پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- وقتی قیمت
نفت رو به کاهش می گذارد، اولین کشورهایی که اظهار نگرانی می کنند،کشورهای نفت خیز
و البته اعضای اوپک هستند که تمام درآمدشان از نفت تامین می شود.
نفت از
اواخر مرداد ماه امسال با بودجه دولت سرناسازگاری گذاشته؛وقتی بخش بزرگی از
درآمدهای دولت از درآمد نفت تامین می شود و تلاش دولت برای مالیات ستانی گاه به بن
بست می رسد،این نفت است که همیشه در لحظات حساس به داد دولت می رسد.اما نفتی که
روزهای طلایی قیمت 120 دلار و بیشتر را سپری می کرد و دولت گذشته را سرمست از قدرت
پول نفت کرده بود،برای دولت یازدهم به قول معروق"آمد" نداشته و آنقدر در
این دو سال بالا و پایین رفته که تقریبا امیدی به افزایش دوباره اش نیست.
براساس
آماری که بانک مرکزی از 4 ماهه اول امسال منتشر کرده،متوسط قیمت نفت در مدت یاد
شده 58 دلار بوده است.عددی که در بودجه 94 معادل 53 دلار برای هر بشکه نفت در نظر
گرفته شده که حالا فقط به ازای هر بشکه از ابتدای امسال 5 دلار پس انداز شده است.
از سویی
وزارت نفت با توجه به ظرفیت داخلی برای تولید و صادرات نفت پیش بینی کرده که تا
پایان سال جاری 2 میلیون و 944 هزار بشکه نفت صادر کند که البته امیدوار هستند که
در سال 95 و پس از برداشته شدن تحریم ها توان صادرات نفت خام ایران به 3 میلیون 694
بشکه در روز برسد.عددی که شاید بتواند بخشی از مشکلات مالی کشور را حل کند.
اما آیا
می توان با این اعداد سال آینده که اولین سال از برنامه ششم توسعه است و تکلیف
دولت تحقق رشد 8 درصدی است،مهیا کند؟
آمارهای
جهانی چه می گوید
واقعیت
این است که همه پیش‌بینی های موسسات معتبر بین المللی حاکی است که رشد تقاضای
جهانی نفت‌خام بین سالهای 2014 تا 2020 به طور متوسط 2/1 درصد در سال خواهد بود و
در این صورت تقاضای جهانی در این دوره با 6/6 میلیون بشکه در روز افزایش از
4/92 به 1/99 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
براساس
پیش بینی آژانس بین المللی انرژی تقاضای مجموع کشورهای OECD با 500 هزار بشکه در
روز کاهش از 6/45 میلیون بشکه در روز به 1/45 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. اما
در مناطق مختلف OECD تقاضای آمریکا افزایش و تقاضای
اروپا و آسیا-پاسفیک کاهش خواهد یافت. تقاضای مناطق غیر
OECD با
2/7 میلیون بشکه در روز افزایش از 84/46 میلیون بشکه در روز
در 2014 به 54 میلیون بشکه در روز در سال 2020 خواهد رسید که بیشتر آن مربوط
به آسیا و خصوصا چین خواهد بود.
وقتی قیمت
نفت رو به کاهش می گذارد، اولین کشورهایی که اظهار نگرانی می کنند،کشورهای نفت خیز
و البته اعضای اوپک هستند که تمام درآمدشان از نفت تامین می شود.هرچند در سالهای
اخیر سایر کشورها نیز در استخراج نفت به تکاپو افتاده اند و همین عامل سبب شده تا
نوسان قیمت نفت آنها را نگران نکند.
از سویی
آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرده که تولید نفت شیل آمریکا در سال 2014
به 6/3 میلیون بشکه در روز رسید و برآورد می‌شود تا 2020 به 2/5 میلیون بشکه در
روز برسد. اگرچه پایین آمدن قیمت نفت در یک سال اخیر عرضه نفت شیل آمریکا را
در معرض ریسک قرار داده اما کاهش هزینه‌های تولید و افزایش کارائی تا حدی توانسته
این ریسک را کاهش دهد ولی بنظر می‌رسد که تولید این نوع نفت به امریکا محدود خواهد
ماند.
اگرچه پیش
بینی ها و سناریوهای نهادهای معتبر جهان تائید می‌کنندکه نفت با همه چالش‌ها و
فرصت‌هایش در سرنوشت کشورهای صاحب ذخائر آن نقش‌آفرین خواهد بود،اما آنچه اهمیت دارد،رهایی
اقتصاد از وابستگی به نفت است.چه آنکه وابستگی ایالات‌متحده به نفت‌خام
خاورمیانه کاهش و وابستگی رقبای اقتصادی آن به نفت این منطقه افزایش خواهد یافت و
این می‌تواند چالش‌ها را تشدید کند. در نتیجه دولت باید سریعتر برای جایگزین های
منابع بودجه ای به نفت در سالهای آینده به خصوص در برنامه ششم چاره اندیشی کند.
وقتی قیمت
نفت آنچنان نوسان دارد که اقتصاد دولتی بزرگی مثل ایران نگران سنت به سنت کاهش یا
افزایش قیمت نفت می شود،تردیدی نیست که تحقق رشد 8 درصدی هم به نوسان نفت متکی
شود.در خوشبینانه ترین حال،دولت منتظر است که تحریم ها برداشته شود تا امکان
دستیابی به بازارهای بین المللی تسهیل یابد.
تدوین
کنندگان برنامه ششم توسعه معتقدند که راحت ترین مسیر برای تحقق رشد 8 درصدی
دستیابی به بازارهای جهانی و جذب سرمایه گذاری خارجی است.اما حتی اگر تحریم
ها برداشته شود و بستر برای تحقق این دو هدف دولت مهیا شود،تا زمانی که تفکر دولت
استفاده از درآمد نفت و وابستگی به دلارهای نفتی است،رشد 8 درصدی رویایی است که
محقق نخواهد شد.
نگار احمدی