پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- وقتى در این یادداشت در مورد ارزهاى کالا پایه
commodity based currencies صحبت مى شود منظور دلارهاى غیر
امریکایى است . چون ارزهاى کالا پایه در جهان زیادند. سه کشورى که ارزشان دلار است (
کانادا
، نیوزیلند و استرالیا ) ، رئال برزیل ، پزو مکزیک ، بولیوى ونزوئلا ، راند
افریقاى جنوبى ، کرون نروژ ، ارزهاى کشورهاى نفتى و ... از جمله ارزهاى کالا پایه
هستند.
دلیل
اینکه به این ارزها کالا پایه گفته مى شود این است که تولیدات و مخصوصا صادرات
عمده این کشورها کالا هاى پایه ( مثل نفت ، طلا و سایر
فلزات قیمتى ، مس ، آلومینیوم و سایر فلزات پایه و محصولات کشاورزى ) است . مثلا
در شیلى مس بسیار زیادى تولید و صادر مى شود و بنابراین پزو شیلى
(CLP) وابسته
به تولید و صادرات مس مى شود. کشورهاى کالا پایه تعدادشان در جهان زیاد است ولى در
این یادداشت فقط ارز سه کشور کانادا ، نیوزیلند و استرالیا را مورد بررسى قرار می
دهیم .
این سه
ارز همراه با سایر ارزهاى کالا پایه به شدت وابسته به نرخ دلار در بازارهاى جهانى
اند و چون در سال ٢٠١٥ دلار امریکا پول قدرتمندى بود ، ارز این سه کشور به همراه
سایر ارزهاى کالا پایه به شدت در سال ٢٠١٥ کاهش یافتند و همین کاهش موجب شد که
ارزش افزوده بسیار زیادى از این کشورها به کشورهاى مصرف کننده کالاهاى این کشورها
منتقل شود . در سال ٢٠١٦ ، همان طور که در یادداشت دیگرى مطرح شد ،
دلار امریکا همچنان پول پر قدرتى خواهد بود و در نتیجه در یک برآورد کلى این سه
ارز پیش بینى مى شود که در سال ٢٠١٦ قدرت چندانى نگیرند و در محدوده معینى در حرکت
باشند.
به عنوان
مثال دلار کانادا از یک طرف تحت تاثیر دلار امریکا و قدرت گیرى این ارز است و از
طرف دیگر به شدت وابسته به قیمت نفت در بازار هاى جهانى است ( چون بخش مهمى از
صادرات کانادا نفت است ) . چون هم کاهش و یا
ثبات قیمت نفت در سال ٢٠١٦ پیش بینى مى شود و هم قدرتمند بودن دلار امریکا در این
سال در بازارهاى جهانى به یک واقعیت براى سال آتى دیده شده است .
در نتیجه
حداقل در نیمه اول سال ٢٠١٦ پیش بینى مى شود که دلار کانادا همچنان ضعیف تر شود به
طورى که جفت ارز دلار امریکا به دلا رکانادا USD/CAD مرز روانى و بسیار
بالاى ١/٤٠ را رد کند و به حدود ١/٤٤ برسد. کاهش دلار کانادا در مقابل دلارامریکا
عمدتا به دلیل کاهش احتمالى قیمت نفت است و در صورتیکه قیمت نفت از میزانى که الان
است پایین تر نیاید ، شکستن مرز روانى ١/٤٠ محتمل نیست .
در شش
ماهه دوم سال ٢٠١٦ پیش بینى مى شود که دلار کانادا تقویت شود و به مرزهاى ١/٣٣
برسد. ضمنا پیش بینى مى شود که بانک مرکزى کانادا نرخ بهره را در سال ٢٠١٦ تغییر
ندهد و اگر این مساله اتفاق بیفتد ( که احتمالش بسیار بالا است ) دلار کانادا در
سال ٢٠١٦ در کانال ١/٣٠ تا ١/٤٠ نوسان خواهد داشت . وضعیت دلارنیوزیلند و
استرالیا تحت تاثیر سه عامل در سال ٢٠١٦ قرار خواهد داشت . اول همانند دلار
کانادا ، این دو ارز نیز وابسته به دلار امریکا هستند . گذشته از آن چون دو کشور
کالا پایه اند و کالاها ( در نیوزیلند محصولات لبنى و در استرالیا سنگ آهن و طلا )
بخش مهمى از صادرات این دو کشور را تشکیل میدهد ، در نتیجه هر تغییرى در قیمت
جهانى کالاها روى دهد روى این دو ارز هم اثر میگذارند. سوم وضعیت اقتصادى چین است .
چین وارد
کننده عمده از این دو کشور است و با کاهش نرخ رشد اقتصادى در چین وضع صادرات این
دو کشور دچار مشکل شده و در نتیجه ارزهاى این دو کشور قدرت بالا رفتن را نخواهند
داشت . وقتى این سه عامل را بررسى کنیم ، چشم انداز مثبت و خوبى براى این دو ارز
پیش بینى نمى شود.
چون
احتمال ضعیفى وجود دارد که نرخ رشد اقتصادى چین تقویت شود و از طرف دیگر رشد
اقتصادى امریکا ، حداقل در مقایسه با کشورهاى رقیب بهتر خواهد بود و لذا می توان
پیش بینى کرد که دلار امریکا همچنان پول پر قدرتى در سال ٢٠١٦ خواهد بود. ضمنا
پایین بودن تقاضا و قدرت گیرى مجدد دلار موجب مى شود که هم تقاضا پایین بیاید و هم
قیمت کالاهاى پایه در جهان کاهش یابد. ضمنا احتمال بالا رفتن نرخ بهره در امریکا
در سال ٢٠١٦ در دو و یا سه نوبت بسیار محتمل است . همه این مسایل نوید قدرت گیرى
این سه ارز را نمی دهد .
ولى یک
نکته مهم وجود دارد و آن این است که بر اساس پیش بینى هاى متعددى ، احتمال دارد که
نرخ کالاهاى پایه در بازار جهانى به کف برسد و در سال ٢٠١٧ قیمت کالاها به تدریج
شروع به افزایش کند. اگر این اتفاق بیفتد سال ٢٠١٦ سال آخر تضعیف این ارزها خواهد
بود و این ارزها با رد کردن کف قیمتى در سال ٢٠١٦ به مرحله صعود در سال ٢٠١٧
خواهند رسید. پیش بینى هاى سال ٢٠١٧ تنها در شرایطى محتمل است که
اقتصاد جهانى بتواند از گرداب انقباض شدید تقاضا و بحران بدهى مردم و دولتها در
کشورهاى توسعه یافته رها شود.
*مرتضی
ایمانی راد/ تحلیل گر اقتصاد بین الملل