیه و پیاده‌سازی یک نظام
رتبه‌بندی پویا نیست بلکه می‌توان حتی از مشاوران خارجی نیز استفاده کرد. مهم این
است که در استفاده از نظام رتبه‌بندی، اطلاعات به دست آمده از رتبه‌بندی در اختیار
بانک مرکزی باشد و نه حتی یک نهاد مستقل از بانک مرکزی. اگر بتوانیم زمانی به
مرحله‌ای برسیم که قانون و مقررات مربوط به الزام شفافیت اطلاعات مالی بانک‌ها و
انتشار آنها به عموم تکامل کافی را پیدا کرده باشد و از طرف دیگر بانک مرکزی
سازوکار برخورد با بانک‌هایی را که رتبه ضعیف دارند در اختیار داشته باشد، شاید
دیگر محرمانه بودن اطلاعات موضوعیت نداشته باشد. نکته بعدی این که ممکن است در
راستای اجرای نظارت موثر و بر اساس نتایج نظام رتبه‌بندی مقام ناظر به مرحله‌ای
برسد که بانک با رتبه پایین را منحل کند که این نیازمند قانون و مقررات لازم در
خصوص انحلال و تصفیه بانک‌ها همراه با ضمانت اجرای کافی است.
اما در خصوص رتبه‌بندی بانک‌ها یک
نگرانی وجود دارد. با توجه به آنکه بسیاری از بانک‌های ایران با کمبود نقدینگی
مواجه‌اند این نگرانی پیش می‌آید که مبادا رتبه‌بندی بانک‌ها سبب شود برخی از بانک‌ها
با محدودیت منابع روبرو شوند و رفتار گله‌ای در بازار پول به وجود بیاید. صدقی در
این مورد می‌گوید: به نظرم تاکید رئیس‌جمهور بر امر رتبه‌بندی بانک‌ها دقیقاً به
این دلیل بوده که فضای اطمینان و عدم اطمینان در شفافیت کامل برای سپرده‌گذاران
روشن شود تا منابع آنها در خطر احتمالی قرار نگیرد. به علاوه اینکه در چنین فضایی
رفتار گله‌ای مبنی بر خروج آنها از نظام بانکی اتفاق نمی‌افتد بلکه ممکن است سپرده‌ها
از بانک‌های رتبه پایین به بانک‌های رتبه بالاتر منتقل شود که هدف از رتبه‌بندی
نیز همین است.
منبع: اقتصادنیوز