استارت بودجه با انقباض مالی

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه خبر نوشت: بررسی آمار اولیه بودجه سال 95 از چهار روند در منابع و مخارج دولت خبر می دهد. نکته نخست منقبض شدن منابع عمومی سال 95 نسبت به سال 94 است که این رقم با ثبت 214 هزار میلیارد تومان، نسبت به سال قبل 4.4 درصد کمتر شده است.

این گزارش که در شماره روز شنبه بیست و هشتم شهریور 1394 خورشیدی انتشار یافته است، می افزاید: نکته دوم درخصوص افزایش 8.8 درصدی نرخ دلار بودجه به 3100 تومان برای سال 95 است، این افزایش در سال 94 نسبت به سال قبل 7.5 درصد رشد کرده است، نکته سوم، پیش بینی قیمت 43 دلار برای هر بشکه نفت است که میزان درآمدهای نفتی بودجه را 68.2 هزار میلیارد تومان در نظر می گیرد، این رقم نسبت به سال قبل حدود 2 هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. نکته آخر نیز کاهش 6 هزار میلیارد تومانی هزینه های جاری نسبت به سال قبل است که به نظر می رسد بخش قابل توجهی از این کسری از تداوم حذف یارانه بگیران، تامین خواهد شد.
**انقباض منابع عمومی سال آینده
آمار مقدماتی منابع و مصارف بودجه سال 95 منتشر شد. سند بودجه کشور از دو بخش کلی تشکیل می شود که شامل «بودجه عمومی» و «بودجه شرکت های دولتی، بانک ها و شرکت های وابسته به دولت» است. بودجه عمومی دولت شامل درآمدها (منابع) و هزینه (مصارف) است که در بخش منابع «مالیات ها»، «عواید حاصل از فروش نفت» و سایر درآمدها محاسبه می شود، در بخش مصارف نیز «هزینه های مصرفی یا جاری» و «هزینه های سرمایه گذاری» و «بازپرداخت تعهدات و دیون» قرار می گیرد. در صورتی که پرداخت های دولت از دریافت های آن بیشتر باشد، دولت با کسری بودجه مواجه می شود که در اکثر سال ها برای رفع کسری بودجه بخشی از هزینه های سرمایه گذاری و پرداخت های عمرانی به ناچار کاهش می یابد. در سال 95، تعیین دو متغیر «نرخ دلار بودجه» و «پیش بینی قیمت هر بشکه نفت (بر حسب دلار)» بسیار حائز اهمیت است.
در حال حاضر برخی از منتقدان بر این باورند که دولت برای جبران کسری بودجه، درصدد است که مسیری صعودی برای نرخ ارز ترسیم کند. حال آنکه مسوولان معتقدند تعدیل قیمت ارز بودجه، با یک شیب ملایم و بر اساس معیار تورم انتظاری تعیین می شود.
بررسی ها حاکی از آن است که مسوولان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کل منابع عمومی در لایحه سال 95 معادل 214 هزار میلیارد تومان پیش بینی کردند که نسبت به رقم منابع عمومی سال گذشته معادل 224 هزار میلیارد تومان 4.4 درصد کاهش یافته و منابع عمومی نسبت به سال 94 منقبض تر شده است. البته کاهش مخارج دولت در سال آینده می تواند تولید ناخالص داخلی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
**شیب ملایم افزایشی در نرخ دلار بودجه
طبق آمار بخشنامه ارائه شده برای بودجه سال 95 که در شورای اقتصاد مورد بررسی واقع می شود، نرخ دلار برای سال آینده معادل 3100 تومان تعیین شده است. این رقم نسبت به سال 94 معادل 8.8 درصد رشد پیدا کرده است. نرخ دلار بودجه ای در سال جاری 2 هزار و 850 تومان تعیین شده بود که این رقم نیز نسبت به سال قبل 7.5درصد افزایش پیدا کرده است؛ بنابراین نرخ ارز بودجه ای نیز با یک شیب ملایم در حال افزایش است که با توجه هدف گذاری نرخ تورم تک رقمی در سال آینده، این افزایش نیز دور از ذهن نیست؛ اما نکته قابل توجه این موضوع است که با توجه به پیش بینی نرخ کاهشی برای تورم در سال 95 نسبت به سال 94، میزان رشد نرخ ارز بودجه ای در سال 95 نسبت به سال قبل معادل1.3 واحد درصد بیشتر از رشد سال 94 نسبت به سال قبل بوده است.
این نرخ برای یکسان سازی نیز به عنوان یک علامت تلقی می شود که اگر یکسان سازی در سال آینده صورت گیرد، نرخ هدف دلار کمتر از نرخ های فعلی بازار و نزدیک به نرخ دلار بودجه خواهد بود.به طور کلی در سال های گذشته نیز رشد دلار بودجه همواره روند صعودی به خود گرفته که تابعی از تغییرات این نرخ در بازار آزاد بوده است. بیشترین جهش در سال 92 رخ داد که طی یک سال نرخ دلار بودجه حدود 100 درصد رشد کرد و از 1226 تومان به 2450تومان رسید، در سال های 93 و 94 با کاهش نوسان در بازار افزایش نرخ دلار بودجه نیز با شیب کمتری صورت گرفت، به طوری که این نرخ در سال 93 معادل 2650 تومان و در سال 94 نیز 2850 تومان مصوب شده است.
**کاهش درآمدهای نفتی بودجه
افزایش قیمت ارز در بودجه بی اثر از روند کاهشی قیمت نفت نیست؛ زیرا درآمدهای نفتی بر اساس دلار بودجه تبدیل به ریال شده و به عنوان منابع در اختیار دولت قرار می گیرد. مطابق گزارش ها، پیش بینی نرخ فروش نفت برای لایحه سال 95 معادل 43 دلار در هر بشکه بوده است. رقمی که نسبت به قیمت مصوب نفت بودجه در سال 94 معادل 40 درصد کاهش یافته است؛ بنابراین بدیهی است که تکیه بر درآمدهای نفتی در سال 95 نسبت به سال های قبل کاهش یافته است.
طبق آمارها، در سال 95 میزان کل درآمدهای نفتی معادل 22 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است؛ بنابراین طبق دلار مرجع بودجه در سال 95، می توان کل درآمدهای نفتی مصوب سال آینده معادل 68.2 هزار میلیارد تومان متصور شد. رقمی که در سال 94 معادل 70.2 هزار میلیارد تومان مصوب شده بود که البته بهای هر بشکه برای آن معادل 75 دلار محاسبه شده بود. البته این رقم برای قیمت نفت با توجه به تحولات سال جاری و عرضه بیش از حد نفت بسیار خوش بینانه است؛ بنابراین در صورتی که نرخ هر بشکه نفت را نیز در سال جاری، معادل 65 دلار در نظر بگیریم، عملکرد درآمدهای نفتی معادل 59 هزار میلیارد تومان خواهد بود که این رقم معادل تحقق 84 درصدی منابع نفت در سال جاری است.
**میزان صادرات روزانه نفت در سال آینده
با تعیین شدن رقم درآمدهای نفتی و نرخ هر بشکه معادل 43 دلار می توان، میزان صادرات روزانه نفت را محاسبه کرد. بر این اساس، رقم درآمدهای نفتی بودجه، در حدود 64 درصد کل درآمدهای نفتی کل را شامل می شود (البته این رقم بر اساس سهم صندوق توسعه ملی و سهم شرکت های تابعه در سال جاری است). بنابراین رقم کل درآمدهای نفتی حدود 34 میلیارد دلار خواهد بود، با توجه به نرخ 43 دلار، میزان تولید بشکه های روزانه حدود 2 میلیون و 200 بشکه در روز برای سال 95 پیش بینی می شود. البته ابهام هایی درخصوص تعیین قیمت نفت در سال آینده وجود دارد و این احتمال وجود دارد که به دلیل عدم اطمینان به وصول درآمدهای مالیاتی، نرخ نفت در هر بشکه بیش از 43 دلار تعیین شود، حال آنکه اکثر موسسه ها و نهادهای بین المللی معتقدند قیمت نفت در سال آینده روند کاهشی خواهد داشت. به تازگی موسسه مالی گلدمن ساکس پیش بینی خود را از قیمت نفت خام برنت کاهش داد و اعلام کرد احتمال اینکه قیمت نفت در بلندمدت به بشکه ای 20 دلار برسد افزایش یافته است. این موسسه مالی پیش بینی خود را برای نفت خام برنت از بشکه ای 62 دلار به بشکه ای 49.50 دلار در سال 2016 کاهش داد. به گزارش گلدمن ساکس عرضه بیش از حد نفت موجب خواهد شد قیمت ها طی 15 سال آینده پایین بماند. این موسسه مالی همچنین اعلام کرد گرچه احتمال رسیدن قیمت نفت به بشکه ای 20 دلار کمتر از 50 درصد است، اما این احتمال افزایش یافته است. البته پیش بینی اوپک متفاوت است و این نهاد معتقد است قیمت نفت به تدریج افزایش خواهد یافت و در سال 2020 به بشکه ای 80 دلار خواهد رسید. بانک جهانی نیز پیش بینی خود را از قیمت نفت در سال جاری میلادی افزایش داده و از بشکه ای 53 دلار به بشکه ای 57 دلار رسانده است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز پیش بینی می کند میانگین قیمت نفت خام برنت در سال 2015 معادل 54 دلار در هر بشکه و در سال 2016 معادل59 دلار در هر بشکه خواهد بود.
**سهم درآمدهای مالیاتی
با توجه به رقم منابع عمومی می توان گفت، درآمدهای نفتی در حدود 31.8 درصد از کل منابع عمومی را شامل می شود، در سال 94 نیز این نسبت معادل 32 درصد تعیین شده بود و تغییری نداشته است، اگر نسبت درآمدهای مالیاتی سال 94 را که معادل 38 درصد درآمد عمومی بود، برای سال 95 نیز در نظر بگیریم، میزان درآمدهای مالیاتی در سال آینده کمتر از 80 هزار میلیارد تومان خواهد شد. البته برخی از کارشناسان معتقدند این رقم به احتمال زیاد کاهش خواهد یافت و به دلیل پیش رو بودن انتخابات مجلس و اعتراض نمایندگان به وزیر اقتصاد در سال جاری در بحث مالیات، میزان درآمدهای مالیاتی در سال 95 نزول می کند.
**تداوم حذف یارانه بگیران در سال 95؟
در سال 95 مقرر شده است از 214 هزار میلیارد تومان منابع عمومی دولت، معادل 40 هزار میلیارد تومان صرف هزینه های عمرانی و تملک دارایی های سرمایه ای شود که این رقم نسبت به سال 95 معادل 2 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. همچنین مقرر شده در سال جاری 160 هزار میلیارد تومان نیز برای پرداخت های هزینه ای در نظر گرفته شود که این ارقام شامل حقوق، دستمزد کارکنان، یارانه و سایر اقلام خواهد شد. در سال 94 پرداخت های هزینه ای معادل 166 هزار میلیارد تومان تعیین شده بود،که در سال 95 معادل 6 هزار میلیارد کمتر به این بخش اختصاص یافته است. با توجه به افزایش سالانه حقوق کارمندان و بازنشستگان در سال 95، باید منتظر ماند و دید چه سیاستی در قبال کاهش هزینه های جاری اتخاذ خواهد شد، این احتمال وجود دارد که سیاست حذف یارانه بگیران در سال 95 نیز تداوم داشته باشد.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد