پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- آینده بازار نفت تبدیل به یک معادله پیچیده و لاینحل شده
است. افت شدید فعلی قیمت نفت تولیدکنندگان را در شوک فروبرده است و خطر ورشکستگی و
خروج از بازار در کمین بسیاری از تولیدکنندگان، خصوصا شرکت‌های بین‌المللی نفت
IOC که
با هزینه بالایی این محصول را استخراج و تولید می‌کنند، قرار دارد.
در سوی
دیگر ماجرا تولیدکنندگان نفت خاورمیانه قرار دارند که هرچند طلای سیاه را با هزینه
پایین‌تری استخراج می‌کنند و دغدغه خاطر آنها در این زمینه کمتر است اما کشورهایی
هستند که عمدتا وابستگی شدیدی به درآمدهای نفتی خود دارند و آنها نیز از این سقوط
قیمت نفت شدیدا متضرر می‌شوند. بلومبرگ در تحلیلی درباره وضعیت جدید بازار نوشته
است که اکنون سلاح کلاسیک تولیدکنندگان نفتی خنثی شده و آنها برای بازاریابی به
خدمات جانبی احتیاج دارند.
در این بین ایران که به تازگی از زیر یوغ تحریم‌ها خارج
شده است همانطور که پیش از این وعده داده بود در حال تقلا برای بازگشت هرچه سریع‌تر
به بازار نفت است و به زودی 500هزار بشکه در روز نفت خود را به بازار اشباع‌شده
نفت سرازیر خواهد کرد تا سهم از دست‌رفته خود را بازگرداند. موضوعی که بدون شک به
افت بیش از پیش قیمت نفت خواهد انجامید و پایان ماجرای سقوط قیمت نفت را با ابهام
بیشتری مواجه خواهد کرد.
در
همین رابطه پایگاه خبری بلومبرگ تحلیلی از هرآنچه ممکن است پس از بازگشت ایران
به بازارهای نفتی رخ بدهد را منتشر کرده است. از دیدگاه بلومبرگ بازار نفت در حال
حاضر به خودی‌خود با مازاد عرضه مواجه است و کمبودی از جانب غیاب نفت ایران از سوی
متقاضیان نفت احساس نمی‌شود.
به
گزارش «بلومبرگ» این روزها بازارهای جهانی لبریز از نفت ارزان شده است و بزرگ‌ترین
خریداران نفت جهان اصراری به اضافه‌شدن 500هزار بشکه دیگر نفت از سوی ایران
ندارند. سرانجام و با برداشته‌شدن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به نظر می‌رسد
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران موفق به تحقق وعده خود مبنی بر بازپس‌گرفتن سهم
از دست رفته در بازارهای آسیا خواهد شد.
البته
زنگنه لاجرم مواجه با بازار نفتی است که مملو از تولیدکننده‌های متعدد از اقصی
نقاط دنیا از آفریقا تا امریکا و خاورمیانه شده و منجر به ایجاد اضافه عرضه در
بازار شده‌اند که قیمت نفت را به‌شدت پایین آورده است.
به
نظر می‌رسد قیمت نفت آنچنان پایین آمده است که دیگر این متغیر به تنهایی تعیین‌کننده
فروشندگان نفت نیست بلکه امتیازات و سرویس‌هایی که در کنار قیمت پایین نفت از سوی
فروشندگان ارائه می‌شود تبدیل به برگ برنده آنها خواهد شد. درواقع کاهش شدید
قیمت نفت بزرگ‌ترین ابزار کلاسیک کشورهای تولیدکننده نفت را از آنها گرفته است.
این
مساله سبب می‌شود که ایران تلاش کند تا در قراردادهای جدید نفتی خود موسوم به
IPC امتیازات
جذاب‌تری را به مشتریان نفتی خود ارائه کند. هرچند ایران در کنفرانس معرفی
IPC که
در تهران برگزار شد بخش‌هایی از قراردادهای جدید خود را رونمایی کرد اما وعده
کنفرانس دیگری برای معرفی بیشتر این قراردادها برای مشتریان خارجی در لندن داده
شد که احتمالا در ماه فوریه برگزار خواهد شد. به نظر می‌آید ایران در معرفی بیشتر
این قراردادها در کنفرانس آینده لندن جزییات بیشتری از مشوق‌های مالی خود برای جذب
سرمایه‌گذاران را ارائه دهد. البته مهم‌تر از همه پیش‌نویس قراردادی است که ایران
به صورت انفرادی به سرمایه‌گذاران ارائه خواهد کرد و در آن می‌تواند به صورت ویژه
امتیازاتی را برای هر یک از سرمایه‌گذاران خارجی در نظر بگیرد.
به
گزارش «بلومبرگ» در حالی که خریدارانی مانند هلدینگ ژاپنی Cosmo و شرکت نفتی هندیHindustan
Petroleum آماده خرید نفت بیشتری از ایران هستند، اما از سوی دیگر
خواهان این هستند که ایران مشوقی برای خرید نفت آنها ایجاد کند.
در
دوران تحریم ایران به دلیل برنامه‌های هسته‌یی این کشور، خرید برخی مشتریان آسیایی
از نفت این کشور حدود 50درصد کاهش یافت. به گفته سانجیو سینگ مدیر بخش پالایشی
شرکتIndian
Oil بزرگ‌ترین
شرکت فرآوری محصولات نفتی در هند، این شرکت آماده خرید بیشتر نفت خام از ایران
است، اما این مساله بستگی به شرایط و پیشنهادهایی دارد که ایران ارائه خواهد کرد.
وی
افزود: «در حال حاضر ظرفیت‌ها و ترتیبات پالایشی نسبت به زمانی که ایران تحت نظام
تحریم‌های بین‌المللی قرار داشت فرق کرده است. بنابراین نمی‌توان گفت پالایشگاه‌ها
از این پس نیز همان حجم خرید زمان تحریم را انجام دهند». تحریم‌های بین‌المللی
وضع‌شده علیه ایران سبب شد تا این کشور در زمانی که بسیاری از مشتریان آسیایی
مشغول افزایش واردات نفت خام خود از سایر مشتریان بودند از این قضیه بی‌نصیب
بماند. در این بین می‌توان به کره‌جنوبی اشاره کرد که در سال‌های گذشته تقاضای خود
برای نفت‌خام را افزایش داده است.
به
گزارش «بلومبرگ»، از سال2011 حمل‌ونقل با کشتی از طرف ایران در کره‌جنوبی به بیش
از نصف کاهش یافته است. درحالی‌که کره‌جنوبی به عنوان چهارمین مصرف‌کننده بزرگ نفت
آسیا در سال گذشته در واردات نفت خام رکورد تازه‌یی را به ثبت رساند؛ واردات نفت
این کشور از ایران حدود 8درصد کاهش داشت و به پایین‌ترین سطح خود از سال1995رسید.
پیش
از سال2012 و اعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا بر خرید نفت از ایران، این کشور
جایگاه دومین کشور تولیدکننده نفت خام در بین اعضای سازمان اوپک را در اختیار
داشت. در اثر این تحریم‌ها کشورهایی مانند چین، هند و ژاپن ناچار بودند برای خرید
مقادیر محدودی نفت از ایران از ایالات‌متحده امریکا کسب تکلیف کنند یا اینکه ریسک
از دست‌دادن دسترسی به بخش‌هایی از سیستم‌های بین‌المللی مالی جهانی را به جان
بخرند. روز 17ژانویه وزیر تجارت کره‌جنوبی اعلام کرد: «تا این لحظه، پالایشگاه‌ها
مجبور بودند تا درنتیجه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، واردات نفت خود از این
کشور را به صورت سالانه کاهش دهند. اما در حال حاضر این پالایشگاه‌ها مختارند تا
به صورت داوطلبانه و باتوجه به تقاضای داخلی هرآنچه از نفت نیاز دارند را وارد
کنند.»
در
حال حاضر قیمت سبد نفتی کشورهای اوپک با نرخ حدود 25دلار و نفت
WTI و
برنت نیز با نرخی کمی بیش از 31دلار معامله می‌شوند. امیرحسین زمانی‌نیا، مدیر
امور بین‌الملل و تجارت وزارت نفت روز یکشنبه در گفت‌وگویی اعلام کرد که ایران
آماده افزایش فوری 500هزار بشکه‌یی صادرات نفت‌خام است. وی همچنین تاکید کرد که
کشورش در ماه‌های آینده نیم‌میلیون بشکه دیگر به صادرات نفت خود خواهد افزود. در
همین رابطه روز دوشنبه یوشیدا سوگا، سخنگوی دولت ژاپن اعلام کرد که کشورهای آسیایی
از توافق هسته‌یی ایران استقبال می‌کنند. براساس گزارش‌های وزارت امور مالی
ژاپن، این کشور در سال2014 خرید نفت خام خود از کشورهای خاورمیانه را نسبت به
سال2011 به نصف کاهش داده و تقریبا به سطح 166هزار بشکه در روز رسانده است. به
گفته ایتا یوشیدا، سخنگوی هلدینگ انرژی Cosmo این شرکت در آینده
برای افزایش خرید نفت خام خود از ایران تصمیم‌گیری خواهد کرد اما این اتفاق در
صورتی رخ خواهد داد که خرید نفت از ایران از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر باشد.
همچنین
ب. ک. نامدئو، مسوول بخش پالایشگاهی شرکت Hindustan Petroleum می‌گوید:
«من
امیدوارم ایران شرایط بهتری را برای پالایشگاه‌های هندی در نظر بگیرد تا این
پالایشگاه‌ها بتوانند راه خود را در این بازار رو به رشد پیدا کنند. بهبود
شرایط می‌تواند در زمینه سرویس‌دهی نظیر تعداد روزهای بارگیری اتفاق بیفتد. در حال
حاضر نمی‌توانم اعلام کنم که آیا به زودی به سطح خرید پیش از تحریم‌ها باز خواهیم
گشت یا خیر. این مساله به سطح قیمت‌ها و سایر شرایط بستگی دارد.» البته این صحبت‌ها
در حالی از سوی مقامات هندی مطرح می‌شود که این کشور هنوز برنامه مشخصی برای
پرداخت بدهی‌های نفتی خود به ایران ندارد، اما با این‌حال خواهان اخذ امتیازات
بیشتر در قراردادهای خود با ایران است.
منبع: تعادل