پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- شاید زمانی که باراک اوباما در لابی
یهودیان، با سردادن شعار «راهکار من تحریم‌های سخت علیه ایران است نه دیپلماسی و
گزینه نظامی» تلاش داشت تا اذهان عمومی جامعه امریکا را به‌خود جلب کند، هیچ‌کس
تصور نمی‌کرد که ممکن است روزی روند وضع تحریم‌ها علیه ایران به‌ضرر خود امریکا
عمل کند؛ تاجایی که تحلیلگران و سیاست‌گذاران امریکایی، تحریم‌ها را پاتکی بدانند
که از سوی چین، امریکا را ضربه‌گیر خواهد کرد.
تقابل بی‌محابای امریکا با ایران، مانعی بر سر چرخش امریکا
به سمت آسیاست
ریچارد نفیو، مدیر برنامه‌ریزی در امور سیاست‌گذاری‌های
اقتصادی، تحریم‌ها و بازارهای انرژی در مرکز«سیاست‌گذاری جهان انرژی» در دانشگاه
کلمبیا در تازه‌ترین مقاله خود بیان کرده است که امکان پاتک تحریمی علیه ایالات
متحده امریکا وجود دارد و این بدان معناست که اقتصادهای قدرتمند و درحال رشد نظیر
چین، با بهره‌گیری از تجربیات امریکا در تحریم ایران و روسیه، ممکن است در آینده
شرکت‌های امریکایی و حتی دولت این کشور را در موارد خاص مورد تحریم قرار دهند.
ریچارد نفیو اگرچه عمیقا موافق استفاده هر چه بیشتر از
ابزار تحریم در جهت اهداف سیاست خارجه است و تحریم را یک ابزار قدرتمند می‌داند
اما در عین حال معتقد است باید اصلاحاتی در این ابزار صورت گیرد و به سیاست‌گذاران
امریکایی هشدار می‌دهد که بدون انجام اصلاحات، مزیت نامتقارن تحریم‌ها در آینده به
آسیب‌پذیری نامتقارن ایالات متحده امریکا تبدیل خواهد شد.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، این تحلیلگر اقتصادی
امریکایی، در مورد وضع تحریم‌ها علیه ایران اظهار می‌کند: «در مورد کشور ایران به‌تبع
وجود منابع طبیعی سرشار و همچنین بازار پررونق و جذاب، شرکت‌های بین‌المللی پس از
خروج از ایران به‌دلیل فشارهای ایالات متحده امریکا متحمل ضررهایی شده‌اند و همین
امر باعث شده که منافع این شرکت‌ها در نقطه مقابل خواست دستگاه سیاست خارجه امریکا
قرار بگیرد.» او با اشاره به آزرده خاطرشدن شرکت‌های بین‌المللی، این نوید را می‌دهد
که در تحریم‌های احتمالی آینده این شرکت‌ها با سیاست‌های امریکا همراهی نخواهند
کرد یا در روند اجرا با کارشکنی از ادامه آن جلوگیری می‌کنند.
ریچارد نفیو، کاهش تدریجی فاصله اقتصادی میان چین و امریکا
و امکان تبدیل‌شدن ایران به قدرت بزرگ منطقه را دو واقعیت اقتصادی می‌داند که چین
و ایران را به دو رقیب جدی امریکا بدل کرده است.
او در مورد ایران بهترین رویکرد را استفاده از ابزار تحریم
می‌داند و الزام اساسی امریکا را در این محصور می‌داند که ایران با توجه به واقعیت‌های
منطقه‌یی، مهار و درون‌گرا شود و می‌گوید اگر امریکا قدرت ایران را به رسمیت
بشناسد نفوذ امریکا در منطقه خاورمیانه دچار خدشه می‌شود، آن هم خاورمیانه‌یی که
مهم‌ترین معادلات بین‌المللی را رقم می‌زند.
اما او گزاره دیگری نیز مطرح می‌کند و نشان می‌دهد نه وضع
تحریم‌ها بلکه مذاکره برای توافق هسته‌یی و رفع تدریجی تحریم‌ها در حال‌حاضر یک
نیاز جدی برای کشور امریکاست هرچند که در خطابه‌های رسانه‌یی این موضوع به‌شدت نفی
شود.
ریچارد نفیو می‌گوید: «اگر امریکا تصمیم به تقابل بی‌محابا
با ایران بگیرد باعث خواهد شد که قسمت عمده‌یی از تلاش و قوای استراتژیک خود را
درگیر ایران کند، به‌تبع این امر امریکا نخواهد توانست به سمت آسیا حرکت کند.»
معاون هماهنگی سیاست‌گذاری‌های تحریم‌ها در وزارت امور خارجه امریکا، استفاده از
ابزاری مانند مذاکره و دستیابی به توافق مطلوب را مصداقی از مهارکردن ایران می‌داند
که برای عطف نگاه به آسیا و به‌خصوص چین امری ضروری است.
ریچارد نفیو معتقد است که اعمال تحریم از سوی امریکا علیه
کشورهای مختلف به‌خصوص ایران و روسیه در 10سال گذشته باعث شده است که کشورهای
قدرتمند اقتصادی مانند چین، سیاست‌های تحریم را فراگیرند؛ یعنی ایالات متحده به‌طور
ناخواسته راهی را پیش‌روی مخالفان خود قرار داده است که آنها بتوانند فشارهایی را
علیه خود امریکا اعمال کنند. بنابراین، این احتمال وجود دارد که ایالات متحده با
تدابیر و فشارهای اقتصادی یکسانی علیه شرکت‌ها، بانک‌ها و شهروندان خود مواجه شود.
اما نکته دیگری که ریچارد نفیو در مورد امکان ضربه‌خوردن
امریکا از وضع تحریم‌ها بیان می‌کند، وضعیت اقتصادی چین است. او با تاکید بر کاهش
تدریجی فاصله اقتصادی بین چین و امریکا، این حقیقت را بیان می‌کند که روند صعودی
رشد اقتصادی چین باعث خواهد شد در سال 2020 تولید ناخالص داخلی دو کشور با یکدیگر
برابر شده و بعد از آن سال، شکاف بین تولیدات دو کشور به‌صورت صعودی افزایش یابد.
او با بیان این استدلال‌ها، تصویری از افول هژمونی اقتصادی امریکا در نظم بین‌الملل
ارائه می‌کند که در آینده نه چندان دور دیگر امریکا اقتصادی نخواهد بود که حدود یک‌چهارم
تولیدات ناخالص جهانی را در دست دارد و با چنین وضعیتی مقاصد سیاسی خود را هم نمی‌تواند
با استفاده از تسلط اقتصادی‌اش بر جهان پی‌جویی کند.
اظهارات ریچارد نفیو با تحلیل‌هایی نیز از مرکز پژوهش‌های
مجلس همراه شد که بازخوانی مقاله این استاد دانشگاه کلمبیا را حاوی نتایج مهمی
برای اقتصاد ایران می‌داند و می‌نویسد: «جدا از ادعاهای امریکا، کارشناسان امر
باور دارند که دیگر این کشور یک قدرت بلامنازع نیست که بتواند به قدرت اقتصادی
خود، دیگران را ملزم به همراهی با تحریم‌ها کند. همچنین درحالی که این کشور در حال
یکه‌تازی در امر تحریم است، کارشناسان این حوزه به‌فکر مقاوم‌سازی دولت و شرکت‌های
بین‌المللی هستند که مبادا تحریم‌های احتمالی دیگر کشورها علیه امریکا موثر واقع
شود. بنابراین ضرورت اتخاذ رویکردهای مقاوم‌سازی اقتصاد که با عنوان اقتصاد
مقاومتی در ایران تبلور یافته است، پیش از پیش برای ما نمایان می‌شود.»
منبع: تعادل