ادامه سریال تناقض آماری در میزان دارایی های بلوکه شده ایران

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- پرسش اینجاست، در حالی که در گذشته این همه تناقض راجع به میزان دارایی های بلوکه شده ایران و همچنین میزان پول های در دسترس ایران وجود داشته، چگونه سخنگوی دولت با اطمینان خاطر اعلام می کند که 100 میلیارد دلار آزاد شده و قابل استفاده است؟

پس از بروز تحریم‌ها و به خصوص تحریم بانک مرکزی، ایران نتوانست وجوه حاصل از فروش نفت خود را به کشور منتقل کند و یا دست کم انتقال بخش عمده‌ای از این وجوه غیر ممکن شد؛ بنابراین، این وجوه در کشورهایی که همچنان خریدار نفت ایران باقی مانده بودند بلوکه شد؛ کشورهایی چون چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه.
 
 با پایان یافتن مذاکرات هسته ای ایران و 5+1 و رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) همگان منتظر اجرای این برنامه و برداشته شدن تحریم های ظالمانه در این چند سال بودند. یکی از مهمترین دستاوردهای این توافق، بازگشت سرمایه های بلوکه شده ایران در خارج از کشور است که به بهانه موضوع هسته ای از طریق سیستم های بانکی بلوکه شده بودند.

با اجرای برجام در اواخر دی و برداشته شدن تحریم های هسته ای علیه ایران، دیروز سخنگوی دولت دارایی‌های آزاد شده ایران را افزون بر 100 میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: این دارایی‌ها به طور کلی آزاد شده است و ما می‌توانیم از آن استفاده کنیم. 

محمدباقر نوبخت با اشاره به اینکه بخشی از این دارایی‌ها مربوط به دولت، بخشی مربوط به بانک مرکزی، صندوق توسعه ملی و بخشی نیز مربوط به بانک‌ها و شرکت‌های دولتی است، تصریح کرد: از این میزان، تنها 6 تا 7 میلیارد دلار متعلق به دولت بوده و اموال متعلق به بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی زیاد است.

این در حالی است که بعد از برجام، یکی از موضوعات اساسی که باعث اختلافات زیادی در عرصه کشور شد، این بود که میزان دارایی های آزاد شده ایران حاصل از برجام چقدر بوده است. در این رابطه ارقام و اطلاعات بسیار متناقضی بیان می شد. البته این تناقض فقط به مسئولان دولتی کشور خودمان خلاصه نمی شد، بلکه امریکایی ها نیز آمار متفاوتی از میزان دارایی های خارجی ایران بیان می کردند.

برای مثال، اوباما میزان دارایی های بلوکه شده ایران را در یک سخنرانی نزدیک به 150 میلیارد دلار اعلام می کرد و در همان اثنا بود که رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه جلسه هیأت دولت، وجوه بلوکه شده بانک مرکزی در خارج از کشور را 23 میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: این منابع در ژاپن، کره جنوبی و امارات متحده عربی بلوکه شده است. علاوه بر این، حدود 6 میلیارد دلار از منابع ایران هم در کشور هند وجود دارد که متعلق به دولت است و هنوز به مالکیت بانک مرکزی در نیامده؛ البته بانک مرکزی 5 میلیارد دلار هم بدهی به خارج از کشور دارد.

در آن زمان علی طیب نیا وزیر اقتصاد آقای روحانی در توضیح این پدیده یعنی تناقضات میلیاردی در میزان دارایی های بلوکه شده ایران بیان کرده بود، علت اصلی تفاوت در ارقام و اعداد به تعاریف مختلف افراد از این پول هاست. ذخایر ما در خارج از کشور ممکن است، نزدیک به 100میلیارد دلار باشد؛ اما آنچه قابل استفاده و دسترسی است، رقم اعلام شده از سوی رئیس کل بانک مرکزی است.

خود آقای سیف نیز در مورد اظهاراتش پیرامون 29 میلیارد دلار میزان داریی آزاد شده بیان کرده بود که 29 میلیارد دلار اعلام شده توسط اینجانب، مربوط به میزان ذخایر ارزی کشور نبود، بلکه توضیح این بود که حدود 23 میلیارد دلار از منابع ارزی متعلق به بانک مرکزی و حدود 6 میلیارد دلار منابع ارزی متعلق به دولت است؛ یعنی در مجموع 29 میلیارد دلار آزاد خواهد شد.

استاندار تهران نیز در اظهاراتی میزان پول های بلوکه شده ایران را 180 میلیارد دلار (!) عنوان کرده و کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، رقم دارایی‌های بلوکه شده را 60 میلیارد دلار تخمین زده بود.

البته امریکایی ها نیز پیش از اجرای برجام بارها اعلام کرده بودند، در صورت اجرای برجام نیز میزان زیادی از دارایی های ایران آزاد نخواهد شد؛ به عنوان مثال، سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرده بود، میزان پولی که در صورت توافق آزاد می شود، حدود 10 میلیارد دلار است. 

همچنین باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در دیدار با قانونگذاران آمریکایی به آنها اطمینان داده بود، میزان پولی که در صورت توافق آزاد می شود، 10 میلیارد دلار است و خبرها مبنی بر اینکه این پول 50 میلیارد دلار خواهد بود صحت ندارد.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز اعلام کرده بود، برای ترغیب ایران به انجام یک توافق بر سر برنامه هسته ای احتمالاً بخش ناچیزی از ۴۵ میلیارد دلار دارایی های این کشور در بانک های خارجی آزاد خواهد شد. از طرفی، وزیر خزانه‌داری آمریکا در اظهاراتی میزان دارایی‌های بلوکه شده ایران در خارج را ۱۰۰ میلیارد دلار تخمین زده بود که که ایران تحت توافق فعلی به ۵۰ میلیارد دلار از آن دسترسی خواهد داشت.

این فهرست اظهارنظرهای متناقض، هنگامی کامل می‌شود که به عقب تر هم بازگردیم و برخی اظهارنظرهای سابق مسئولان فعلی را هم مرور کنیم؛

نهم آبان 1392 نوبخت: رقم پول های بلوکه شده ایران در چین 22 میلیارد دلار است.

نهم آبان 1392 خبرگزاری ترند: رقم پول های بلوکه شده ایران در چین به 47 میلیارد دلار می رسد.

سوم آذر 1392 کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی: پول بلوکه شده ایران در خارج 60 میلیارد دلار است.

یازدهم آذر 1392 وزارت دارایی ژاپن: کل مبلغ ذخیره شده در این کشور 4.7 میلیارد دلار است.

یازدهم آذر 1392 بانک uco هند: حدود 5.3 میلیارد دلار درآمد حاصل از فروش نفت در پی اعمال تحریم ها در حساب ها مسدود شده است.

دهم آذر 1392 یکی از مقامات کره جنوبی: 5.9 میلیارد دلار رقم بلوکه شده ایران در کره جنوبی است.

هفتم تیر 1394 خبرآنلاین: میزان دارایی های مسدود شده ایران در کشورهای اروپایی 35 میلیارد دلار است.

بنابراین آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده در حالی از اهم نتایج مذاکرات هسته ای محسوب می‌شود که اعداد و ارقام اعلام شده از میزان واقعی ارزهای مسدود شده ایران در سایر کشورها، هنوز دقیق شفاف سازی نشده و از 29 میلیارد دلار اعلام شده از سوی رئیس کل بانک مرکزی تا بیش از 100 میلیارد دلار مطرح از سوی برخی مقامات دیگر متغیر است.

پرسش اینجاست، در حالی که در گذشته این همه تناقض راجع به میزان دارایی های بلوکه شده ایران و همچنین میزان پول های در دسترس ایران وجود داشته، چگونه سخنگوی دولت با اطمینان خاطر اعلام می کند که 100 میلیارد دلار ـزاد شده و قابل استفاده است؟

این موضوعات نشان می دهد، دو فرضیه بیشتر وجود ندارد؛ یا اینکه خود دولت نیز به دلیل بی نظمی ها به صورت دقیق از میزان این دارایی ها بی خبر است. یا آنکه اعلام های متناقض از میزان این دارایی ها دربرگیرنده اهداف دیگری است؟!

منبع : تابناک