پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- روزنامه اعتماد در صفحه اقتصاد به بررسی گزارشی از یکصد و شصت
و هشتمین نشست اوپک برای افزایش سقف تولید و کاهش بهای نفت پرداخت.
در این
گزارش که در شماره شنبه 14 آذر 1394 خورشیدی انتشار یافته است، می خوانیم: در حالی
که به نظر می رسید یکصد و شصت و هشتمین نشست اوپک با تصمیم خاصی به اتمام برسد،
اما گویا روابط سیاسی همچنان بر بازار نفت سایه افکنده است به گونه ای که اعضا به
تثبیت میزان تولید نفت رضایت دادند و قرار شد وزرا در نشستی فوق العاده موضوع
افزایش ظرفیت تولید را به رای بگذارند.
رویترز
و بلومبرگ ساعتی پیش از پایان این نشست از افزایش سقف تولید اوپک به5.31 میلیون
بشکه در روز خبر داده بودند، اما اوپک در بیانیه مطبوعاتی ای که پس از نشست دیروز
منتشر کرد، افزایش سقف تولید نفت این سازمان را تایید نکرد.
همچنین
رییس اوپک در نشستی مطبوعاتی اعلام کرد ذکر نشدن سقف جدید تولید در بیانیه پایانی
نشست به معنای حفظ سقف رسمی تولید این سازمان است که ٣٠ میلیون بشکه در روز است.
از
سویی برخی گزارش ها از ترک کردن جلسه اوپک بعد از تصمیم گیری برای تثیبت میزان
تولید نفت توسط بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران خبر می دهند اما به نظر می رسد
این ترک کردن ارتباطی با مباحث مطرح شده در جلسه ندارد.
ایران
از این پس مهم ترین بازیگر بازار جهانی نفت است چرا که قصد دارد از چندی دیگر
میزان تولید خود را افزایش داده و ٥٠٠ هزار بشکه نفتی را که تاکنون بارها از آن
صحبت کرده بود به بازار عرضه کند. به نظر می رسد با این تصمیم اوپک بیش از پیش
نگاه ها به سمت ایران خیره می شود و این ایران است که معادلات بازار را در دست
خواهد گرفت. گویا زمان بازی ایران با بازارنفت فرا رسیده است.
براساس
گزارش ها، فعالیت عبدالله سالم البدری، دبیرکل لیبیایی اوپک به مدت شش ماه دیگر در
این سازمان تمدید شده است. همچنین اوپک در بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد صالح
السعاده، وزیر نفت قطر رییس اوپک برای سال ٢٠١٦ شد.
هر
چند پیش از برگزاری این نشست، ایران برای ورود دوباره به بازارهای جهانی نفت اتمام
حجت هایش را کرده بود و تلویحی پاسخ هایی از همراهانش گرفته بود.
کسی
حاضر نیست جایی برای نفت ایران خالی کند اما ایران مصر است سهم بازارش را پس
بگیرد. با وجود اضافه تولید دو میلیون بشکه که زنگنه صراحتا بدان اشاره کرده و
توضیح داده است سهم ایران از بازار جهانی نفت قابل مذاکره نیست.
حالا
یکی از بنیانگذاران اوپک می خواهد دوباره به بازار جهانی نفت بازگردد. ایران در
سال های حضورش در سازمانی که خود از بانیان راه اندازی اش بوده است، فراز و
فرودهای فراوانی را شاهد بود. افزایش ظرفیت تولید ایران در دهه ٥٠ قابل توجه بود.
ایران
یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان در اوپک محسوب می شد. با این حال رقیب دیرینه
ایران، عربستان، درصدد برآمد از موقعیت تازه ایران پس از پیروزی انقلاب بیشترین
بهره را ببرد. موقعیت ایران در آستانه تغییر بود.
مقطع
انقلاب اسلامی، جنگ هشت ساله، تحریم های نفتی امریکا و در نهایت تشدید تحریم ها و
تحریم خرید نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا را می توان چهار نقطه تاریخی در حیات
نفتی ایران طی سه دهه اخیر دانست.
حالا
برخی تحلیلگران، اتفاق تازه ایران را همپای اتفاق فروپاشی دیوار برلین می دانند.
دیوارهای نامرئی تحریم که مرئی و ملموس گلوی اقتصاد ایران را فشرد فروریخته است تا
محققان مورگان استنلی اعلام کنند ایران آخرین اقتصاد بزرگ، مدرن و تحصیلکرده ای
است که خارج از سیستم جهانی مانده و بزرگ ترین اقتصادی است که از زمان پایان جنگ
سرد مجددا وارد آن می شود.
همه
اینهاست که نگاه ها را به جای اوپک به ایران خیره کرد، بازار جهانی نفت این بار
زیر سایه ایران جا خوش کرده است، درست وقتی قیمت نفت اوپک در کانال سی دلاری است و
کسی حاضر به دست کشیدن از اضافه تولید نیست.
همراهان
ایران در اوپک وقتی با درخواست ایران برای بازگشت به نظام سهمیه بندی روبرو شدند
نیز رو ترش کردند تا رضایتشان از وضع موجود را نشان دهند. رضایتی که با نارضایتی
ایران همراه است.
حال
١٦٨ نشست اوپک زیر سایه بازگشت ایران به بازار جهانی نفت در حالی آغاز شده است که
این سازمان بین المللی سابقه حمایت خاص از یکی از اعضای خود را در کارنامه کاری اش
ثبت کرده است، و حال برای باید دید واکنش اعضا به بازگشت ایران چگونه خواهد بود.
وزیر
نفت ایران طی دو سال گذشته و پس از بهبود شرایط لغو تحریم های نفتی ایران به اوپک
نامه نوشته است تا اعضا برای بازگشت نفت ایران فضای لازم را باز کنند اما هر بار
این درخواست ایران مورد بی توجهی اعضا قرار گرفته و حتی برخی از اعضا از جمله
عربستان را که در زمان تحریم های نفتی ایران بازار نفت ایران به تصاحب خود گرفته
است رسما اعلام کرده اند که دست از اضافه تولید بر نخواهند داشت و برعکس رویه
مرسوم به تولید خود نیز خواهند افزود تا با افزایش عرضه کاهش قیمتی را که دامن
تولید کنند گان را گرفته است جبران کنند.
از
این رو نشست یکصد و شصت و هشتمین اوپک که صبح روز گذشته با حضور همه وزیران نفت
کشورهای عضو اوپک و هیات های همراه در مقر دایمی این سازمان در وین آغاز شده است
مورد توجه خاص تر قرار گرفته است.
نگاه
هایی که در آن توجه های جهانی به دنبال تصمیم گیری برای سرانجام ورود نفت ایران به
بازار، سرنوشت افزایش تولید اعضا و قیمت گذاری بین المللی نفت گره خورده است.
هرچند
اعضای اوپک در نشست پیش از شروع این اجلاس بر موضع های قبلی خود پافشاری کرده اند
اما نیم نگاهی به قیمت زیر٤٠دلاری نفت نیز اعضا را برای تصمیم گیری عاجل جهت خروج
از شرایط کاهشی قیمت نفت نیز قرار داده است، با این حال بیژن نامدارزنگنه پیش از
شروع نشست همچنان بر ورود ایران با افزایش ٥٠٠هزار بشکه ای تولید پافشاری کرده است
که نشان می دهد ایران اصلا قصد ندارد بازار نفتش را همچون سال های تحریم های غربی
به بقیه اعضای اوپکی و غیر اوپکی واگذار کند.
البته
اظهارنظرهای متفاوت وزیران عضو اوپک پیش از آغاز این اجلاس حاکی از سخت بودن این
نشست است؛ سخنان امانوئل کاچیکوو، وزیر نفت نیجریه و رییس نشست ١٦٨ درباره اینکه
ایران برنامه افزایش تولید نفت خام خود پس از لغو تحریم ها را برای بهبود قیمت های
جهانی نفت خام به تاخیر بیندازد نشان دهنده این است که نقش سیاست در اجلاس ١٦٨
پررنگ تر از نقش اقتصاد خواهد بود.
در
عین حال بر اساس گزارشی که رسانه های حاضر در این اجلاس منتشر کرده اند نشان می
دهد که برخی خبرگزاری ها سعی دارند افزایش ٥٠٠هزاربشکه ای تولید نفت ایران بعد از
لغو تحریم ها را به کاهش قیمت نفت ارتباط دهند و در این میان عربستان و برخی از
کشورهای حوزه خلیج فارس که در طول یک سال گذشته تولید خود را بطور قابل توجهی
افزایش داده و سبب مازاد عرضه در بازار شده است را در کاهش قیمت نفت مبرا سازند.
رویترز
در این باره نوشته است: عربستان که در طول یک سال گذشته تولید خود را بطور قابل
توجهی افزایش هم اکنون با توجه به افت قیمت ها به دنبال تلاش برای بهبود شرایط
بازار است، اما ایران و روسیه تمایلی برای کاهش تولید خود ندارند.
اوپک
هم اکنون بالاتر از سقف تصویب شده خود یعنی ٣٠ میلیون بشکه در روز تولید می کند و
پایبندی اعضا به سقف تصویب شده خود سبب حذف مازاد یک میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه ای از
بازار خواهد شد؛ قطعا کشورهایی که در دوران تحریم ایران، تولید خود را افزایش
دادند هم اکنون باید با کاهش تولید جای برای بشکه های ایران باز کنند و فقط در این
صورت است که می توانند به بازار نفت کمک کنند.
**در
هر شرایطی به بازار باز می گردیم
بیژن
نامدارزنگنه، وزیر نفت پیش از آغاز نشست به خبرنگاران با تاکید بر اینکه ایران
«ابدا» حاضر به عدم افزایش ٥٠٠هزار بشکه ای تولید خود است، گفته است:
«ایران
پس از لغو تحریم ها در هر صورت ٥٠٠ هزار بشکه به تولید خود می افزاید و این حجم را
وارد بازارهای جهانی می کند. اگر کشورها می خواهند پایداری، تعادل و ثبات در بازار
نفت در بلندمدت برقرار شود باید بازگشت ایران به بازار نفت را مد نظر قرار دهند
زیرا پیش تر گفته ام که ایران به بازار بر خواهد گشت. این حق قطعی و ملی ما است».
وی
حتی در واکنش به این سوال که اعضا باید با کاهش تولید جا برای نفت ایران بازکنند
تاکید کرده است: «مازاد عرضه نفت در بازار بیشتر از این رقم است. بنابراین برای
تعادل و ثبات بازار، بیش از این مقدار کاهش تولید لازم است.
ایران
در نشست امروز به دیدگاه ها و عقاید دیگر اعضا گوش می دهد و با اعضا تبادل نظر می
کند و شرایط را برای توافق بررسی می کند، به نظر می رسد که باید در این نشست تنها
تبادل نظر داشته باشیم و از درک کشورهای عضو از شرایط بازارهای جهانی نفت خام آگاه
باشیم.
هم
اکنون در اوپک نظام سهمیه بندی وجود ندارد. اوپک سرانجام باید نظام سهمیه بندی را
احیا کند، این دستاورد تاریخی اوپک است که هر یک از اعضا سهمیه تولید داشته باشند.
اوپک
بدون داشتن سهمیه تولید نمی تواند بر پایبندی اعضا نظارت داشته باشد، این بدان
معناست که هر یک از کشورهای عضو باید بر مبنای سهمیه خود نفت تولید کند. هر یک از
اعضا باید به سهمیه تولید پیشین خود که پیش تر تعیین شده بود، بازگردند».
به
گفته زنگنه برخی اعضای اوپک موافق سهمیه بندی تولید و برخی در حال بحث وبررسی در
این باره هستند. متاسفانه هم اکنون اعضا سهمیه تولید ندارند، اوپک باید درباره
تطبیق تولید نفت خام اندونزی که هم اکنون به عنوان عضو سیزدهم به خانواده اوپک
دوباره ملحق شده است، تصمیم گیری کند».
وی
با تاکید بر اینکه ایران برای دریافت حق قانونی خود و افزایش تولید نفت هیچ مذاکره
ای نمی کند، به مذاکره ایران و ١+٥ اشاره کرد و افزوده است: »افزایش تولید نفت
ایران در حالی که ایران با کشورهای ١+٥ بر سر مساله هسته ای و لغو تحریم های
ظالمانه به توافق دست یافته است، ناعادلانه است. ایران به زودی به سطح تولید پیشین
خود باز می گردد و سطح تولید روزانه چهار میلیون بشکه را ظرف کمتر از٦ ماه آینده
محقق می کند».
زنگنه
در پاسخ به پرسشی در این باره که آیا شما با عربستان بر سر سطح تولید اختلاف نظر
دارید، گفت: ما اختلافی نداریم، در طول تاریخ اوپک، اعضا دیدگاه های
متفاوت درباره حل مسائل داشته اند. دو کشور در طول سال های گذشته به توافق رسیده
اند و به همکاری و مشارکت با یکدیگر در چارچوب اوپک ادامه می دهند».
**قیمت
نفت قابل پیش بینی نیست
زنگنه
در پاسخ به پرسشی درباره اینکه پیش بینی شما برای قیمت نفت در سال آینده میلادی
چیست، گفت: «من نمی توانم قیمت نفت را پیش بینی کنم. ایران انتظار ندارد اوپک کاری
انجام دهد. اگر امروز توافقی صورت نگیرد، قیمت ها بیش از این کاهش نمی یابد،
معتقدم که بازارهای جهانی نفت خام این شرایط را پیش تر تجربه کرده و قیمت ها کاهش
نمی یابد. ما مطمئن هستیم که می توانیم روزانه یک میلیون بشکه به تولید و صادرات
خود بیفزاییم».
**تغییری
در قیمت ها ایجاد نمی شود
علی
النعیمی، وزیر نفت عربستان هم پیش از این اجلاس گفت: «شرایط کنونی بازار تنها
متوجه عربستان برای کاهش عرضه خود در بازار نیست و ورود دوباره ایران به بازار
تغییری در قیمت ها ایجاد نمی کند، زیرا تا زمان ورود ایران به بازار تقاضا نیز به
اندازه افزایش ظرفیت صادرات ایران رشد خواهد کرد. تقاضا به هر حال افزایش خواهد یافت،
سرمایه گذاری های عربستان کاهش نیافته است. هیچ چیزی کم نشده است.
ما
مسوول هستیم تا ظرفیت 12 میلیون و 500 هزار بشکه ای خود را حفظ کنیم. همین ونروئلا
پیشنهاد کرده است که روزانه یک میلیون و 500 هزار بشکه از حجم عرضه به بازار کاسته
شود».
**عربستان
هم نگران است
یولیجیو
دل پینو، وزیر نفت ونزوئلا نیز گفت: همه کشورها از جمله عربستان نگران شرایط بازار
هستند. ما پیش بینی می کنیم که درسه ماه دوم سال آینده میلادی حجم ذخیره سازی های
نفت به 100 درصد ظرفیت های موجود برسد که این موضوع یک فاجعه در قیمت ها ایجاد
خواهد کرد.
بر
اساس این گزارش، کارلوس پارجا، وزیر نفت اکوادور، گفت دیدار غیررسمی وی با همتایان
دیگر خود که در اوپک عضو هستند بسیار سخت بود. این دیدار در چند سال گذشته بی
سابقه بوده است.
**چالش
جدید در بازار نفت
امانوئل
ایبه کاچیکوو، وزیرنفت نیجریه اعلام کرد: نیجریه هم پیشنهادی برای کاهش عرضه اعضا
در مجمع ارایه نکرد. حل مشکل افت قیمت ها نیازمند یک تلاش جهانی است زیرا اوپک
کمتر از نصف عرضه نفت جهانی را در بر می گیرد.
در
عین حال در جریان نشست عادی اعضا امانوئل ایبه کاچیکوو، رییس کنفرانس ١٦٨ اوپک از
بی ثباتی در بازار نفت طی شش ماه گذشته صحبت کرد و گفت: «قیمت های جهانی نفت خام
با کاهش روبرو بوده است، بطوری که قیمت سبد نفتی اوپک نیز از میانگین ماهانه ٦٠
دلار برای هر بشکه در ماه ژوئن به ٤١ دلار برای هر بشکه در ماه نوامبر رسیده است.
افت قیمت های جهانی نفت خام نشان دهنده ادامه مازاد عرضه در بازارهای جهانی نفت
خام و بالا رفتن سطح ذخیره سازی های فرآورده های نفتی و رسیدن آن به بالاترین سطح
خود است. شکی نیست که صنعت نفت ما در میانه یک دوره چالش دیگر قرار گرفته است».
*منبع:
روزنامه اعتماد