پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- بررسی روزگار شرکت‌های بزرگ صنعتی
ایران در این روزها می‌تواند نشان‌دهنده روزگار صنعت ایران در کلیت خود باشد. شرکت‌هایی
مثل فولاد مبارکه که به دلیل سرمایه‌گذاری دولتی با ارز ارزان دهه ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ هنوز می‌تواند در بازار
باشند به شرطی که سهامداران و مدیران ارشد دولتی را در جریان جزییات فعالیت‌ها
قرار داده و از ریخت و پاش غیرضروری اجتناب کنند.
شرکتی مثل فولاد مبارکه با انحصار در فروش آیا نیاز زیادی
به تبلیغات و دادن رپرتاژ آگهی‌های غیرشفاف دارد؟ این بحثی بود که سایت ساعت ۲۴
مطرح کرد. یکی از خوانندگان ارجمند سایت با خواندن مطلب یاد شده جزییات تازه‌ای
درباره فولاد مبارکه تهیه و در اختیار ما قرار داده است که می‌خوانید:
در ویترین
تالار شیشه ای
بزرگ‌تربن
مجتمع صنعتی کشور ۲۳ سال است که در ۷۵
کیلومتری جنوب اصفهان بر خاک مبارکه پهن شده است و با نواحی تولید آهن و فولاد و
واحدهای نورد سرد و گرم، ورق‌های قلع اندود، رنگی و گالوانیزه چهل کشور جهان را در
فهرست مشتریان خود دارد. فولاد مبارکه به بهای مصرف ۵.۵
درصد آب شهر اصفهان، سالانه بیش از ۵.۵ میلیون
تن ورق فولادی تولید می‌کند. کارایی اقتصادی و کیفیت تولید همواره از چالش‌های
اساسی مطرح درباره صنعت فولاد کشور و فولاد مبارکه بوده و حتی با ورود فولاد
مبارکه به بازار سهام و حرکت در مسیر خصوصی‌سازی همچنان مدیریت دولتی هدف اصلی
پیکان انتقادات است. با وجود اینکه این مجتمع به تنهایی بیش از نیمی از فولاد
مصرفی کشور را تولید می‌کند با این حال بسیاری عقیده دارند که از محدودیت‌های اصلی
آن عدم توان رقابت با شرکت‌های خارجی بوی‍ه در محصولات جانبی مانند نورد سرد و گرم
است. بهره‌گیری از مدیریت دولتی همواره سایبانی برای پوشیدن
معایب و نقاط ضعف فنی و ناکارآمدی فولاد مبارکه تلقی شده است.
فولاد
مبارکه در بورس
مجتمع
فولاد مبارکه در سال ۸۶ به عنوان چهارصد و
سی و پنجمین شرکت از طریق سازمان خصوصی‌سازی وارد بورس شد و هر سهم آن با قیمت ۱۸۰
تومان عرضه شد. نخستین گزارش مالی این شرکت در سال ۱۳۸۸
منتشر شد که با فروش بالغ بر ۲۸۰۰ میلیارد
تومان سود خالصی در حدود ۷۵۵ میلیارد
تومان و نسبت ۲۸ درصدی سود عملیاتی به فروش را نشان داد. باید
توجه داشت که فولاد نورد گرم اصلی‌ترین محصول این شرکت بوده و بالاترین حجم فروش
را به خود اختصاص داده است. با این حال تمرکز فولاد در سال‌های ۸۸
تا ۹۰ بیشتر بر تولید فولاد خام که ارزش افزوده
پایینی دارد متورکز بود. البته روند رشد فولاد در ارقام گزارش سالانه منتهی به
اسفند ۱۳۸۹ با یک جهش در فروش به سود خالص ۱۳۸۹
میلیارد تومانی رسید. با این حال با کسر سود سهام مصوب مجمع سال قبل سود نقدی هر
سهم با ۴۰ درصد کاهش به ۳۰
تومان رسید. از عوامل موثر در این جهش می‌توان به کاهش بهای تمام شده و افزایش
فروش اشاره کرد که هم به دلیل قیمت‌گذاری مواد اولیه و هم به دلیل تقویت قیمت در
بازارهای جهانی و سوق یافتن فولاد بسمت تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر بود.
نگاهی
به هزینه‌های فولاد نشان می‌دهد نزدیک به ۶۰ درصد
مواد اولیه مصرفی، حدود ۲۵ درصد سربار تولید و ۱۵
درصد هزینه دستمزد است. و تعیین قیمت دستوری سنگ آهن از سوی دولت که با هدف از میان
بردن رغبت به واردات آن است تاثیر گسترده‌ای بر هزینه تولید و بهای تمام شده دارد.
سهامداران
عمده فولاد مبارکه
به
گزارش ساعت24 نخستین سهامداران فولاد مبارکه شرکت کارگزاری سهام عدالت با ۳۰
درصد سهم و پس از آن ایمیدرو با ۲۰ درصد و
شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی با بیش از ۹
درصد بودند که در سال ۸۹ نخستین مجمع این
شرکت را برگزار کردند. در سال ۹۰ با ورود
سازمان تامین اجتماعی و تقسیم سهام شرکت کارگزاری سهام عدالت بین سرمایه‌گذاری‌های
استانی آرایشی سهامی فولاد بر همان اساس استوار ماند و محمد مسعود سمیعی نژاد به عنوان
مدیرعامل فولاد انتخاب شد. در سال ۹۰ لیست
بلند بالایی از سرمایه‌گذاری‌های استانی به جمع سهامداران پیوستند که پررنگ‌ترینشان
سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد با تملک ۱۱ درصد از
سهام بود. با تغییرات مستمر ترکیب سهامداران در طول این سال‌ها سازمان توسعه و
نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران همواره تسلط خود را بر فولاد مبارکه با در
اختیار داشتن بیشترین سهم حفظ کرده است. به طور کلی بیش از ۶۰
درصد سهام این شرکت در اختیار سازمان‌ها و نهاد‌های دولتی یا شبه‌دولتی است و
مدیرعامل آن در حال حاضر نماینده سازمان ایمیدرو است.
فولاد
مبارکه و رانت فروش خارج از تالار
عمده‌ترین
چالش فولاد در سال ۹۰ و مزبوط به نحوه
فروش محصولات این شرکت از طریق مچینگ بود. این روشی است که به شرکت‌های بزرگ اجازه
می‌دهد تا مشتریان مستقیم خود را خارج از تالار پذیرا باشند و به نظر می‌رسید که
فولاد و آقای سمیعی‌ن‍‍ژاد در این ضیافت قدری تفریط کرده بودند به طوری که اختلاف ۲۰۰
تومانی قیمت عرضه‌ای و آزاد مبارکه برای بیش از یک میلیون و ۸۰۰
هزار تن فولاد اعتراضاتی را بدنبال داشت که البته موضوع با توجه به سیاست‌های خاص
دولت وقت مکتوم ماند و مدتی بعد شبهه رانت ۴۰۰ میلیاردی
در همهمه ۳۰۰۰ میلیارد تومان اختلاس بانکی ذوب شد. با این
حال مبارکه در سال ۹۰ آرایشی از صورت مالی‌اش ارایه کرد که
بسیار شبیه به سال قبل بود اگرچه نسبت سرمایه به فروش‌اش بیش از ۱۰
درصد کاسته شده بود ولی به نوعی می‌توان گفت که تسلط بر بازار صنعت پشت درهای
تالار توانست وضعیت ظاهری فولاد را حفظ کند و نهایتا سودی معادل ۳۰
تومان برای هر سهم نقد نماید.
سال
۹۱ از سال‌های عجیب اقتصادی در تاریخ ایران است.
اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها توسط دولت و تحریم‌های بی‌سابقه بین‌المللی منجر به
انفجار قیمت ارز شد که همه بازارها و بخش‌های اقتصاد را تحت تاثیر قرار داد و به
ویژه در صنعت فلزات اساسی بدلیل نقش بنیادین ارز در تولید و صادرات میزان فروش
مبارکه به رقم ۷ هزار میلیارد رسید و با توجه به محصولات با
ارزش افزوده بالا نظیر نورد گرم نسبت سود عملیاتی با۱۰
درصد رشد نسبت به سال قبل از آن به۳۵ درصد
رسید.
باتلاق
رکود گریبانگیر فولاد مبارکه
سال
۹۲ سال پاگذاشتن اقتصاد به باتلاق رکود است. با
این حال فولاد مبارکه با نشان دادن انباشته سود سال قبل و عرضه محصولات انبارشده
به بازار در برابر تغییرات شدید نرخ ارز و افزایش هزینه‌های تولید مقاومت کرد و
حتی به سود افزون بر ۳ هزار میلیارد تومانی
رسید.به گزارش ساعت24 باید توجه داشت که از برتری‌های فولاد مبارکه حضور دوجانبه
در دو بورس اوراق و کالاست، معاملات مچینگ همچنان به قوت خود باقی‌اند و کمتر از
یک چهارم محصولات فولاد در بورس کالا فروخته می‌شود. از طرفی آنچه در بورس اوراق
به عنوان تحلیل بنیادی فولاد مبارکه در نظر می‌آید فارغ از این مساله است و تنها
به اعداد و ارقام صرف توجه دارد.
در
واقع اثرات رکودی اقتصاد در سال ۹۳ بر
پیشانی فولاد ظاهر شد ولی این شرکت با کمک موجودی زیر سقفی و سود انباشته ابتدای
سال، خود را حفظ کرد و در نهایت با اتکا به افزایش سرمایه از طریق نشان دادن
دارایی‌هایش در بورس خودش را از قلم قرمز تابلو بیرون برد. فولاد سال ۹۴
را با کمترین سود انباشته آغاز کرده است و در حال حاضر همچون سایر شرکت‌های
رکودزده از حال و روز خوبی برخوردار نیست. تاثیر کاهش قیمت‌های جهانی و رکود
تقاضای داخلی و بین‌المللی همچنین افزایش هزینه‌های سربار، دشواری‌های ناشی از
تحریم‌های کمرشکن اقتصادی صنعت فولاد را زمین گیر کرده است. با وجود اینکه فولاد
کوشیده است تا در صورت‌های مالی میاندوره‌ای‌اش قدری این وضعیت را پوشش دهد و با
نشان دادن سود انباشته امیدواری‌ها را حفظ کند ولی گزارشات فصلی اثر خود را بر
گرفتن رمق بازار گذاشت. ترازنامه سه ماهه فولاد مبارکه نشان می‌دهد در سه ماهه
نخست سال جاری موجودی نقدی ۱۲۰ میلیارد
تومان کاهش یافته است و بدنبال آن حساب‌های دریافتنی و موجودی کالا به ترتیب با ۷
درصد و یک درصد کاهش روی هم حدود ۱۵۰ میلیارد
تومان کاهش داشته‌اند و در عوض تسهیلات مالی بلندمدت در طرف دیگر با رشد ۲۵
درصدی نزدیک به ۶۰ میلیارد تومان افزایش داشته‌اند. و در مجموع
می‌توان گفت که این ترازنامه در مجموع نشان از حال وخیم مبارکه دارد.
در
حالی اگرچه افق روشن بلندمدت برآمده از لغو تحریم‌های بین‌المللی و نمایان شدن
آثار توافق تاریخی هسته‌ای اثرات مثبتی در پی دارد ولی فولاد مبارکه بدون شک راه
دشواری را در پیش خواهد داشت.
فولاد
و تخریب محیط زیست
به
نظر می‌رسد که برنامه‌های پیش‌بینی شده مدیران فولاد برای آلایندگی بالای این صنعت
و انرژی زیادی که مصرف می‌کند چندان به واقعیت نپیوسته است و بیشتر به وعده‌هایی
می‌ماند که در مواقع بالاگرفتن اعتراض‌ها راه گریزی برای فولاد است.به گزارش
ساعت24 اگرچه این شرکت با تعریف خط‌مشی زیست محیطی و تکیه بر مواردی مانند تصفیه و
بازیافت پساب‌ها، احداث و نصب تجهیزات کنترل آلودگی هوا و پروژه اصلاح سیستم
غبارگیری ناحیه‌های فولادسازی شروع به اقدام در این زمینه کرده است ولی ناگفته
پیداست که با وضعیت سازگار با محیط زیست فاصله زیادی دارد. چراکه به نظر نمی‌رسد
مصرف بیش از ۵ درصد آب اصفهان از طریق تصفیه ۲۲۴
هزار لیتری آب در شبانه‌روز جبران‌پذیر باشد.
با
این حال سیمای سرد و رکودزده بزرگ‌ترین مجتمع صنعتی کشور در موج آب‌های سد مبارکه
که بر گلوی تشنه زاینده‌رود چنگ انداخته است منظره غم‌انگیز دوراهی اتوبان اصفهان-
شیراز است.
منبع : جام نیوز