پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- افزایش مستمر قیمت دلار در بازار از دو نگاه مختلف تفسیر
می‌شود؛ نگاه رسمی و نگاهی که ناظر بر واقعیت‌های بازار علت افزایش هفته‌های اخیر
را توضیح می‌دهد.
در روایت
رسمی که از سوی مسئولان بانک مرکزی و سایر مقامات دولتی دائما تکرار می‌شود، حملات
تروریستی فرانسه و تشنج به وجود آمده در روابط سیاسی کشورهای همسایه از یک طرف و
نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی و سفر بیش از یک میلیون زائر برای سفر به عتبات
عالیات روند افزایش قیمت ارز را در بازارهای داخلی را سرعت بخشیده است. مقولاتی
مانند اعلام افزایش 44 ریالی نرخ رسمی دلار در مرکز مبادلات و پرهیز بانک مرکزی از
ورود به دایره اقدامات عملی برای تزریق بیشتر ارز به بازار، به عنوان مستندات این
روایت عنوان می‌شوند. اما روایت دوم که از کنار هم قراردادن
عوامل بنیادین و فاکتورهای فصلی به دست می‌آید، تفسیر دیگری از ریشه‌های افزایش
قیمت ارائه می‌دهد. طی یک سال گذشته نرخ تورم به طور متوسط روی 15 درصد ثبات داشت،
بنا بر این طبق قاعده پذیرفته شده در اقتصاد باید به همین مقدار نیز از ارزش پول
ایران در برابر دلار کاسته شود. این به معنی افزایش قیمت 15 درصدی این ارز است. از
سوی دیگر با طولانی شدن فاصله زمانی توافق هسته‌ای و برجام و کم رنگ شدن آثار
روانی به وجود آمده در بازار و فعالان اقتصادی، بانک مرکزی که هنوز نتوانسته است
از محدودیت‌های انتقال ارز رها شود توان مقابله با این افزایش نرخ انتظاری در
بازار را نداشته و اجازه داد تا این افزایش 15 درصدی در بازار به وجود آید.
بنابراین از یک طرف بانک مرکزی عرضه را ثابت نگه داشته و از طرف دیگر هم عرضه ارز
از محل صادرات کاهش پیدا کرده است. در چنین شرایطی که دولت و بانک مرکزی با کمبود
ارز مواجه هستند، افزایش فصلی تقاضا هم وارد بازار شد. این افزایش تقاضا به جز
موارد ذکر شده قبل، از چند محل اصلی دیگر هم در بازار تاثیر گذاشته است. با نزدیک
شدن به روزهای پایان سال میلادی، تقاضای ارز از سوی بازرگانان و تجار که خرید
خارجی داشتند برای تسویه حساب‌های باقی مانده سال میلادی با طرف‌های خارجی افزایش
پیدا می‌کند. نکته مهم دیگر کاهش مقدار تقاضای اجابت شده برای واردات کالا از محل
ارز مبادله‌ای است. در حال حاضر و طی ماه‌های اخیر حدود 40 درصد از واردات کشور از
محل ارز مبادله‌ای تامین می‌شود و 60 درصد دیگر برای تامین ارز به سراغ بازار آزاد
می‌روند. نکته دیگر این است که بانک مرکزی و در واقع دولت تزریق ارز به بازار را
مدیریت می‌کند. به علت محدودیت در دسترسی به درآمدهای ارزی، بانک مرکزی تمایل یا
امکان چندانی برای تزریق پرحجم ارز به بازار ندارد. همین باعث می‌شود کمترین
افزایشی در تقاضا به بالا رفتن نرخ ارز در بازار منجر شود. نکته مهم دیگر این است
که طی ماه‌های اخیر صادرات غیر نفتی کشور کاهشی حدود 11 درصدی داشته است، یعنی با
فرض اینکه صادرکنندگان تمام ارز حاصل از صادرات را به بازار داخل بیاورند باز هم
طی ماه‌های اخیر مقدار این ارز کاهش پیدا کرده است. به همین علت کمترین افزایشی در
تقاضا به بالا رفتن نرخ ارز در بازار منجر شود. نکته مهم این است که طی ماه‌های
اخیر صادرات غیر نفتی کشور کاهشی حدود 15 درصدی داشته است یعنی با فرض اینکه
صادرکنندگان تمام ارز حاصل از صادرات را به بازار داخل بیاورند باز هم طی ماه‌های
اخیر مقدار این ارز کاهش پیدا کرده است.
منبع: خبرآنلاین