شطرنج انتخاباتی اقتصاد و سیاست

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- مشارکت 60درصدی مردم در دور دهم انتخابات مجلس شورای اسلامی و دور پنجم مجلس خبرگان تا چه اندازه رنگ‌وبوی اقتصادی داشت؟

شاید تأکید جناح اصولگرا بر تنگنای معیشت برای مردم در این دوره نیز به سبب همین دغدغه عمومی در میان مردم بود، هرچند تأکید فراوان بر دادن آدرس اشتباه با نادیده‌گرفتن آثار و تبعات اقتصادی دولت احمدی‌نژاد در شعارهای آن طیف دیده می‌شد، اما نمی‌توان نادیده گرفت که اقتصاد یکی از دغدغه‌های عمومی مردم در این دوره از انتخابات بود. این امر را می‌توان در تحلیل‌های کارشناسان اقتصادی نیز رصد کرد. آنها بر این باورند که مردم به خاطر امید به بهبود شرایط اقتصادی خود دست‌به‌دامان انتخاباتی شدند که بسترهای سیاسی را اصلاح می‌کند و از آن طریق و در گام بعدی برای بهبود وضعیت اقتصادی خود با پیگیری‌های مستمر در آینده به‌دنبال تغییر در شرایط اقتصادی و معیشتی خود خواهند بود.

در همین راستا دیدگاه کارشناسان را از زاویه رنگ اقتصادی دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان در روز هفتم اسفندماه مورد بررسی قرار داده شده است.

حضور فعال‌تر در انتخابات به امید بهبود وضعیت اقتصادی
بایزید مردوخی، اقتصاددان
وضعیت معیشت مردم آن‌قدر خراب است که نگاه نمی‌کنند کدام دولت چنین شرایطی را برای آنها رقم زده است؛ آنها فقط دولت را می‌شناسند، بنابراین برای آنها فرقی نمی‌کند کدام دولت سر کار باشد. هر کاندیدایی اگر شعار بهبود معیشت را بدهد، به سبب امیدی که به بهترشدن آینده دارند، برای تغییر شرایط خود به او رأی می‌دهند و در انتخابات شرکت می‌کنند، اما بیشتر کاسب‌ها و کسانی که در تجارت حضور دارند و از شرایطی که دولت قبل بر اقتصاد ایران تحمیل کرد آگاه هستند، حضور در انتخابات را انتخاب کردند. در واقع امیدی که در میان مردم ایجاد شده موجب شد انتخابات دور دهم مجلس را برای بهبود شرایط خود انتخاب کنند، اما در این میان توجه به یک نکته ضروری است؛ افزایش عمومی قیمت‌ها در معنای تورم وقتی یک بار اتفاق می‌افتد، در ذهن مردم باقی می‌ماند. فاصله قیمت‌های فعلی چه در دولت احمدی‌نژاد ایجاد شده باشد و چه در دولت روحانی تثبیت شده باشد، تا انتظارات مردم همچنان در ذهنشان باقی است. در واقع مردم در معنای اکثریت این فاصله را می‌بینند نه آهنگ رشد تورم که در دولت کنونی متوقف شده است. اگر درآمد این فرد در دوره کنونی دو برابر می‌شد، ممکن بود آن فاصله قیمتی را نبیند یا چندان به آن اهمیت ندهد. در حقیقت می‌توان گفت مردم نه برای بهبود شرایط اقتصادی در این دو سال، بلکه به دلیل امید به بهترشدن وضعیت زندگیشان از بُعد اقتصادی در آینده، در این دوره از انتخابات حضور فعال‌تری داشتند.

نه به پوپولیسم و بی‌انضباطی مالی
بهروز هادی‌زنوز، اقتصاددان
مردم با شرکت فعال در انتخابات اخیر چند پیام به حاکمیت دادند؛ اولا اینکه صلح و ثبات، که خواسته نظام نیز هست، برای آنها حائزاهمیت است. دوما این‌گونه به سیاست‌های عقلایی دولت یازدهم، به میانه‌روی، اعتدال و خردورزی، رأی دوباره دادند. پیام سوم مردم به حاکمیت این بود که حالا عصر خردورزی و تعالی است، ثبات اقتصادی و سیاسی برای آنها اهمیت دارد و نیاز مبرم دارند به اینکه خوب زندگی کنند و مشکلات اقتصادی را در محیط اقتصادی حل کنند. این پیام، نماد وحدت ملت و دولت و دقیقا همان پیامی است که در ابتدای سال توسط مقامات رده‌اول نظام مطرح شد و امید است که نمایندگان منتخب این خواسته‌های مردمی را دقیقا درک کرده‌ باشند. شاید این آخرین فرصتی باشد که مردم با اقبال خود، چنین عقلانیتی نشان می‌دهند.
مردم در دوره احمدی‌نژاد و تحریم‌ها، از بلای بی‌کاری، تورم، ورشکستگی بنگاه‌ها، نااطمینانی به آینده و بلاتکلیفی تحصیل‌کردگان و جوانانشان در رنج بودند، خواست مردم ایران، مانند همه مردمان جهان، رفاه بیشتر، شغل و درآمد کافی و گذران زندگی با منزلت اجتماعی است. مردم به‌خوبی درک می‌کنند این خواسته‌ها در گرو ثبات سیاسی و حُسن تدبیر است. مردم با توجه به تجربه‌ تلخی که در دولت گذشته داشته‌اند به پوپولیسم و بی‌انضباطی مالی نه گفتند؛ دیدند که حتی اگر کسی پیدا شود و پول نفت را نقدا بین آنها پخش کند، باز هم اداره مملکت و معیشت مردم به حُسن تدبیر نیاز دارد. تجربیات اقتصادی تلخ مردم در گذشته، یکی از موارد تأثیرگذار برای مشارکت گسترده آنها در انتخابات اخیر بوده است. واقعیت این است که آن تجربه تلخ مردم را به اینجا رسانده. جای شکر دارد که مردم ما تا این حد اندیشمند و معقول هستند و برای بیان خواسته‌های خود، به‌جای جنبش‌های ویرانگر و خودسرانه، مسیر استفاده از حقوق مدنی را انتخاب کرده‌اند. ضمنا مردم پس از آن روزهای سخت، پیامی که به دولت جدید داده‌اند این است که وقت تنگ است، ما را دریابید و مشکلاتمان را حل کنید.
 دولت دهم عمرش را به دولت بعدی داد و رفت اما بازماندگان آن هنوز در جامعه هستند؛ نمایندگانی که به شکل غیرعقلایی با هر چیزی مخالفت می‌کنند، از جمله کسانی که با برجام و تعامل سازنده با جهان مخالف بودند و کسانی که ظاهرا با ثبات سیاسی و اقتصادی در مملکت سر سازش ندارند. اینها قدر این ثبات را نمی‌دانند، کشورهای همسایه ما درگیر تنش‌های بدی شده‌اند و به نظر می‌رسد برخی، خواسته یا ناخواسته، بدشان نمی‌آید ایران هم وسط این آشوب‌ها باشد البته ممکن است قلبا با این مسئله موافق نباشند اما کارهایشان ما را به این سمت می‌برد. در این شرایط مردم با مشارکت پرشور در انتخابات، به دنیا اعلام کردند که ما مردمی منطقی و علاقه‌مند به دموکراسی هستیم. این حرکت مردم ریسک سیاسی کشور را برای سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی خارجی کاهش می‌دهد و چراغ سبزی است برای جذب آنها. دنیا متوجه شد که مردم پشتوانه این حاکمیت هستند و این مملکت ثبات دارد.

سیاست راه رسیدن به اقتصادی بهتر
جعفر خیرخواهان، اقتصاددان
توسعه اقتصادی پروسه‌ای زمان‌بر و طولانی است که خطا و شکست و پیروزی نیز در این بین وجود دارد و باید آن را تحمل کرد. از سویی در شرایط دموکراسی هرچند محدود، وجود دو دیدگاه سیاسی الزامی است. اتفاقی که اکنون افتاده این است که مردم کم‌کم یاد گرفته‌اند که از گرایش و اتکای به شخصیت‌های سیاسی به سمت احزاب حرکت کنند. در این راستا ردصلاحیت‌های گسترده از یک حزب خاص کمک کرد تا مردم به فهرستی که حزب موردنظرشان بود رأی دهند که خود رفتاری حزبی محسوب می‌شود؛ هم اصولگراها و هم اصلاح‌طلبان که البته این رفتار در میان اصلاح‌طلبان پررنگ‌تر بود. نکته دیگر آنکه آن‌طور که نتایج انتخابات تاکنون (هشت اسفندماه) نشان می‌دهد افرادی که در مجلس نهم به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، توهین کرده‌اند رأی ندادند. ظریف شخصیتی سیاسی است اما مردم به‌خوبی متوجه شدند که بسیاری از مشکلات اقتصادی راه‌حل‌های سیاسی دارد و باید از افرادی که در این راستا حرکت می‌کنند حمایت کرد. این مسئله‌ای است که جناح راست چندان به آن اعتقادی ندارد. این دور انتخابات نشان داد که مردم آگاهانه در راستای اصلاح امور به فهرست‌هایی رأی دادند که همه افراد در آن موردتأییدشان نبود، اما این کار مانع از ورود افرادی می‌شد که مطمئن بودند سد راه خواسته‌های آنها هستند. این اقدام مردم، بازی ظریفی بود که در دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان با وجود کمترین حق انتخاب به دلیل ردصلاحیت‌های گسترده رخ داد. جامعه به بلوغی رسیده که از خواسته‌های حداکثری خود دست بکشد، اما ناامید نباشد و در هر فرصت و مقطعی به خواسته‌های حداقلی خود با صبر و متانت اکتفا کند تا به‌تدریج در مراحل بعدی خواسته‌های دیگر خود را پیگیری کند. درواقع این دور انتخابات بازی شطرنجی بود که از سوی مردم هدایت شد. آنها فهمیده‌اند که باید فضای سیاسی بهبود یابد تا بتوانند خواسته‌های خود در هر حوزه‌ای به‌ویژه اقتصادی در مطبوعات آزاد، مجلسی با وجود نمایندگان آنها پیگیری کنند. باوجودی‌که جناح راست خواسته توسعه سیاسی از سوی مردم را همواره انکار می‌کرد، اما این امر دلیل بر آن نبود که مردمی که به بلوغ رسیده‌اند درک نکنند برای رسیدن به بهبود وضعیت اقتصادی و اشتغال، افراد لایق و توانمند باید سر کار باشند و محیط رقابتی و مطبوعات آزادی وجود داشته باشد که بتوانند از آن طریق اعتراض کنند. این امر یعنی توسعه سیاسی که همواره از سوی جناح راست رد می‌شود.

منبع: شرق