تاوان رد توافق برای آمریکا

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)-  این روزها تب و تاب تصویب یا رد برجام در کنگره آمریکا داغ است. گروه‌های بسیاری می‌کوشند تا از این توافق حمایت کنند. این حمایت نه تنها از زاویه دیپلماسی، بلکه زاویه اقتصادی نیز دارد. در این خصوص جیکوب لو، وزیر خزانه‌داری آمریکا طی یادداشتی در نیویورک‌تایمز به هزینه‌های رد توافق ایران پرداخت و به این نکته اشاره کرد که رد توافق، آمریکا را در تقابل با بقیه کشورهای جهان قرار خواهد داد.

همچنین کالین کال، مشاور امنیت ملی معاون رئیس‌جمهوری آمریکا نیز به این موضوع اشاره می‌کند که در صورت رد توافق اعضای جامعه بین‌المللی دیگر تراکنش‌های خود را از طریق بانک‌های آمریکایی انجام نخواهند داد. این واکنش‌ها در تایید سخنان وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر آن است که رد توافق هسته‌ای ایران، جایگاه دلار را تضعیف می‌کند. جیکوب لو، وزیر خزانه‌داری آمریکا در نیویورک‌تایمز در یادداشتی ادعا کرد: «توافق هسته‌ای به‌دست آمده راه‌حلی ماندگار برای یکی از تهدید‌های زمان کنونی است زیرا بدون این توافق، ایران به سرعت می‌تواند به بمب هسته‌ای دست یابد.» از طرفی با این توافق تهدید برنامه‌های هسته‌ای ایران کاهش می‌یابد و به واسطه این توافق، ما دسترسی بی‌سابقه‌ای به اطلاعات داریم و مطلع می‌شویم که آیا ایران به تعهداتش عمل می‌کند یا خیر. مخالفانی که از کنگره می‌خواهند توافق را لغو کند، معتقدند که آمریکا می‌توانست توافق بهتری به دست آورد و هنوز هم چنین امکانی‌ وجود دارد که ‌ما به‌طور یکجانبه تحریم‌های موجود را افزایش دهیم و ایران را وادار کنیم که برنامه هسته‌ای خود را از بین ببرد یا اینکه زمینه‌ساز تغییرات عمده برای فروپاشی دولت این کشور باشیم، اما چنین اقدامات فرضی تفکراتی خطرناک، وحشتناک و از واقعیت‌های اقتصادی و دیپلماتیک به دور است.

وزیر خزانه‌داری آمریکا ادامه می‌دهد که «آمریکا به طور حتم نفوذ اقتصادی بسیار زیادی دارد اما فقط نفوذ اقتصادی این کشور نیست که کشورهای اروپایی و آسیایی را تشویق می‌کند تا به سیاست تحریم‌ کنونی ملحق شوند. پیروی از سیاست‌های آمریکا باعث شد که این کشور‌ها فداکاری‌های پر‌هزینه‌ای کنند؛ چرا‌که این کشور‌ها نمی‌توانستند از ایران نفت خریداری کنند و دارایی‌های ایران را مسدود کرده بودند. کشورهای دیگر به این دلیل به ما پیوستند که ما اعلام کردیم ایران تهدیدی برای ثبات جهانی است و از این مهم‌تر اینکه راهکار دیپلماتیک برای حل این مساله پیشنهاد دادیم. از دید جامعه جهانی توافق به دست آمده، برنامه هسته‌ای ایران را برای طولانی مدت محدود می‌کند و آرامش را به جهان هدیه می‌دهد. اگر اکنون کنگره توافق را رد کند، عواملی که در زمینه دستیابی به اجماع جهانی موثر بوده‌اند، از بین خواهند رفت.» لو می‌افزاید: «پس از 2 سال آزمودن ایران در مذاکرات بر سر این پرونده، ساده‌ترین حقیقت این است که اعتقاد جامعه بین‌المللی این نیست که با افزایش تحریم‌ها، برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی ایران متوقف می‌شود و روابط با هم‌پیمانان مسلح این کشور در منطقه قطع می‌شود. به این ترتیب، دولت‌های خارجی به درخواست ما برای این فداکاری پر‌هزینه تن نخواهند داد.» وی همچنین در این یادداشت تصریح می‌کند: «در صورتی که توافق هسته‌ای در کنگره تایید نشود، جهانیان ما را برای فاصله گرفتن از راهکاری منطقی به منظور پایان دادن به یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌ها برای امنیت دنیا سرزنش خواهند کرد و به همکاری با ایران ادامه خواهند داد. به جای تشدید تحریم‌ها، تصمیم کنگره برای رد یکجانبه توافق به مشکلات اقتصادی یک دهه گذشته ایران پایان می‌دهد و آمریکا را در تقابل با بقیه کشورهای جهان قرار خواهد داد.» لو در ادامه می‌افزاید: «برخی معتقدند که ما می‌توانیم کشورهایی را که در تحریم ایران با ما همراه نیستند، با تحریم‌های ثانویه تنبیه کنیم، اما این اقدام فاجعه‌‌آمیز خواهد بود. کشورهایی که ما به همکاری آنها نیاز داریم از جمله کشورهای قدرتمند اقتصادی در جهان هستند. مانند کشورهایی در اتحادیه اروپا، چین، ژاپن، هند، کره‌جنوبی و شرکت‌ها و بانک‌هایی که خرید نفت خود را اداره می‌کنند. اگر ما آنها را از سیستم مالی خود کنار بگذاریم، با مشکلات مالی گسترده‌ای مواجه خواهیم شد و این مشکلات فقط متوجه شرکای ما نخواهد بود بلکه گریبانگیر آمریکا هم می‌شود.

این در حالی است که روابط قوی اقتصادی ما با این کشورها مبنای اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهد. حدود 40‌درصد از صادرات آمریکا به بازار‌های اتحادیه اروپا، چین، ژاپن، هند و کره روانه می‌شود و این رابطه بازرگانی را نمی‌‌توان بدون ارتباط بانکی ادامه داد.» وی ضمن اشاره به آنکه وارد‌کنندگان مهم نفت ایران یعنی چین، هند، ژاپن، کره‌جنوبی، تایوان و ترکیه کشورهایی هستند که در مجموع حدود یک‌پنجم از صادرات آمریکا را تشکیل می‌دهند و 47 درصد از ذخایر خارجی آمریکا در این کشورها قرار دارد، می‌گوید: «این کشور‌ها با چنین فداکاری اقتصادی با توهم توافق بهتر موافقت نخواهند کرد. ما باید پیش از اینکه بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ در این کشورها را فلج کنیم، خوب تفکر کنیم.» وی بانک ژاپن را مثال می‌زند و معتقد است: «این بانک دارنده کلیدی ذخایر خارجی ایران است. قطع ارتباط بانکی ژاپن با آمریکا از طریق تحریم‌ها به این معنا است که ما نمی‌توانیم از پس بازپرداخت بیش از یک تریلیون دلار اوراق خزانه آمریکا که در بانک مرکزی ژاپن نگهداری می‌شود بر‌آییم و این مساله عاقبت مستقیم تحریم‌ها است، همچنین پس‌لرزه‌های اقتصادی و مقابله به مثل اجتناب‌ناپذیر گریبانگیر آمریکا خواهد شد.» وزیر خزانه‌داری آمریکا ضمن اشاره به اینکه باید تاریخ اخیر را به یاد آوریم، افزود: « در سال 1996 و در حالی که حمایت‌ جهانی از تحریم‌ها علیه ایران وجود نداشت، کنگره تلاش کرد تا شرکت‌های خارجی را که در بخش انرژی ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند به اعمال تحریم‌های ثانویه تهدید کند. این ایده بر این مبنا بود که شرکت‌های نفتی را وادار کند تا بین معامله با ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند و این انتظار می‌رفت که همه کشورها طرف آمریکا باشند.» این اقدام خشم شرکای خارجی ما به خصوص در اتحادیه اروپا را به دنبال داشت. این شرکا از این اقدام شکایت کردند و پرونده را به سازمان تجارت جهانی ارجاع دادند. به دنبال آن، اتحادیه اروپا قانونی را تصویب کرد که به موجب آن شرکت‌ها را از تبعیت ازدر خواست آمریکا منع می‌کرد. شرکت‌های بزرگ نفتی اروپایی و آسیایی همچنان تا بیش از یک دهه بعد از وضع آن تحریم‌ها در ایران فعالیت می‌کردند. زمانی که ما به اجماعی جهانی در زمینه تهدید بودن رسیدیم، راه‌حل دیپلماسی را در پیش گرفتیم. توافقی که ماه گذشته به آن دست یافتیم، برای آمریکا توافقی خوب، محکم و بی‌سابقه است که در آن همه شاخص‌های اصلی که جامعه جهانی می‌خواست تا ایران را از دستیابی به سلاح هسته‌ای باز دارد، لحاظ شده است.کنگره باید این توافق را بپذیرد و انتقادهایی که جایگزینی برای توافق پیشنهاد نمی‌دهند را نادیده بگیرد.

تضعیف دلار با رد توافق

از طرفی، به گزارش« خبرگزاری فرانسه» وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داد که اگر آمریکا آن‌گونه که برخی اعضای کنگره می‌خواهند زیر توافق هسته‌ای با ایران بزند، ضربه‌ای که به اعتبار این کشور وارد می‌شود می‌تواند به حدی باشد که موجب تسریع در پایان حکمرانی دلار به‌عنوان ارز رایج جهانی شود. وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه گفت: «منظور من این است که پیچیدگی‌های ناشی از رد توافق بسیارند و این موجب گسترش این مفهوم در دنیا خواهد شد که باید یک ارز رایج دیگر انتخاب شود، زیرا آمریکا بد عهدی می‌کند و در واقع به موافقت‌نامه‌هایی که خود برای آنها مذاکره کرده عمل نمی‌کند.» جان کری در پاسخ به سوالی درباره از دست دادن جایگاه دلار به‌عنوان یک ارز جهانی گفت: «این اتفاق یک‌شبه روی نخواهد داد اما کشورهای بسیاری وجود دارند که از اقدامات مالی بین‌المللی فعلی ناراحت هستند.»

مشکلات تحریم‌های ثانویه

کالین کال، مشاور امنیت ملی معاون رئیس‌جمهوری آمریکا در مصاحبه‌ای با خبرگزاری « اسپانتیک» می‌گوید: «در صورتی که کنگره، توافق ایران را رد کند، اعضای جوامع بین‌المللی دیگر تراکنش‌های خود را از طریق بانک‌های آمریکایی انجام نخواهند داد. لغو تحریم‌ها شامل لغو تحریم‌های ثانویه ایران نیز است. تحریم‌های ثانویه مدت‌ها است که باعث شده کشور‌ها و شرکت‌ها نتوانند با شرکت‌های تحریم شده ایرانی تجارت کنند. کال ضمن اشاره به احتمال رد توافق توسط کنگره تاکید کرد: «نگرانی من این است که از برخی جهات تحریم‌های ثانویه علیه ایران تعاملات بین کشور‌ها و سیستم مالی آمریکا را تضعیف کند.» کال در مرکز مطالعات استراتژیک بین‌الملل هشدار داد که شرکای مهم تجاری آمریکا و متحدان این کشور امید دارند تا تحریم‌های ثانویه ایران لغو شوند و به موجب آن بتوانند با ایران از طریق بانک مرکزی این کشور معاملات خود را انجام دهند.

منبع: دنیای اقتصاد