یک تحلیل …... منتخب دانا، علمای بی انصاف .........

حدود یکسال پیش جناب آقای رئیس جمهور در یک سخنرانی سه بار قسم جلاله خوردند و گفتند تحریم ها بر نمی گردند ، در آن جلسه اعلام نمودند که شرایط امروز بهترین شرایط برای سرمایه گذاری است.  آن روز کسی به این حرف اعتماد نکرد نه به لحاظ اینکه فرمایشات ایشان را قبول نداشتند بلکه به این دلیل که به طرف خارجی و رفتار او مطمئن نبودند . اما مذاکرات هسته ای راه خودش را رفت و در نهایت به توافق تاریخی لوزان منتهی شد .

 کمتر از یک ماه قبل خبرگزاری ها نامه ای را به امضاء چهار وزیر منتشر کردند که نشان دهنده اوضاع اقتصادی در یک ماه قبل از انتشار نامه بود و در آن نکاتی در مورد شرایط اقتصادی ایران تشریح شده بود . در حالیکه در تمام طول مذاکرات تمامی منابع رسمی کشور از شرایط محکم اقتصادی صحبت می کردند ، مهم تر از آن فرمایشات مقام معظم رهبری بود که در طول دو سال گذشته بارها بر اقتصاد مقاومتی تاکید داشتند . اقتصاد مقاومتی همان چیزی است که در روایات و احادیث ما و دستورات اسلامی آمده است ، طبعاً ضامن خودکفائی و عزت و سربلندی ماست اما این خودکفایی نیازمند تغییراتی در ساختارهای بنیادین اقتصاد کشور می باشد . بسیاری از دست اندرکاران نسبت به این تغییرات گفته اند و هشدار داده اند ، بخصوص در مورد شرایط بانک ها ، بدهی دولت و سهم دولت در اقتصاد . اما آنچه کمتر گفته شده است بیان آشکار مشکلات و راه حلهای آن بود .         

آقای روحانی در طول 30 سال گذشته در پست های بسیار حساسی مشغول خدمت گذاری بوده است که مهمترین آنها عضویت در کمیسیون امنیت ملی کشور می باشد و بعد از آن ریاست جمهوری . بنابراین به تمام زیر و بم ساختار سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی کشور هم آگاه است و هم مسلط . می داند چه زمانی چه اطلاعاتی باید در جامعه منتشر شود . در طول ماههای گذشته دست اندرکاران و اساتید علم اقتصاد نسبت به شرایط اقتصادی هشدار داده بودند اما واکنشی رسمی و عملی از طرف دولت دیده نشده بود ، همین سکوت باعث شده بود تا سرمایه گذاران آرام بنشینند و مخالفان دولت با تمام قدرتشان بر علیه سیاستهای دولت فریاد بکشند . اما هیچکدام از آنها هم یا جسارت آن را نداشتند و یا توانایی آن را که یک بسته اقتصادی مشخص را در اختیار دولت بگذارند ، شاید عمده ترین دلیل آن این بود که از سیاست های دولت بی خبر بودند و مهمتر از آن راهکاری برای پرداخت بدهیهای دولت به سیستم بانکی نداشته اند ، که این کلید حل مشکلات است .

آقای رئیس جمهور قبل از طرح مسئله برجام در مجلس اجازه انتشار گزارشی را که چهار وزیر به او داده بودند داد ، این گزارش باعث تحریک دست اندرکاران امور اقتصادی و اساتید دانشگاه شد ، اما کمتر نشانه ای از سیاست مدارها دیده نشد ، کسی نگفت چرا وزیر دفاع که در طول 50 سال گذشته هیچ وقت کلامی از او شنیده نشده است از امضاء کنندگان این گزارش بوده است و هیچکس نپرسید که چرا وزیر کار که پسوند امور اجتماعی را در عنوان کاری خود دارد از امضاء کنندگان این نامه بوده است . "منتخب دانا " موجی را ایجاد کرد که در اثر آن موج به نمایندگان مجلس در مورد شرایط خطیر فعلی هشدار داده باشد ، به فعالین اقتصادی گفت که از درد آنها آگاه است و به اساتید دانشگاه امیدوار بود که راه حلی همه جانبه یا برنامه ای منسجم را ارائه دهند . اما گفتگوها همه پراکنده بود عده ای به دو دستگی در بین دولت پرداختند و فراموش کردند که در راس دولت سیاستمداری کهنه کار نشسته است که بدون تائید و حمایت رهبری دست به تغییر ساختارها نخواهد زد . امید این بود که آن اقتصاددانان که روزی به رئیس جمهور قبلی در نامه ای سرگشاده هشدار دادند ، این بار هم می نشستند و یک راهکار عملی را ارائه میدادند چرا که هم صدایی این اقتصاددانان نشانه ای بود از اتحاد ملت در برابر شرایط خطیری که درگیر آن است .

 امروز همه اقتصاددانان از احتمال بروز تورم سخن می گویند و تنها چیزی که در این هشدارها شنیده نمی شود اصرار دولت بر کنترل تورم است که مبادا از یک درصد در هر ماه بالاتر برود در غیراینصورت تغییراتی در مدل پیشنهادی خواهد داد .

 نکته دیگری که اقتصاددانها کمتر در رابطه آن صحبت می کنند مسئله موقتی بودن این طرح برای یک دوره شش ماهه است آنچه به آن توجه نمی شود آن است که در طول شش ماه آینده باید عملیات اجرای برجام به اتمام برسد در اینصورت دولت در یک فضای باثبات با یک دیدگاه بلندمدت در امنیت و آرامش می تواند برنامه ریزی کند . مورد دیگری که کمتر به آن پرداخته شده است مسئله انتخابات مجلس در ماههای پیش روست ، دولت باید شرایط اقتصادی را به گونه ای فراهم آورد تا مردم انگیزه مثبت برای مشارکت در انتخابات داشته باشند . برای این کار آنها باید نتایج اقتصادی حاصل از یک توافق سیاسی را لمس کنند و نتیجه آنرا در زندگی روزمره شان ببینند ، آنچه که وسایل ارتباط جمعی بیشتر به آن پرداخته اند بخصوص رادیو و تلویزیون مسئله تورم است و آنچه که اصلاً به آن توجه نشده مسئله بیکاری و پیامدهای اجتماعی آن بخصوص طلاق و نرخ رشد جمعیت است .

 در تحلیل های اقتصاددانان راه کاری برای فرار از کاهش قیمت نفت نیامده است ،که بزرگترین مشکل دولت است ، هیچکس به مساله نرخ ارز نپرداخته است هر کسی که با الفبای اقتصاد آشنا باشد میداند از نظر تئوریک قیمت دلار بالای پنج هزار تومان است ، همه آنهایی که این مطلب را میدانند واقف هستند که با دلار پنج هزار تومانی دیگر کسی خریدار سنگ قبر ، دسته بیل ، الاغ وارداتی و امثالهم نیست همه میدانند که صادرات ایران به یکباره جهش خواهد کرد و همین امر باعث خواهد شد تا ارز زیادی به کشور وارد گردد ، نه وسایل ارتباط جمعی و نه اقتصاددانها حاضر نشدند بحثی جدی را در این زمینه باز کنند ، در حالیکه ادامه شرایط فعلی با توجه به کسر بودجه دولت نوید آنرا میدهد که دلار به مرز چهار هزار تومان تا پایان سال برسد ، در حالیکه تغییر بنیادی در اقتصاد کشور به عمل نخواهد آمد چون افزایش قیمت تنها ناشی از نیاز دولت به تامین منابع مالی است. تغییر بنیادی قیمت ارز نیاز به تغییر ساختارها دارد و تغییر ساختارها نیاز به مجلسی دارد که اولویت را به مسائل اقتصادی بدهد نه مسایل سیاسی . اولویت دادن به مسایل اقتصادی هم مشروط بر آگاهی و اشراف نسبت به مسایل اقتصادی است .

 اقتصاددانها خیلی چیزها را میدانند ولی نمی گویند ، چرا که آنها با اعداد و ارقام سرو کار دارند و تحلیل های ریاضی هم خسته کننده است و هم نتایج آن بیشتر مایوس کننده می باشد تا امیدوارکننده. اقتصاددانها خیلی از مسایل سیاسی را هم میدانند اما تاثیر آنرا بر تحلیل هایشان نمی آورند ، البته این رفتار کاملاً درستی است چون عامل زمان می تواند تمام فاکتورهای اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد و آنها را تغییر دهد. بسیاری از اقتصاددانان مقاله ای را که حدود یکماه قبل نیویورک تایمز نوشته بود حتماً خوانده اند ، آنها میدانند استعمار چه نقشه ای برای سوریه ، عراق ، عربستان و یمن کشیده است و به درستی میدانند که اجرای این برنامه بیش از یکسال طول نخواهد کشید چون شرایط سیاسی و اقتصادی منطقه ظرفیت بیشتری را ایجاد نمی کند . منتخب ما داناست و به ترفندهای سیاسی هم خوب آگاه است اما علمای ما محتاط هستند و محافظه کار شاید همین رفتار باعث انسجام بیشتر در داخل دولت میگردد .

 چرچیل میگفت هر وقت با مشکل روبرو میشوم آنرا با سه اقتصاددان در میان می گذارم آنها راه حل های مختلفی را پیشنهاد میدهند ولی من به هیچکدام آنها عمل نمی کنم ، چرا که صحبت با آنها باعث می شود تمام ابعاد قضیه را برایم باز کنند اما عمل به پیشنهادهای آنها در حیطه مسئولیت من است .

محمد چیت ساز

پایگاه خبری تحلیلی فولاد(ایفنا)

لطفا جهت برقراری تماس ، اظهار نظر و انعکاس  دیدگاه خود(در صورت تمایل)، با ما تماس حاصل فرمایید :

ایمیل: info@ifnaa.ir      فکس: 88822939