پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- ماجرای افت بهای نفت
و سناریوی ریزش‌های پی در پی سایر بازارها به تبع آن، داستانی آشنا برای تمام
فعالان اقتصادی جهان است که این سریال از ماه ژوئن سال گذشته میلادی آغاز شد و
کماکان نیز ادامه دارد، هرچند که بعضا در میانه این راه شاهد رشدهای کم و بیشی نیز
در بهای نفت و به دنبال آن در بازارهای کالایی بوده‌ایم.
در بیشترین مقدار خود بهای نفت خام برنت در سطح 114 دلار و
81 سنت قرار داشت و در همان زمان هر بشکه نفت خام وست تگزاس اینترمدیت
(WTI) در
محدوده 107 دلار و 26 سنت بر هر بشکه مورد دادوستد قرار می‌گرفت اما
با آغاز بحران در بازارهای جهانی، بهای طلای سیاه در مسیر سقوط با شیب تندی حرکت
کرد که نفت را تا کف‌های مقاومتی 40 و 50 دلار پایین آورد. در همین راستا به دلیل
موقعیت استراتژیک نفت در میان سایر بازارها، شاهد ریزش‌های شدید قیمتی در بازارهای
کالایی بودیم. البته از طرف دیگر افت گام به گام نرخ رشد اقتصادی چین نیز ضدمحرکی
بود که به تاثیر ریزش بهای نفت بر بازارها شدت بیشتری داد. در نتیجه برآیند اثر تمام این
فاکتورها، کاهش‌های هرچه بیشتر قیمت از یکسو و آسیب‌های جدی وارده بر اقتصاد
کشورها از سوی دیگر بود که دامنگیر اقتصاد جهانی شده و کماکان نیز جریان دارد. به
گزارش «دنیای اقتصاد» و براساس جدیدترین گزارش بانک جهانی، منابع کافی، مازاد
عرضه و تقاضای ضعیف، به ویژه برای کالاهای صنعتی از ماه‌ها پیش آغاز شده و همچنان
ادامه دارد. در بازارهای جهانی و داخلی، قیمت بسیاری از کالاها در سه
ماه سوم سال 2015 روند نزولی را پشت سر گذاشته است. براساس نظر تحلیلگران پیش‌بینی
قیمت‌ها در بازه سالانه برای ماه‌های پایانی سال 2015 و نیمه اول سال 2016 میلادی
چندان امیدوارکننده نیست.
این دسته
از صاحب‌نظران، در آخرین بررسی‌های انجام شده خود تجدید نظر و اعلام کرده‌اند که
پیش‌بینی‌ها برای سال آینده میلادی، تنها اندکی بهبود یافته و انتظار می‌رود در
پی رفتارهای متفاوت از سوی اقتصاد چین از یکسو و توافق جامع و تاریخی هسته‌ای
ایران و گروه 1+5 از سوی دیگر به‌عنوان دو فاکتور اصلی اثرگذار بر بازارها در سال
2016 و2017 میلادی، شاهد تغییرات مهمی از نیمه دوم سال 2016 به بعد باشیم. پس از
اجرای کامل توافق هسته‌ای و برجام، ایران با تمام قوا به سمت بهره‌برداری از
پتانسیل‌های بالقوه خود مخصوصا در زمینه نفت و انرژی گام برخواهد داشت که این رشد
بازارهای جهانی را با شرایط جدیدی روبه‌رو خواهد ساخت، چرا‌که ایران تنها در عرض
چند ماه، می‌تواند تولید نفت خام خود را به سمت سطوح پیش از تحریم هدایت کند.
تاثیر صادرات ایران در بازارهای جهانی نفت و گاز طبیعی می‌تواند در بلند‌مدت بسیار
پررنگ و قابل توجه باشد، به شرطی که ایران موفق به جذب سرمایه‌گذاری خارجی لازم و
فناوری‌های کافی برای استخراج حداکثر ذخایر خود شود. براساس گزارش بانک جهانی،
قیمت محصولات انرژی در سه ماه سوم سال 2015 کاهشی به بزرگی 17 درصد را تجربه کرده
که این افت در پی روند ضعیف قیمت نفت و نیز مازاد عرضه و تحت تاثیر پیش‌بینی رشد
برای صادرات نفت ایران در سال 2016 میلادی رخ داده است. قیمت زغال سنگ و گاز طبیعی
در ادامه روند تضعیف تقاضا و عرضه بیش از حد، کاهش یافته است. همچنین بهای محصولات
در بازارهای کالایی غیر‌انرژی در سه ماه سوم سال جاری میلادی، افتی به میزان 5
درصد داشته که تقریبا به اندازه یک سوم پایین تر از بیشینه ثبت شده در سال 2011
میلادی برای آنها است. در این بازارها نیز وجود مازاد عرضه و حجم بالای ذخایر در
انبارهای سراسر جهان از جمله دلایل این تنزل‌های قیمتی بوده است. در این میان،
بهای فلزات کاهشی 12 درصدی را تجربه کرده و دقیقا 50 درصد کمتر از نرخ‌های ثبت شده
در اوج قیمتی سال 2011 آنها بوده است که این کاهش به‌دلیل تضعیف تقاضا و افزایش
عرضه‌ها که در پی تخصیص سرمایه‌گذاری‌های بزرگ رخ داده، صورت گرفته است.
همچنین در
بازار محصولات کشاورزی نیز شاهد افت 4/ 2 درصد (در ادامه افت در مدت 6 فصل متوالی)
قیمت‌ها هستیم که این نوسان در پی اعلام چشم‌انداز رشد عرضه برای این محصولات رخ
داده است. در این میان قیمت کود نیز به دلیل ظرفیت‌های تولید بالا سقوط کرد. بانک
جهانی در ادامه گزارش اخیر خود به بررسی چشم‌انداز و خطرات پیش‌روی بازارها
پرداخته است. بر این اساس، انتظار می‌رود تمام شاخص‌های قیمت محصولات کالایی اصلی
در سه ماه پایانی سال جاری میلادی نیز همچنان روندی نزولی را تجربه کند که این
کاهش‌ها به‌طور عمده به علت مازاد عرضه صورت خواهد گرفت. در مورد کالاهای صنعتی
نیز، افت تقاضای چین و بازارهای نوظهور مسبب اصلی این پیش‌بینی نزولی است. همچنین
انتظار می‌رود قیمت محصولات انرژی در بازه سه‌ماهه پایانی سال جاری میلادی سقوطی
به بزرگی 43 درصد را نسبت به سال 2014 میلادی تجربه کند. به گزارش تحلیلگران بانک
جهانی، انتظار می‌رود بهای محصولات کالایی (غیر‌انرژی) در بازه مذکور تا 14 درصد
افت کند تا این بازارها سال 2015 را با نزول به پایان برسانند که در این بین، پیش‌بینی
می‌شود بهای فلزات کاهشی به اندازه 19 درصد را پشت سر
بگذارند. همچنین پیش‌بینی می‌شود قیمت محصولات کشاورزی تا پایان سال جاری میلادی
ریزش 13 درصدی را به ثبت برساند. قابل توجه است که میزان پیش‌بینی شده در ماه
آوریل سال جاری، کاهشی به اندازه 11 درصد بود. این نزول قیمتی نیز همچون سایر
بازارها به دلیل وجود مازاد عرضه رخ خواهد داد. انتظار می‌رود بزرگ‌ترین کاهش
قیمتی را روغن‌های خوراکی و سویا تجربه کنند که میزان آن 22 درصد خواهد بود. بهای
دانه‌ها نیز کاهش 15 درصدی را پیش روی خود دارد. همچنین انتظار می‌رود قیمت مواد
اولیه کشاورزی و غذایی نیز افت 9 درصدی را به خود ببیند. براساس این پیش‌بینی‌ها،
بزرگ‌ترین افت قیمتی را سنگ آهن تجربه خواهد کرد، چرا که از یکسو معادن تازه کم
هزینه با ظرفیت‌های جدید در دسترس فعالان بازار این محصول قرار گرفته و از سوی
دیگر شاهد کاهش تولید فولاد در چین هستیم. بسیاری از تولید‌کنندگان فلزات از یک
طرف در حال تعطیل کردن طرح‌های تولیدی پرهزینه و کاهش سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های
آتی از طرف دیگر هستند.
منبع:
دنیای اقتصاد