پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال حاضر از کشورهای روسیه،
بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان تشکیل شده، جمعیت آن بیش از 180 میلیون
نفر و تولید ناخالص داخلی آن در سال 2013 میلادی حدود 4 تریلیون دلار است.
به
گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جمله سازمان‌های اقتصادی تازه تاسیس است
که در روابط اقتصادی ایران با همسایگان شمالی‌اش می‌تواند موثر باشد.
این
اتحادیه که از یکسال پیش رسماً کار خود را آغاز کرد به جهت کاهش تعرفه‌های صادرات
ایران محل توجه است.
عملیاتی
شدن اتحادیه اقتصادی اوراسیا در وهله نخست به ایجاد بازار مشترک بزرگی در حوزه
کشورهای عضو این اتحادیه منجر شده است. در عین حال هدف اصلی ایجاد این
اتحادیه، تسهیل تجارت بین کشورهای استقلال‌یافته از اتحاد جماهیر شوروی است.
ارمنستان
در 2 ژانویه 2015 به عضویت کامل اتحادیه اقتصادی اوراسیا درآمد. همچنین
توافقنامه پیوستن قرقیزستان به این اتحادیه در 23 دسامبر 2014 به امضا رسید.
اتحادیه
اقتصادی اوراسیا در حال حاضر از کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و
ارمنستان تشکیل‌شده و مجموع مساحت کشورهای عضو این اتحادیه بیش از 20 میلیون
کیلومتر مربع، جمعیت آن بیش از 180 میلیون نفر و تولید
ناخالص داخلی آن در سال 2013 میلادی حدود 4 تریلیون دلار (بر اساس معیار برابری
قدرت خرید) است.
با
آغاز کار اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بازار بزرگی در چارچوب قوانین سازمان تجارت
جهانی ایجاد می‌شود، تجارت میان اعضا بهبود می‌یابد و تسهیلات بسیاری را در این
زمینه برای کشورهای عضو به ارمغان می‌آورد.
در
چارچوب این اتحادیه، اعضای آن موافقت خود را با تردد آزاد کالا، سرمایه، نیروی کار
و خدمات در مرزهای اوراسیا اعلام کرده‌اند. اعضای اوراسیا همچنین اعلام کرده‌اند
که سیاست مشترکی در زمینه انرژی، صنعت، کشاورزی و وسایل نقلیه خواهند داشت.
روسیه،
بلاروس و قزاقستان، سه کشور پایه‌گذار پیمان اقتصادی اوراسیا پیش از این اتحادیه
گمرکی اوراسیا را در سال 2010 بنیان نهاده بودند. با عملیاتی شدن اتحادیه اقتصادی
اوراسیا، مبادلات تجاری میان کشورهای عضو با سهولت بیشتری انجام خواهد شد.
از
مهمترین اهداف این اتحادیه برداشت و حذف تدریجی قوانین گمرکی داخلی این کشورها در
داخل اتحادیه و همچنین قرار دادن تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو این
اتحادیه و هماهنگ سازی روندهای گمرکی این کشورها می‌باشد. به این ترتیب یکسان‌سازی گمرکی آن از
جمله منطبق سازی اسناد، میان سه کشور انجام گرفت.
به
این ترتیب این اتحادیه گمرکی بر روی ایجاد جبهه‌ای متحد در روابط تجاری با کشورهای
ثالث متمرکز شد. به علاوه پنج کشور تشکیل دهنده این اتحادیه گمرکی، ترتیبات تجاری
دو جانبه با کشورهای ثالث را از نو بررسی کرده و چنانچه لازم باشد، برای مطابقت
دادن آنها با قوانین اتحادیه گمرکی، آنها را اصلاح خواهند کرد.
تعرفه‌های
خارجی مشترک که از اول ژانویه 2010 از آن استفاده شد، در واقع جایگزین عوارض گمرکی
جداگانه‌ای شد که هر یک از این پنج کشور در مبادلات بازرگانی خود استفاده می‌کنند.
شاید
بتوان گفت که اتحادیه اقتصادی اوراسیا امروزه در حال تبدیل شدن به چارچوبی جهت
ایجاد همگرایی بین کشورهای بجا مانده از اتحاد جماهیر شوروی می‌باشد. اقدامات
انجام شده طی 7 سال گذشته برای دستیابی به همگرایی و ایجاد شرایط مناسب جهت رشد
اقتصاد ملی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و افزایش سطح همکاری متقابل بین
آنها بتدریج تاثیر مثبت خود را آشکار می‌کند.
رشد
سریع اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیشتر ناشی از ایجاد سیستم تجارت آزاد در قلمرو این
کشورها می‌باشد. در واقع این اقدام زمینه را جهت انتقال به مرحله بعدی همگرایی
اقتصادی، یعنی ایجاد اتحادیه گمرکی فراهم کرد. بر خلاف ایجاد مناطق آزاد تجاری طی
مرحلة قبلی همگرایی اقتصادی، اتحادیة گمرکی رفع موانع بر سر راه کالاهای وارداتی
به کشورهای عضو و کالاهای ساخت کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای ثالث را
در نظر گرفته است. منظور از رفع موانع، استفاده نکردن از تعرفه‌ها، تنظیم حقوق
گمرکی خارج از چارچوب تعرفه‌های داخلی کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و لغو
محدودیت‌های گمرکی می‌باشد. بدیهی است که‌اینگونه سطح بالای آزادسازی در زمینة
تجارت، بدون برقراری مقررات عمومی جهت جابجایی کالاها به کشورهای خارج از اتحادیه
اقتصادی امکان پذیر نمی‌باشد.
وابستگی
متقابل کشورهای اتحادیة اوراسیا و روسیه به یکدیگر، تمرکز بر تبدیل مواد اولیه و
ساخت فرآورده‌های آماده را وظیفة استراتژیک کلیه کشورهای عضو اتحادیة اوراسیا می‌داند.
برای به ثمر رسیدن تلاش‌ها در چارچوب این اتحادیه، مشارکت بانک توسعه اوراسیا نیز
ضروری به نظر می‌رسد. مشارکت بانک توسعة اوراسیا در سرمایه‌گذاری، حمایت سیاسی
اجرای طرح‌ها را تأمین می‌کند، یعنی در این زمینه با دولت‌های همان کشورهایی که
طرح مورد اجرا در قرار دارد همکاری شود. این نحوه کار، ریسک مبتکران اجرای پروژه را
کاهش می‌دهد.
پیش‌بینی
می‌شود طرح‌هایی که با مساعدت بانک توسعة اوراسیا اجرا می‌شوند، موجب افزایش
مبادلة کالا بین کشورها به 6/1 میلیارد دلار و میزان سرمایه‌گذاری‌ها تا 800
میلیون دلار شود. این امر زیربنای بازارهای داخل منطقه را تقویت می‌کند. به همین
دلیل، وحدت رویه بین کشورها و اتحاد در جهت تحقق اهداف اتحادیه جهت دستیابی به
اینگونه موفقیتها ضروری است. 5 کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا بین خود دارای
قوانین گمرکی و تعرفه واحد گمرکی می‌باشند.
کشورهایی
که دارای موافقتنامه منطقه آزاد تجاری می‌باشند و شامل کشورهای مشترک المنافع (کشورهای
غیر عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا مثل ازبکستان، مولداوی و...) و صربستان و اخیراً
ویتنام شده است. این دسته از کشورها دارای موافقتنامه جداگانه همکاری می‌باشند.
موافقتنامه
ایجاد منطقه آزاد تجاری یا ЗСТ بر اساس توافق بین
کشور مورد نظر و اتحادیه اقتصادی اوراسیا تنظیم می‌شود و معمولاً بر اساس روابط
تجاری دوجانبه و منافع متقابل منعقد می‌شود. در بسیاری از موارد سعی می‌شود که
میزان تعرفه‌ها به صفر درصد برسد که با کد A مشخص می‌شوند، کد B
به
آن معنی است که پس از چند سال از اجرای توافقنامه منطقه آزاد تجاری تعرفه‌ها به
صفر می‌رسند، به عنوان مثال کد B5 یعنی پس از 5 سال از
اجرای توافقنامه مذکور تعرفه‌ها به صفر درصد خواهد رسید و میزان آن قبل از 5 سال
مشخص می‌شود و کد U به معنای این است که این کالاها مشمول موافقتنامه آزاد
تجاری نخواهند بود.
کد A
تعرفه
های گمرکی از زمان امضای موافقتنامه آزاد تجاری برای این گروه از کالاها صفر درصد
است.
کد B
تعرفه‌های
گمرکی پس از جند سال از امضای موافقتنامه آزاد تجاری برای این گروه از کالاها به
صفر درصد می‌رسد.
به
عنوان مثال B5: پس از 5 سال تعرفه‌ها به صفر در صد می‌رسند.
کد U
تعرفه‌های
گمرکی برای این گروه از کالاها مشمول موافقتنامه آزاد تجاری نخواهند بود.
منبع:
فارس