چالش‌های پیش‌روی اروپا چه خواهد بود؟

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- امسال برای اروپا به عنوان منطقه ای که با چالش های سیاسی و اقتصادی بسیاری مواجه است سال بسیار مهمی است. پس از پشت سر گذاشتن فراز و نشیب های بحران های گذشته لازم است تا اتحادیه اروپا مشکلاتش را به سرعت مدیریت کند.

امسال برای اروپا به عنوان منطقه ای که با چالش های سیاسی و اقتصادی بسیاری مواجه است، سال بسیار مهمی است. پس از پشت سر گذاشتن فراز و نشیب های بحران های سال گذشته که بسیاری از آن ها همچنان گریبانگیر بخش بزرگی از این قاره است، لازم است تا اتحادیه اروپا مشکلاتش را به سرعت مدیریت کند.

در حال حاضر اتحادیه اروپا از درون دچار شکاف است و در اطراف مرزهایش نیز با بحران هجوم پناهجویان مواجه است که سعی دارد آن را به نحوی مدیریت کند و البته به عنوان بخش دیگری از چالش ها، تلاش می کند تا مانع از وقوع حملات تروریستی شود که این ها هیچ یک کار آسانی نیست. اما اتحادیه اروپا چطور می تواند بدون اینکه ارزش هایش را زیرپا بگذارد، در این سیل بحران های گوناگون از خود محافظت کند.

در اینجا به ۵ مورد از بزرگترین چالش های منطقه اروپا اشاره می شود:

پناهجویان

بیش از یک میلیون مهاجر و پناهجو در سال 2015 میلادی به مرزهای اروپا رسیدند که بسیاری از آنها از درگیری های در جریان در سوریه، عراق و افغانستان گریخته بودند.

شکل ۱  مسیرها و تعداد ورودی پناهجویان از مناطق مختلف به مرزهای اروپا

این هجوم گسترده و بزرگترین موج ورود پناهجویان به مرزهای این قاره از زمان پس از جنگ جهانی دوم، باعث ایجاد شکاف هایی در داخل اتحادیه اروپا شده است. برخی از کشورها در منطقة بدون مرز شنگن در اطراف مرزهای خود حصار کشیده و قوانین بازرسی جدیدی را به اجرا گذاشته اند و از سوی دیگر مجارستان و اسلوواکی از جمله کشورهایی هستند که در دادگاه قضایی اروپا شکایاتی را در خصوص طرح های تقسیم پناهجویان میان کشورهای اتحادیه اروپا مطرح کرده اند.

ترس از وقوع حمله تروریستی دیگری در یکی از شهرهای اروپایی و دورنمای تقویت مواضع داعش در لیبی حتی تنش ها در میان کشورهای اروپایی را بیش از پیش افزایش داده است.

به نظر نمی رسد فشارهایی که باعث هجوم پناهجویان به مرزهای اروپا شده حتی در سال ۲۱۰۶ میلادی نیز از بین برود. در حقیقت، دولت های اتحادیه اروپا چاره ای ندارند جز اینکه خود را برای یک افزایش شدید دیگر در میزان مهاجرت به این قاره از طریق دریای مدیترانه در تابستان آتی آماده کنند. در این میان، این احتمال نیز وجود دارد که آن موج شفقت و دلرحمی ای که باعث شد تا آلمان بیش از یک میلیون پناهجو را در سال ۲۰۱۵ میلادی پذیرش کند بویژه با توجه به حملات شب سال نو در «کلن» تا حد زیادی امسال فروکش کند.

«پاپ فرانسیس» اعلام کرده که اگرچه پناهجویان چالش بزرگی برای ارزش ها و سنت های اروپایی به شمار می آیند، اما وی معتقد است که کشورهای اروپا قادرند بدون اینکه امنیت و یا فرهنگ خود را قربانی کرده باشند، آغوش خود را به روی این پناهجویان بگشایند.

یونان

سال گذشته اروپا توانست خود را از لبه پرتگاه به عقب بکشاند و مانع از خروج یونان از اتحادیه اروپا شود. اما بحران یونان باعث رویارویی دولت های اروپایی با یکدیگر شد به طوری که پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن همچنان در سراسر منطقه یورو احساس می شود. رأی دهندگان در پرتغال و اسپانیا به اقدامات ریاضتی اعمال شده بواسطه کمک های مالی دریافت شده توسط دولت هایشان اعتراض کردند و ایرلند به عنوان تنها عضو حوزه یورو که امسال انتخابات سراسری برگزار می کند نیز ممکن است با همین اعتراضات مردمی مواجه شود.

با وجود بسته کمک مالی سوم، مشکلات اساسی یونان همچنان پابرجاست. مسئله بخشش بدهی ها هنوز حل نشده باقی مانده و انتظار می رود که دست کم تا دومین نیمه سال ۲۰۱۶ نیز کنترل های سرمایه برقرار باشد و آزمون حقیقی در اجرای اصلاحات لازم خواهد بود.

صندوق بین المللی پول پیش بینی می کنند که در سال ۲۱۰۶ میلادی، اقتصاد یونان ۱.۳ درصد کوچکتر شود و نرخ بیکاری نیز همچنان بالا باقی بماند.

خروج انگلیس از اتحادیه اروپا

 رأی گیری انگلیس در خصوص باقی ماندن و یا ترک اتحادیه اروپا، که گفته شده قرار است تا اواخر سال ۲۰۱۷ میلادی برگزار شود و البته احتمال دارد که همین تابستان برپا گردد، نقطه عطفی مهم برای اروپا خواهد بود.

انگلیس نفوذ اروپا را در موضوعات مربوط به تجارت، سیاست خارجی و مسائل دفاعی تقویت می کند. خروج این کشور از اتحادیه اروپا نه تنها به معنای رقم خوردن نابه سامانی اقتصادی و سیاسی برای خود این کشور است بلکه کل اتحادیه اروپا را دچار مشکلات عدیده ای خواهد کرد.

ادامه فعالیت یک بازار به صورت مجزا قطعا باعث کوچک شدن اقتصاد خواهد شد و بازارهای مالی اروپا نیز به واسطه عدم حضور لندن صدماتی را متحمل خواهند شد. احزاب پوپولیستی در انتهای دو طیف سیاسی چپ و راست تقویت خواهند شد، که این امر در فرانسه که قرار است در سال ۲۰۱۷ میلادی، انتخابات ریاست جمهوری برگزار کند، به نفع جبهه ملی «مارین لوپن» خواهد شد.

خروج انگلیس از اتحادیه اروپا همچنین جنش های ملی گرا نظیر جنبش منطقه خودمختار کاتالونیا در اسپانیا را برای حضور فعال تر در عرصه سیاسی کشورهای اروپایی تشویق خواهد کرد.

ظهور و بروز افراط گرایی

مسئله مهاجرت به اروپا منجر به تقویت مواضع گروه های سیاسی دست راستی افراطی در سراسر اتحادیه اروپا از جمله کشورهای اتریش، دانمارک، فرانسه، فنلاند، سوئد، یونان، ایتالیا و مجارستان شده به طوری که حمایت ها از این گروه ها افزایش پیدا کرده است.

به عنوان مثال، سوئد به دلایل مرتبط با شمار جمعیتی این کشور، تعداد بیشتری از پناهجویان را در مقایسه با دیگر کشورهای اروپایی پذیرش کرده است به طوری که در سال ۲۰۱۵ میزان پذیرش پناهجویان در این کشور هر هفته ۱۰ هزار نفر به ثبت رسیده است. به همین دلیل نیز اواخر سال گذشته، این کشور مجبور شد تا قوانین کنترلی و بازرسی جدیدی را در مرزهای خود به اجرا درآورد و اقدامات سخت گیرانه ای را برای جلوگیری از ورود پناهجویان معرفی کند.

با وجود تغییر رویکرد دولت سوئد و بازگشت از سیاست مرزهای باز، در حال حاضر موجی در حمایت از دموکرات های مخالف پذیرش پناهجویان در سوئد به راه افتاده است؛ حزبی که سال گذشته بزرگترین حزب این کشور اروپایی شد.

روسیه

اقدام روسیه در الحاق کریمه و حمایتش از جدایی طلبان در اوکراین، اعتماد اروپا به امنیت مرزهایش را، برای اولین بار پس از اتمام جنگ سرد، متزلزل کرده است.

علاوه بر این، اتحادیه اروپا به دلیل تحریم هایی که علیه روسیه وضع شده، بهای سنگینی را پرداخت می کند. این تحریم ها، که به دنبال الحاق کریمه به روسیه، وضع گردید، بیش از آمریکا، اروپا را با هزینه های سنگین مواجه کرده چرا که روسیه یکی از بزرگترین شرکای تجاری اروپاست. بنا به برخی برآوردها ممکن است در نهایت، تحریم ها علیه  مسکو، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار برای اروپا هزینه داشته باشد.

به هر حال رهبران اروپا در تلاش برای حفظ منافع تجاری شان در رابطه با مسکو و ولادیمیر پوتینی که حمایتش از بشار اسد را افزایش داده هستند، با یک گزینه مخاطره آمیز و دشوار روبرو هستند. 

منبع: مجمع جهانی اقتصاد