پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- ارزیابی‌های مختلفی از سال 94 می‌شود و بر همین اساس پیش‌بینی‌های
گوناگونی از اقتصاد در سال آینده وجود دارد.
در این
میان برنامه تشکل‌ها بنا بر هر پیش‌بینی متفاوت خواهد بود. به همین دلیل به سراغ
ابراهیم جمیلی، رییس خانه اقتصاد ایران رفتیم تا از پیش‌بینی وی از اقتصاد سال
آینده و برنامه‌یی که تشکل‌ها برای سال 95 در پیش دارند مطلع
شویم.
در
سال 1394 اتفاقات اقتصادی زیادی رخ داد؛ به‌ویژه آنکه مسائل سیاسی آثار قابل لمسی
بر اقتصاد داشتند. به نظر شما مهم‌ترین اتفاق اقتصادی این سال چه بود؟
مهم‌ترین
اتفاق اقتصادی سال 94 کاهش قیمت نفت بود. کاهش قیمت نفت اثرگذاری زیادی را در جهان
ازجمله کشور ما داشت. کمتر کسی پیش‌بینی سرعت کاهش تا این اندازه را می‌کرد. اگر
به خاطر داشته باشید زمانی که بودجه 94 مطرح بود در بدبینانه‌ترین حالت قیمتی که
برای نفت پیش‌بینی می‌شد بین 50 تا 60 دلار مطرح شد درحالی‌که قیمت نفت به 25 تا
30 دلار نیز رسید. هیچ کس فکر نمی‌کرد چنین اتفاقی اینقدر سریع رخ دهد. به تبع آن
قیمت فلزات نیز افت قابل توجهی داشت. کاهش قیمت فلزات بسیار زیاد بود که هم در
اقتصاد بین‌الملل و هم در اقتصاد ایران اثرات منفی داشت. البته ما همه‌چیز را از
دید داخلی نگاه کردیم و فکر کردیم سیاست‌های دولت اشکال داشت درحالی‌که اثرگذاری
مسائل خارجی بسیار پررنگ‌تر از تصمیمات داخلی بود. اگر اتفاقی که در سال 94 افتاد
و توافق انجام شد 2 سال قبل رخ می‌داد یا قیمت نفت بالای 100دلار بود آن وقت رشد
اقتصادی یک جهش خوب را تجربه می‌کرد. ما در شرایطی به توافق با جامعه بین‌المللی
رسیدیم که مشکلات چین، مشکلات منطقه یورو و مشکلات سایر کشورها اثرگذار بود.
اقتصاد چین امروز در بدترین وضعیت خود در 10 سال گذشته است. در روسیه نسبت روبل به
دلار از 30 به 80 رسیده است و ارزش پول ملی این کشور در حال سقوط است. درحالی‌که
در همین سال 94 ما شاهد این بودیم که هم قیمت طلا ثبات نسبی داشت و هم قیمت ارز
ثباتی تقریبی داشت.
با
وجود این دولت نیز اشتباهاتی داشت که منجر به شرایط فعلی اقتصاد شده است. مهم‌ترین
اشتباه دولت در اقتصاد در سال 94 از دید شما چیست؟
مهم‌ترین
اشتباه دولت آن بود که میان تورم و رکود، رکود را انتخاب کرد. در حقیقت رکود ایجاد
شد تا تورم کنترل شود. ادامه این رکود به ضرر کل اقتصاد به ویژه تولید شد. تولید
در شرایط فعلی به هیچ‌وجه مناسب نیست. دولتمردان نیز معترفتند سال 94 سال بسیار
سختی بوده است و بعد از انقلاب تاکنون چنین شرایط سختی برای تولیدکنندگان ایجاد
نشده بود. اگر آمار و ارقام را نگاه کنیم صادرات غیرنفتی کاهش یافت درحالی‌که از
نظر میزان صادرات کاهش نداشتیم و قیمت‌های جهانی صادرات ما کاهش داشت. با این وجود
من فکر می‌کنم با سیاست اقتصادی درست آینده روشنی خواهیم داشت. با علاقه‌مندی کشورهای
اروپایی و غیراروپایی برای سرمایه‌گذاری در ایران، برجام دو با نگاه اقتصادی امکان
تحقق دارد و افق دید روشن است.
شرایط
اقتصادی جهان پس از توافق بحثی کاملا صحیح است ولی آیا سیاست‌های اقتصادی ایران
نیز در این بخش بی‌اشکال بود؟
خیر،
قطعا نمره عالی به سیاست‌های اقتصادی دولت وارد است. هم بخش خصوصی، هم تشکل‌ها، هم
مجلس و هم دولت کاستی‌هایی داشت. در دولت تصمیم‌گیری‌ها به موقع صورت نمی‌گیرد و
طولانی می‌شود. اگر بخواهیم حرکت خود را به موقع انجام ندهیم مشکلات پیش می‌آید.
مثلا تعیین قیمت خوراک پتروشیمی بسیار طول کشید. یا بحث‌هایی مثل افزایش حقوق
دولتی معادن، مالیات بر صادرات و موضوعات دیگر به اقتصاد شوک وارد می‌کرد بدون
آنکه اثرات مثبت برای اقتصاد داشته باشد. هیات‌های زیادی به ایران می‌آیند ولی ما
در اعزام هیات بازاریابی ضعف داریم. هیات‌های اتاق بازرگانی باید بسیار بیشتر شود.
ما برای خروج از رکود نیاز به پول جدید داریم. منابع داخلی قفل است و بانک‌ها پول
ندارند پس باید به سراغ صادرات رفت و این موضوع با اعزام هیات‌های بازاریابی ممکن
خواهد بود. بسته رکود دولت چندان جالب نبود و فقط خودروسازان بزرگ از آن بهره‌مند
شدند.
به
هر حال اکنون هیات‌هایی حتی کم اعزام می‌شود ولی اکثر قراردادها توسط بخش دولتی
بسته می‌شود. آیا بخش خصوصی توان بستن قرارداد بزرگ را ندارد؟
این
یکی از اشکالات هیات‌های ما است. ما شرکت‌های بزرگ خصوصی را تقویت نکردیم. شرکت
بزرگ خصوصی از سوی بانک‌ها در قالب ضمانتنامه بین‌المللی و بانک مرکزی حمایت نمی‌شوند.
اینکه شرکت‌های دولتی قرارداد اولیه می‌بندند خیلی بد نیست ولی ادامه راه نباید
قطع شود و شرکت‌های دولتی باید خصوصی‌ها را حمایت کنند. فضا برای بخش خصوصی باز
نیست. بخش خصوصی باید برای جهش بین‌المللی خود را آماده کند و خود را با قوانین
بین‌المللی تطبیق دهد. اکنون زیاد زمان نق زدن نیست و باید به
جای انتقاد کار کرد. نیاز به دیدن منافع ملی از سوی همه هست. شرکت‌های خصوصی باید
کنسرسیوم تشکیل دهند و ادغام صورت پذیرد. ما در ایران ادغام خصوصی‌ها را نمی‌بینیم
و به جای آن شرکت‌ها تجزیه می‌شوند. ما نیاز به شرکت‌های بزرگ و ادبیات اقتصاد بین‌الملل
داریم.
مهم‌ترین
اتفاق اقتصادی سال 95 را چه پیش‌بینی می‌کنید؟
مهم‌ترین
اتفاق ثبات قیمت نفت و طلا خواهد بود. پیش بینی‌ها امیدوار‌کننده است و به نظر می‌رسد
با بهبود شرایط اقتصاد جهانی رونق به ایران نیز بیاید. سال آینده برای ایران بسیار مهم است و
باید 2 نکته جذب سرمایه خارجی و نگاه ویژه به صادرات در قالب تنوع ارزآوری در
دستور کار دولت باشد.
با
توجه به پیش‌بینی رونق در سال 95 مهم‌ترین برنامه تشکل‌ها از جمله خانه اقتصاد
ایران چه باید باشد؟
تشکل‌ها
باید یک حرکت منسجم داشته باشند. تشکل‌ها نباید رقیب هم باشند بلکه باید مکمل
یکدیگر باشند. سلایق مختلفی در کشور است و بر مبنای این سلایق تشکل‌های مختلفی شکل
گرفته است. اینکه بخش خصوصی تنها در قالب یک یا دو قالب تشکلی دیده شود پدیده خوبی
نیست. اینکه نقش تشکل‌ها کمرنگ شود هم کار درستی نیست. ما نیاز به همدلی داریم. به
دلیل تفرقه تشکل‌ها اکنون بخش خصوصی در حال آسیب دیدن است. بعد از انتخابات اتاق‌های
بازرگانی اختلاف نظرهایی رخ داد و بعد از انتخابات این اختلاف نظرها تمام نشد و در
قالب‌های دیگری ادامه پیدا کرد. باید بعد از انتخابات اقدامات زمان انتخابات
فراموش شود و رقابت را کنار بگذاریم. برای انسجام بخش خصوصی نیاز به همدلی میان
تشکل‌ها وجود دارد. از فضای رقابتی باید دور شویم. این سیاست ما در خانه اقتصاد
است که بخش خصوصی بتواند در کنار یکدیگر همراه با اقتصاد کشور شویم و راهکارهای حل
مشکلات اقتصادی را ارائه دهیم. دوره رقابت‌ها باید تمام شود. انتخابات مجلس تمام شد و نباید در سال
95 فضای انتخابات ریاست‌جمهوری شود. باید سال 95 به جای فضای انتخاباتی
سراغ فضای همکاری برویم.
منبع: تعادل