پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- انگار ستون‌های لرزان ارز در بازار ایران همیشه منتظر وقوع
رخدادی است تا نسبت به آن واکنش نشان دهد. از رخدادهای داخلی تا وقایع بین‌المللی،
همگی در تیررس بازار ارز در ایران است تا واکنشی هیجانی نسبت به آن نشان دهد.
اتفاق
جدید اما تصمیم بانک مرکزی آمریکا موسوم به «فدرالرزرو» درباره افزایش نرخ بهره
بانکی در این کشور است. از آخرین‌باری که نرخ بهره بانکی در آمریکا تغییر کرد
نزدیک به یک دهه می‌گذرد و حالا از 25 صدم درصد به 5/0 درصد رسیده است. از آنجا که
این کشور بزرگ‌ترین اقتصاد را در دنیا داراست، بازار بیشتر کشورهای دنیا تحت تاثیر
این رخداد قرار خواهد گرفت.
به‌طوری
که گفته شده است فقط ساعتی پس از اعلام افزایش نرخ بهره، بازارهای جهانی بدون جهت‌گیری
مشخص شاهد نوسانات بسیار شدید بودند. ناظران اقتصادی مهم‌ترین و نخستین اثر افزایش
نرخ بهره در آمریکا را قدرتمندتر شدن دلار در مقابل سایر ارزها عنوان کرده‌اند.
محدودیت‌های
پولی ایران
در
ایران اما شرایط کمی متفاوت است. ارز گران در ایران سبب شده است تا همزمان با
افزایش نرخ بهره در آمریکا، نگرانی درباره ادامه روند افزایشی قیمت دلار در بازار
آزاد به وجود بیاید.
میثم
رادپور، تحلیلگر بازار سرمایه با استناد به نظریه برابری قدرت خرید بر این باور
است که «با توجه به تصمیم فدرالرزرو مبنی‌بر افزایش نرخ بهره در آمریکا، نرخ ارز
باید متناسب با اختلاف نرخ بهره جابه‌جا شود. بر این اساس پول ایران نیز باید نسبت
به دلار آمریکا تضعیف شود.»
او
در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تاکید دارد که «افزایش 25/. درصدی نرخ بهره در آمریکا
بسیار ناچیز است و از طرف دیگر تمامی این نظریه‌های اقتصادی در بلندمدت تاثیرگذار
است. نکته مهم‌تر اما این است که در شرایط کنونی ایران برای نقل و انتقال پول از
سایر کشورها با محدودیت‌هایی روبه‌رو است که همین محدودیت‌ها فرصت بهره‌گیری از
افزایش نرخ بهره را از ایران گرفته است.»
رادپور
این‌گونه توضیح داده است که «برای بهره بردن از این شرایط، به‌طور مثال فردی می‌تواند
در آمریکا وام بگیرد و پس از آن، این پول را به ایران بیاورد و تبدیل به ریال کرده
و در بانک ایرانی سرمایه‌گذاری کند. این مثال برای دریافت یک سود بدون ریسک و فقط
در حد یک نظریه است. چراکه اجرایی شدن این اقدام‌ها منوط به برداشته شدن محدودیت‌های
نقل و انتقال پول است. اگر این محدودیت‌ها رفع شود، اختلاف نرخ بهره فرصت بسیار
خوبی به وجود خواهد آورد.»
این
تحلیلگر مسائل اقتصادی معتقد است با تصمیم اخیر فدرالرزرو، بازار قیمت دلار را
نسبت به سایر ارزها تغییر می‌دهد؛ اما با توجه اینکه بسترهای نقل و انتقال آزادانه
پول در ایران فراهم نیست، به سادگی نمی‌توان گفت ریال نسبت به دلار کمتر تضعیف می‌شود.
او می‌گوید: «انتظار نداریم که بازار ایران هم شاهد تغییر باشد. از طرف دیگر
افزایش نرخ بهره در آمریکا از ماه‌ها پیش مطرح بوده و درواقع اجرایی شدن آن شوکی
به بازار وارد نکرده است. با این حال اگر درصد زیادی هم تغییر می‌کرد، در ایران
تاثیر چندانی نداشت. در صورتی که براساس نظریه‌های اقتصادی این رخداد باید به وجود
می‌آمد، اما از آنجا که اقتصاد ایران در شرایط خاص قرار دارد، تطابق آن با نظریه‌های
اقتصادی کمی پیچیده است.»
یک تصمیم
و چند تاثیر
گرچه
بهبود وضعیت تولید، وضع خوب بخش ساختمان و نرخ پایین بیکاری از دلایل این تصمیم
فدرالرزرو درباره نرخ سود بانکی عنوان شده است، به نظر می‌رسد این کشور برای
جلوگیری از افزایش تورم دست به این اقدام زده است؛ چراکه به گفته تحلیلگران
اقتصادی نرخ تورم شاخصی پایه‌ای‌تر از نوسانات نرخ بهره است.
علاوه‌بر
این پیش‌تر نتیجه نظرسنجی خبرگزاری رویترز از اقتصاددانان، نشان داد که دو سوم
آنان، ماه مارس 2016 را تاریخ بعدی افزایش نرخ بهره بانکی ازسوی فدرالرزرو می‌دانند.
این در شرایطی است که همزمان با اعلام این تصمیم فدرالرزرو، صندوق بین‌المللی
پول نسبت به افزایش نرخ بهره در آمریکا ابراز نگرانی کرد. کریستین لاگارد مدیرعامل
صندوق بین‌المللی پول «افزایش نرخ بهره را خطری جدی برای
اقتصادهای شکننده» خوانده بود.
فریبا رحمانی/فرهیختگان