مرتضی ایمانی‌راد رکود اقتصاد جهانى پایدار است

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)-  تقریبا کمتر پیش مى آید که بازارهاى بورس جهانى رکورد تاریخى می‌زنند و قیمت مواد اولیه در بازارهاى جهانى به کف رسیده است .
 در سال‌هاى گذشته کمتر به شرایطى برمى خوریم که هم تقاضا براى سهام شرکت‌ها بالا باشد و هم براى اوراق قرضه . در چندین دهه قبل شاید نتوانید سال‌هایى را پیدا کنید که همزمان که بازارهاى بورس جهانى رکورد تاریخى می‌زنند، نرخ بهره در سطح صفر قرار گرفته است . این شرایط تقریبا در چندین دهه گذشته بى‌سابقه است .
همین مساله نوسان شدید بازارهاى جهانى و ناپایدارى این بازارها را به ویژگى پایدار اقتصاد جهانى تبدیل کرده است که همین منجر به بروز شرایط رکودى در بسیارى از کشورهاى جهان شده است .
یکى از مهمترین عوامل این پایدارى ، بدهى سنگین مردم و دولت‌ها در کشورهاى توسعه یافته است که اخیرا به کشورهاى در حال ظهور هم سرایت کرده است . ایران هم از این سرایت در امان نمانده است ، هر چند که نرخ بدهى به تولید ناخالص داخلى در ایران نسبتا کم است ولى کیفیت بازار این بدهى جزء بدترین ها در جهان است .
عملکرد مهم انباشته شدن بدهی‌ها در ایران و جهان ، انقباض تقاضا ( در عین حال وجود نیاز فراوان در اقتصاد ) است . این انقباض تقاضا در ایران به سرکوب تقاضا تعبیر شده است که به نظر درست نمیرسد. مثلا در ده سال پیش شما میتوانستید در امریکا با پرداخت پنج درصد از وجه یک خانه ، و پرداخت مابقى اقساط در دوره هاى بیست و پنج ساله یا سى ساله ، خانه دار شوید. ولى الان در امریکا و بخصوص در کانادا به زحمت میتوانید با ٢٥ درصد پیش پرداخت خانه دار شوید. محدودیت ها بسیار جدى شده است . این یعنى انقباض تقاضا . دولتها براى مواجه با چنین شرایطى و براى برون رفت از آن ، دست به سیاست هاى انبساطى گسترده اى زده اند که نتایج آن ، هر چند که در معدودى از کشورها جواب داده است ، ولى نرخ رشد جهانى کماکان در هاله اى از ابهام قرار دارد. این سیاست هاى انبساطى نرخ بهره را به سمت صفر برده است و به نوعى بانک هاى مرکزى را خلع صلاح کرده است . انبساط پولى که با خودش رونق بازار هاى بورس را به همراه داشته است در تناقض آشکار با نرخ بهره پایین قرار گرفته است که همزادى به نام انقباض تقاضا دارد. این شرایط نرخ پایین مواد اولیه را به همراه رونق بازارهاى بورس همراه کرده است که فعلا بازارهاى جهانى بر همین منوال مدت زیادى است که میچرخد و شرایطى را ایجاد کرده است که با استناد به نظریه بازیهاى، یک تعادل بد bad equilibrium شکل گرفته است .
تعدیل این از هم گسیختگى به زودى امکان پذیر نیست . لازم است تعدیلهاى قوى در بازارهاى جهانى شکل گیرد که بعضى از آنها با قواعد و سیاست هاى اقتصادى امکان پذیر نیست و لازم است تغییرات سیاسى و نهادى رخ دهد. همه این شرایط هم امکان یک ریزش در بازار جهانى را امکان پذیر میکند و هم پایدارى این تعادل بد را تضمین میکند. نتیجه این تعادل بد پایین ماندن قیمت مواد اولیه در سطح پایین براى دوره اى طولانى است .
توجه به این مساله مهم و تنظیم سیاست هاى اقتصاد ایران در شرایط فعلى از واجبات روزانه دولت است . بى توجهى به اخطار هاى نظام جهانى ، لطمات جبران ناپذیرى را در پى خواهد داشت .

منبع: اقتصادنیوز