پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- ورایتی ایران یک موسسه خصوصی و مستقل اطلاعات کسب‌و‌کار
برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران است که گزارش‌هایی را به صورت ماهانه در باره
ایران منتشر می‌کند. ماهانه حدود 50 هزار اقتصاددان و دارندگان کسب‌و‌کار گزارش‌های
این موسسه را می‌خوانند.
نویسندگان
این گزارش‌ها در لندن، نیویورک، خاورمیانه و‌هامبورگ مستقر هستند و برای انتشار
خبرنامه همکاری می‌کنند گزارش‌های این موسسه حاوی اطلاعات فراوانی از عمق چشم‌انداز
در روند اقتصادی و تحولات سیاسی ایران است. آخرین گزارش این موسسه روز 15 سپتامبر
منتشر شده است و به سوالات بسیاری درباره چشم‌انداز اقتصاد ایران پاسخ می‌دهد که
در گزارش زیر در قالب پرسش و پاسخ به آنها پرداخته می‌شود.
سوال1:
مهم‌ترین اتفاق ماه جاری در مورد اقتصاد ایران چه بوده است؟
عبور
توافق هسته‌ای از مانعی به نام کنگره آمریکا که چشم‌انداز اقتصاد ایران را بهتر
خواهد کرد.
سوال2
: بازار سهام متزلزل ایران ناشی از چه عواملی است؟
کمبود
منابع مالی در بسیاری از کسب‌و‌کارها در بورس تهران، کاهش قیمت نفت و فشارهای
وارده از ناحیه چین و اروپا عوامل اصلی رکود در بورس تهران هستند. نمودار یک
نشان می‌دهد با وجود توافق، این عوامل تا چه حد باعث نزول شاخص بورس تهران شده‌اند.
سوال3
: نفع ایران از توافق هسته‌ای در کوتاه‌مدت و بلندمدت چیست؟
درکوتاه‌مدت
ایران باید منتظر یک شوک تقاضای مثبت باشد و در بلند مدت افزایش ثبات مالی و فرصت‌های
بیشتر اقتصادی در انتظار این کشور است. این تغییرات آنقدر مهم هست که مسیر اقتصادی
کشور را تغییر دهد.
سوال4:
مهم‌ترین پیش‌بینی در میان سرمایه‌گذاران بین‌المللی و داخلی در مورد اهمیت عملی
لغو تحریم‌ها برای اقتصاد ایران چیست؟
1- افزایش
تولید نفت ایران به میزان 600 هزار تا یک میلیون بشکه در روز و بازگشت فروش نفت
این کشور به میزان سال 2011
2- افزایش
سرمایه‌گذاری وسیع در صنایع معدنی، اتومبیل و صنعت هوایی که مانند خون تازه‌ای در
رگ‌های این صنایع است.
سوال
5: رشد اقتصادی ایران در سال جاری و سال آینده را چقدر پیش‌بینی می‌کنید؟
ورایتی
ایران رشد سال جاری را برای ایران 3 درصد پیش‌بینی کرده است. در صورت لغو تحریم‌ها
در سال آینده پیش‌بینی بانک جهانی و اظهارات معاون رئیس‌جمهور ایران مبنی بر رشد 5
درصدی قابل تحقق خواهد بود.
سوال
6 : بورس ایران و قیمت ارز شرایط خوبی را تجربه نکرده‌اند علت چیست؟
شاخص
بورس 10 درصد از ارزش خود را در 60 روز گذشته از دست داده و میزان شاخص 12 درصد
کمتر از همین زمان در سال گذشته است. چنین وضعیتی در بازار ارز نیز مشاهده شده است
به گونه‌ای که قیمت دلار در بازار 4 درصد و در نرخ رسمی اعلام شده توسط بانک مرکزی
2 درصد افزایش داشته است. اما ساده انگارانه است که اینها را علائم منفی قلمداد
کنیم. در واقع می‌توان گفت که خوش بینی‌ها بر اثر برخی عوامل منفی و قوی رخ داده
در این مدت خنثی شده‌اند. که نمودار 2 آن را به خوبی نشان می‌دهد.
سوال
7: چه عوامل منفی باعث خنثی شدن خوش‌بینی‌ها شده‌اند؟
کسب‌و‌کارهای
بسیاری در ایران سال‌های پر مشقتی را سپری کرده‌اند. بالابودن هزینه انجام کسب‌و‌کار،
تقاضای ناچیز و فقدان اعتبارات برای کسب‌و‌کار در 4 سال گذشته محیط نامناسبی را
برای کسب‌و‌کار ایجاد کرده است که رتبه 130 ایران در سادگی کسب‌و‌کار تنها یکی از
شاخص‌های منعکس‌کننده آن است از سوی دیگر وضع تحریم‌ها و تنگنای مالی بدهی‌های
انباشته بسیاری برای آنها ایجاد کرده است.از سوی دیگر کاهش غیر منتظره در قیمت نفت
نیز تاثیر بسیاری داشته است. قیمت نفت در ماه جاری با کاهش 8-10 دلاری نسبت به ماه
جولای به کمترین مقدار خود در 6 ماه اخیر رسید و نسبت به مدت مشابه در سال گذشته
قیمت نفت نصف شده است. اینها به وضوح درآمد‌های ایران و همچنین خوش‌بینی‌ها
را کاهش خواهد داد.
سوال
8 : کاهش قیمت نفت چه اثرات دیگری بر بودجه دولت ایران خواهد داشت؟ و راه‌حل‌های
دولت ایران برای مبارزه با کسری بودجه چیست؟
همان‌طور
که می‌دانیم بودجه دولت ایران بر مبنای نفت 72 دلاری در هر بشکه بسته شده است که
این امر محقق نشده است. با توجه به سهم نفت در بودجه محاسبات ما نشان می‌دهد که
این اختلاف قیمت به معنی کسری بودجه 8/ 3 درصدی دولت در پایان سال است. این بزرگ‌ترین
کسری بودجه از زمان جنگ ایران و عراق است. نمودار 3 روند کاهش قیمت نفت را از
ژانویه 2014 نشان می‌دهد.
دولت
برای حل معضل کسری بودجه راه‌حل‌های متنوعی پیش رو دارد که دو سیاست احتمال بیشتری
دارد:
1) چاپ
پول برای پر کردن شکاف بودجه 2) تعویق بدهی‌های بخش خصوصی
با
توجه به تعهد دولت در مقابله با تورم، دولت به احتمال بسیار راه حل دوم را انتخاب
می‌کند که تشدید بحران در بازارهای اعتباری شرکت‌های خصوصی را در پی خواهد داشت.
پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول در مورد نرخ تورم سال 2016 نیز نشان می‌دهد که
تحریک تقاضا از طریق افزایش هزینه‌های دولت محدود در نظر گرفته شده است.
سوال9:
پیامدهای رویداد‌های اخیر جهانی همچون سقوط بورس پکن بر اقتصاد ایران چیست؟
کاهش
شاخص بورس پکن به طور خاص باعث خواهد شد که قیمت محصولات پتروشیمی ایران و مواد
معدنی صادراتی را تحت تاثیر قرار بگیرند. از سوی دیگر نااطمینانی در منطقه یورو
نیز تاثیرات مهمی بر بازارهای مالی جهان داشته و پیش‌بینی می‌شود این ریسک‌ها در
سال آینده نیز تداوم داشته باشند.
سوال
10 : دارایی‌های بلوکه شده ایران چقدر است؟
آمارو
ارقام متفاوتی از 150 میلیارد تا 20 میلیارد دلار بیان شده است. بسیاری
پول‌های ایران که در خارج از کشور بلوکه شده است پول دولت نیست و آمارهای اعلام
شده هر کدام می‌تواند بر اساس تعریف حقوقی درست باشد. شخصیت حقوقی دولت و شرکت‌های
دولتی از یکدیگر جدا است و برخی شرکت‌های دولتی منابعی خارج از کشور دارند که
وابسته به دولت است بخشی از این منابع مربوط به بانک مرکزی بوده و بخشی مستقیم
متعلق به دولت است. بخشی از منابع به داخل نیامده، ولی دولت آن را استفاده کرده و
دیگر جزو منابع دولت محسوب نمی‌شود و حدود 20 میلیارد دلار از آن برای دولت قابل
استفاده است که بخشی از این پول‌ها در هند و امارات نزد شرکت‌های نفتی است.
منبع: دنیای اقتصاد