روسیه بیشترین آسیب را از کاهش قیمت نفت می بیند

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- به نظر نمی رسد قیمت های جهانی نفت به زودی تقویت شوند و بدین ترتیب کرملین نیاز به طرح جدیدی برای بخش انرژی روسیه دارد که هم تحریم ها و هم دوره جدید انرژی های ارزان را در برگیرد. کاهش رشد اقتصاد جهانی با محوریت چین و تولید، مهم ترین عوامل سقوط قیمت نفت در اروپا و آمریکا هستند.

به نظر نمی رسد قیمت های جهانی نفت به زودی تقویت شوند و بدین ترتیب کرملین نیاز به طرح جدیدی برای بخش انرژی روسیه دارد که هم تحریم ها و هم دوره جدید انرژی های ارزان را در برگیرد. کاهش رشد اقتصاد جهانی با محوریت چین و تولید، مهم ترین عوامل سقوط قیمت نفت در اروپا و آمریکا هستند.
سقوط قیمت نفت از میانه سال ۲۰۱۴ آغاز شد، زمانی که سازمان اوپک تصمیم به عدم کاهش تولید نفت گرفت. در نتیجه سال ۲۰۱۵ شاهد کاهش قیمت های نفت بود و در ژانویه سال ۲۰۱۵ یک بشکه نفت خام برنت زیر ۶۰ دلار مبادله شد که این مبلغ در ماه آگوست به زیر ۵۰ دلار رسید. این نشانه خوبی برای بازارهای جهانی انرژی و توسعه اقتصادهای وابسته به نفت همچون روسیه نیست.
قیمت نفت دوره های کاهش قیمت متعددی پس از دهه ۱۹۷۰ میلادی داشته است. اما برخلاف موارد تاریخی دیگر، یکی از مواردی که اکنون منجر به کاهش قیمت شده رشد ذخایر غیر اوپک در سال ۲۰۱۴ است.
یک عامل دیگر رشد ضعیف و غیرقابل پیش بینی تقاضاست. آژانس بین المللی انرژی در گزارش خود چشم انداز مثبت کمی برای قیمت نفت ترسیم کرده و بر این نظر است که قیمت ها در سطحی کمی بالاتر از سطح کنونی ثابت می مانند اما با این حال، باز کم تر از بالاترین سطح سه سال گذشته هستند.
در آگوست ۲۰۱۵ برنت و WTI به ترتیب ۴۷ و ۴۲ دلار قیمت داشتند. یکی از مهم ترین دلایل کاهش قیمت های نفت ذخایر زیاد است. ظرفیت زیادی برای تولیدکنندگان اوپک و همچنین کاهش تولید نفت سبک از سوی آمریکا وجود دارد. پیشرفت فناوری های استخراجی منابع گسترده را فراهم ساخته و توازن بین تولید اوپک و غیراوپک را تغییر داده است. ذخایر زیاد منجر به کاهش بیشتر قیمت می شود و در شرایط افزایش تولید آمریکا، رقابت بیشتری بین تولیدکنندگان نفت وجود دارد.
اما قیمت نفت تنها مشکل در تغییرات بازار های انرژی بین الملل نیست. قیمت گاز طبیعی نیز در طی سال های پس از ۲۰۰۸ کاهش داشته که در نتیجه استخراج گاز شیل در آمریکای شمالی بوده و منابع شیل را از دید تجاری جذاب تر ساخته است. دسترسی به گاز شرایطی را ایجاد کرده که در آن قیمت گاز آمریکای شمالی در بازارهای منطقه ای پایین ترین رقم باشد ( در مقایسه با اروپا و آسیا-پاسیفیک).

► پیامدهای امر برای روسیه چیست؟

روسیه که ۵۰ درصد از بودجه آن از طریق درآمدهای صادرات انرژی تامین می شود، از تغییرات بازار جهانی انرژی تاثیر میپذیرد که این امر نه فقط از طریق سوخت ترکیبی که سطح قیمت و عوامل خارجی در بازار نفت نیز صورت می گیرد.
نخست از دیدگاه سازمان بازار، تغییر بازیگر اصلی و هدایت گر وجود دارد. در سال ۲۰۱۴ و زمانی که نشانه های نگران کننده ای از کاهش قیمت های نفت وجود داشت، اوپک در وین نشست داشت و تصمیم گرفت سهمی برای تولید نفت معرفی نخواهد کرد. بدین ترتیب تمرکزها بر تولید نفت سبک و بازارهای اولیه آن صورت گرفت. تولید نفت آمریکا در چهارماه نخست سال ۲۰۱۵ و علیرغم کاهش سکوهای فعال، افزایش داشته است. احتمال تولید نفت از منابع غیرمتعارف بیش از گذشته است و تولید  نفت شیل در چین از جمله این موارد است.
دوم رکورد حجم زیاد تولید آمریکا منجر به افزایش رقابت در میان تامین کنندگان نفت در سایر بازارها شده است. علاوه بر این گرایشی برای حرکت از سوی تجارت نفت خام به سمت تجارت محصولات نفتی در بازارها وجود دارد.
سوم اینکه اکثر نفت ( بیش از ۴ میلیارد تن) می تواند با قیمتی زیر ۹۰ دلار در هر بشکه به دست آید که شامل نفت متعارف، گاز طبیعی مایع ( LNG)، شیل آمریکا، نفت شیک و نفت ماسه ای کانادا هم می شود.
به نظر می رسد روسیه بیشترین خسارت را از کاهش قیمت نفت می بیند.  با این حال قیمت پایین تنها مشکل نیست. چشم انداز روسیه باید در سه دسته تحولات موازی دیده شود: قیمت های پایین نفت، تحریم های غربی و روبل ضعیف.
 

مساله قیمت ها برای وضعیت تولید روسیه مهم است: اگر قیمت ها در سطح پایین بماند، روسیه باید در طرح های توسعه پروژه ساحلی و غیرمتعارف تجدید نظر کند. روسیه قصد دارد تا سهم خود را در بازار نفت از طریق امضای قرار دادهای بلند مدت و دنبال کردن پروژه های صادراتی همچون مسیر شرقی حفظ نماید. به هرحال به منظور تنظیم بازار در حال تغییر و حفظ سهم بازار، روسیه باید ساختار بخش نفتی خود را تغییر دهد.
کارکرد بخش انرژی به دلیل کمبود دسترسی به فناوری و سرمایه گذاری محدود شده است. شرکت هایی نظیر گازپروم، لوکویل، روسنفت و سایرین از تحریم ها آسیب دبده اند و  نظام تحریم ها به برخی پروژه های روسیه نیز آسیب زده است.
ارزش روبل نیز تا پایان سال ۲۰۱۴ کاهش داشته است. بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش داد و این  در حالی بود که شرکت ها به دلیل تحریم ها برای دستیابی به فاینانس خارجی با دشواری مواجه هستند. شرکت های روسی امروزه توانایی کمی برای جبران بدهی خود دارند، کمبود سرمایه منجر به هزینه های سرمایه کم تر می شود که در نتیجه آن مشکلاتی که ذکر شد به وجود می آید و احتمال گسترش طرح ها و تغییر ساختار را محدود می کند.
حتی کاهش بیشتر تولید هم می تواند در آینده پیش بینی شود. علاوه بر این روبل ضعیف منجر به عدم توانایی بازار داخلی روسیه برای منفعت از قیمت های پاییت بین المللی انرژی می شود.  همه  این موارد ضرورت را برای سیاست گذاران روسی ایجاد می کند تا هرچه سریع تر گزینه های مناسبی را انتخاب کنند.

منبع: ایراس