اقتصاد ایران فاقد مدل مشخصی است

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- کارشناس حوزه بانکی با تاکید بر اینکه ما فاقد مدل مشخصی در اقتصاد هستیم، گفت: مهمترین عاملی که باعث شده است اقتصادمان از وضعیت پیچیده و بیماری های خاصی برخوردار باشد، نبود مدل اقتصادی در دولت های بعد از انقلاب است.

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، برنامه "گفت‌وگوی اقتصادی" با موضوع موانع بزرگ تحرک در اقتصاد ایران و با حضور دکتر عبدالخالق سجادی کارشناس امور بانکی، حیدر مستخدمین حسینی کارشناس حوزه بانک و اقتصاد و دکتر حجت الله عبدالملکی استاد دانشگاه امام صادق روانه آنتن شد.
حیدر مستخدمین حسینی با بیان اینکه اقتصاد نوین نزدیک به دو دهه است که در قوانین ما به ویژه قوانین پنج ساله مطرح شده است، اظهار داشت: در اقتصادنوین بانک به هیچ عنوان محور نخواهد بود، بلکه بانک به عنوان بازار پول، می تواند برای پیشبرد اهداف اقتصاد نوین خدمت برساند.
وی ادامه داد: اقتصاد نوین در سطح جهانی پیش از این مطرح شده است و ساز و کارهای آن در بازارهای مختلف با طراحی جدید مالی تعریف شده است و همچنین تغییراتی که در حوزه صنعت و تولید و محصول که با استفاده از تکنولوژی سطوح بالا هستند تحت عنوان اقتصاد نوین تعریف می شوند.
وی به بیان دیگر شرایط اقتصاد نوین پرداخت و گفت: در کنار موارد ذکر شده، دولت ها باید از اقتصاد فاصله بگیرند و فقط دو وظیفه محوری و کلیدی را برای خودشان قائل باشند.
نخست سیاست گذاری است و دوم نظارت بر سیاست های پی ریزی شده است. بنابراین امور مربوط به حاکمیتی مانند ارتش و پلیس و مالیات و بانک مرکزی سر جای خودشان است ولی خود دولت اجازه حضور جدی در فعالیت های تصدی گری ندارد.
این کارشناس حوزه بانکی در پاسخ به این سوال که آیا وارد حوزه اقتصاد نوین شده ایم، بیان داشت: ما یکسری از ابزارهای آن را استفاده می کنیم. به عنوان مثال وارد بانکداری نوین شده ایم و بانکداری الکترونیک یکی از بخش های آن است که ساز و کارهای آن را تعریف کرده ایم ودر حال حاضر بانک ها و حتی موسسات اعتباری نیز از این ابزار استفاده می کنند ولی اقتصاد ملی ما با آن فاصله دارد.
در ادامه دکتر عبدالخالق سجادی به تاریخچه این موضوع اشاره کرد و خاطرنشان شد: در حوزه وظایف دولت تقریبا از سال 1925 در کشورهای صنعتی وجود داشته است. اساساً قبل از نظریه کینز، این نظریه وجود داشته است که دولت در اقتصاد دخالت نکند و بعد از بحران اقتصادی که در سال 1929 به وجود آمد، کینز مداخله دولت در مقطعی از زمان و شرایط را مطرح کرد.
وی با بیان اینکه این نظریه در کشورهای صنعتی مطرح شده است، گفت: در اقتصادی مانند آمریکا بر اساس نظریات ایکس و وای رفتار می کنند و در ژاپن بر اساس نظریه زد عمل می کنند. هر کدام از اینها شاخص های خودش را دارند. در ژاپن فرهنگ را ادغام کرده اند و یک مدل مدیریتی را ایجاد کرده اند ولی در سیاست گذاری های اقتصادی چند قسمت را دولت در اختیار دارد؛ آموزش، بهداشت و امنیت و بقیه به بخش خصوصی واگذار می شود.
این کارشناس بانکی تصریح کرد: بخش خصوصی در حوزه سرمایه داری تا حدی جلو رفته است زیرا زمانی این بخش می تواند خوب کار کند که رقابت پذیری وجود داشته باشد و انحصاری در کار نباشد. در نتیجه در بخشی از کشورها خوب عمل شد و در بخشی از کشورها چنین نشد.
سجادی به وضعیت ایران اشاره کرد و بیان داشت: در ایران زمانی که انقلاب کردیم، تفکرمان بر خلاف تاکیدمان بر مذهب به سمت سوسیالیستی حرکت کرد.
به دلیل اینکه مدل و الگویی برای اقتصاد نداشتیم، همه چیز را دولتی اعلام کردیم و دولت هم نتوانست این را ادامه دهد و دو دهه قبل تازه شناخت پیدا کردند که این اقتصاد نمی تواند دولتی شود ولی هر زمان که خواستند از این وضعیت بیرون بیایند، مراکز قدرت اجازه چنین کاری را ندادند و متاسفانه قاطعیت هم در دولت وجود نداشته است که بخش خصوصی را جدا کنیم.
مستخدمین حسینی با تاکید بر اینکه ما فاقد مدل مشخصی در اقتصاد هستیم، گفت: مهمترین عاملی که باعث شده است اقتصادمان از وضعیت پیچیده و بیماری های خاصی برخوردار باشد، نبود مدل اقتصادی در دولت های بعد از انقلاب است، زیرا هر دولتی بر اساس سیاق خودش اقتصاد را تنظیم کرده است و در دوره خودش تعریف و تمجید کرده است که بهترین برنامه است ولی با آمدن دولت دیگر برنامه ها زیر سوال رفته است.
وی با بیان اینکه درک مشترکی از مفاهم بنیادین حوزه اقتصاد در دولت ها وجود ندارد، گفت: این موضوع در مجلس، قوه مجریه و قوه قضاییه وجود ندارد. دلیل آن هم این است که هیچ وقت حاکمیت در اولویت خود توجه به این موضوع را قرار نداده است و بیشتر فعالیت های ما حول حرکت های سیاسی قرار گرفته است.
وی از درآمد ثابت نفت به عنوان یکی از عوامل بیماری اقتصاد یاد کرد و اظهار داشت: این درآمد در ردیف ثروت برای کشور به حساب می آید ولی این ثروت را در لوایح بودجه قرار داده ایم و جزو هزینه های جاری محسوب کردیم و چون این نفت همیشه بوده است، احساس نکرده ایم که مدلی را طراحی کنیم که مورد وفاق تمام قوا صورت بگیرد و زمینه های اجرایی آن توسط دولت ها اجرا شود.
این کارشناس اقتصادی نبود یک وحدت فرماندهی در حوزه اقتصاد را از دیگر عوامل بیماری زای اقتصاد ذکر کرد و بیان داشت: نتیجه ای که در دفاع مقدس به دست آمد، به دلیل واحد بودن مدیریت کشور در این حوزه بود و همه دستگاه ها و وزرا و مسئولین از فرمانده جنگ تبعیت می کردند ولی این شرایط را در حال حاضر شاهد نیستیم.
وی افزود: در تمام دولت ها رئیس محترم دولت خودش را به عنوان آخرین نظام تصمیم گیری و فصل الخطاب در نظر می گرفت و مجلس به گونه دیگری رفتار می کرد و همچنین قوه قضاییه هم به شکل دیگری رفتار می کرد.
اگر نظام ما بپذیرد اقتصاد یک علم است و باید رفتار علم گونه با آن داشت، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
در ادامه دکتر حجت الله عبدالملکی درباره تحرک اقتصاد گفت: تحرک اقتصادی را باید رشد و پیشرفت اقتصادی تعریف کرد.
مفهومی به نام مکتب اقتصادی داریم که کلان آموزه های ارزشی در هر نظام اقتصادی است.
این کلان آموزه ها وقتی در اجزای اقتصاد پیاده می شود، شکل و شمایلی به اقتصاد می دهد که بخشی از آن نرم افزاری است و بخشی دیگر سخت افزاری که مجموع آن را ساختار اقتصادی می گوییم.
وی افزود: تجلی گاه های اصلی این ساختار اقتصادی در نهادهای رسمی است مانند سازمان ها و دستگاه ها و قوانین و آئین نامه ها.
وقتی صحبت از ساختار یک کشور و اینکه مناسب است یا خیر می کنیم، در واقع صحبت از این موضوع می کنیم که آیا این ساختار کشور را به آن اهداف می رساند یا خیر. به عنوان مثال در ساختار اقتصاد اسلامی باید به سه هدف مهم برسیم؛ پیشرفت اقتصادی، استقلال اقتصادی و رفاه عمومی.

منبع: اکونیوز