پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- تقریبا
همه بر این نکته اتفاق نظر دارند که با برطرف شدن تحریم های وضع شده علیه ایران،
دستیابی به قیمت های فراتر از 60 دلار برای هر بشکه نفت در سال جاری، تنها یک رویا
خواهد بود!
به دنبال
سقوط بی سابقه 60 درصدی قیمت هر بشکه نفت در یک سال اخیر، ما در بهار سال جاری
شاهد میانگین قیمت 54 دلاری برای هر بشکه نفت خام برنت بوده ایم. این عدد در فاصله
سال های 2008 تا 2013 میلادی 99 دلار بوده است. اما سوال اساسی اینست که قیمت
نفت تا چه زمانی پایین باقی خواهد ماند؟
دولت
عربستان سعودی که در اجلاس پاییز گذشته اوپک با کاهش سقف تولید این سازمان مخالفت
نمود، موجب تضعیف بی سابقه اوپک و سقوط قیمت نفت را فراهم کرد. البته رهبران ریاض
معتقدند که کاهش سهم آنان در بازار در دهه 1980 میلادی بیش از هر چیز به دلیل ورود
بازیگران جدید به بازار پس از شوک های نفتی دهه 1970 میلادی بوده است و تمایلی
ندارند که آن اتفاقات یک بار دیگر تکرار شود.اما این راهبرد همزمان به افزایش
تقاضا و کاهش منابع عرضه به ویژه در بخش استخراج نفت فشرده ایالات متحده انجامیده
است. بدین ترتیب پاسخ این سوال را باید در تعادل عرضه و تقاضا جستجو کرد.
البته
بسیاری از کارشناسان در سال گذشته میلادی، از رکود حاکم بر اقتصاد دنیا به دلیل
افزایش قیمت این محصول از سال 2004 میلادی به بعد و
تداوم این شرایط، به عنوان مهمترین دلیل کاهش قیمت های طلای سیاه نام برده اند.
همچنین از سال 2004 میلادی به بعد، ما در دو کشور چین و هند شاهد حذف پرداخت
یارانه انرژی های فسیلی و افزایش تقاضای این محصولات بوده ایم. و به هر حال، با
وجود احتمال بهبود شرایط اقتصادی دنیا در سال 2015 میلادی، بخشی از تقاضای خارج
شده از بازار نفت، دیگر باز نخواهد گشت. به علاوه، فراموش نکنید که در دوره های
کاهش قیمت نفت، بسیاری از دولت ها با بالا بردن مالیات بر مصرف سوخت، اجازه نمی
دهند که قیمت نهایی پرداخت شده توسط مصرف کننده، پایین باشد.
تداوم
قیمت های پرنوسان نفتدر بخش عرضه، تردیدی در ناکامی اوپک در رویارویی با انقلاب
منابع غیرمتعارف ایالات متحده و کانادا وجود ندارد. در یک سال گذشته، اقتصاد عرضه
نفت بیش از همیشه دچار از هم گسیختگی گردیده و تفاوت میان قیمت تمام شده و قیمت
عرضه نفت در بازار، به پایین ترین حد خود رسیده است. شرایطی که تولیدکنندگان نفت
را برای تامین سرمایه مورد نیاز جهت توسعه طرح های جدید اکتشاف و تولید با مانعی
بزرگ روبرو خواهد کرد.
باید
دانست که در منابع متعارف نفت خام، توقف سرمایه گذاری در ایجاد ظرفیت جدید تولید
پس از 5 تا 10 سال، به کاهش قابل توجه سطح تولید میادین خواهد انجامید. ناتوانی
منابع عرضه در تامین تقاضای فزاینده مورد نیاز بازار از دیگر واقعیت های صنعت نفت
می باشد.
گفتنی است
که قیمت تمام شده تولیدکنندگان نفت در سال جاری به صورت میانگین حدود 40 دلار می
باشد. البته تولیدکنندگان شیل نیز بیکار ننشسته و کارایی عملیات حفاری و استخراج
از منابع خود را افزایش چشمگیری داده اند.
شیل
می ماند؟
با رکود
در عملیات اکتشاف و تولید منابع غیرمتعارف به ویژه در ایالات متحده، آینده این
سوخت های نوظهور در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. اما بسیاری معتقدند با
افزایش مجدد قیمت ها، این تولیدکنندگان به سرعت به بازارها باز خواهند گشت.از سوی
دیگر، تا پیش از سقوط قیمت نفت در تابستان سال گذشته، صدها چاه نفت شیل حفاری شده،
اما تکمیل نشده بودند.
همچنین
هزاران چاه افقی برای شکست هیدرولیک پیشتر حفاری شده، اما تولیدی صورت نگرفته است.
به هر حال، در قیمت های کنونی همچنان اکثر این چاه ها که تعداد آنها بیش از 3000
حلقه تخمین زده می گردد، به دلیل فقدان جذابیت اقتصادی، تکمیل و عملیاتی نشده اند.
اگر تولید
روزانه هر چاه را بین 800 تا 1100 بشکه نفت در روز در
نظر بگیریم، هم اکنون 4/2 تا 3/3 میلیون بشکه در روز ظرفیت بالقوه تولید نفت شیل،
دست نخورده باقی مانده است. شرایطی که می تواند در آینده نزدیک و با افزایش قیمت
نفت، بازار را به سرعت و در کمتر از چند ماه، با چالشی جدید روبرو کند.
هم اکنون
بیش از 1000 دکل حفاری نسبت به بهار سال گذشته، بیکار شده اند که این عدد معادل
نیمی از کل دکل های فعال در صنعت شیل است.
نشست
بی نتیجه اوپک
در صد و
شصت و هفتمین نشست اوپک در بهار 2015 میلادی، اعضای این
سازمان نتوانستند به توافقی جدیدی بر سر میزان تولید خود دست یابند. اکثر اعضای
اوپک که به قیمت های سه رقمی نفت عادت کرده اند، با کسری بودجه روبرو بوده و هیچ
راهبرد مشخصی برای خروج از بحران کنونی در میان اعضا این کارتل رو به افول وجود
ندارد.
به هر
حال، هم اینک با وجود اعلام تولید 30 میلیون بشکه ای اوپک
در هر روز، حداقل یک میلیون بشکه نفت بیش از این عدد توسط اعضای این سازمان روانه
بازارها می شود. همچنین چند عضو اوپک به سرعت در حال افزایش تولید خود هستند.
گفته می
شود عراقی ها در بهار امسال 112 هزار بشکه در روز به تولید خویش افزوده اند. هرچند
شواهد حاکی از آن است که همچنان ظرفیت استفاده نشده تولید بیشتری در این کشور
وجود دارد. عراقی ها با افزایش 26 درصدی تولید نفت خود به رکورد تولید 3750000
بشکه در روز دست یافته اند. و این نرخ در سایه سکوت کمی دور از انتظار مقامات
اوپک، همچنان در حال افزایش است.
رهبران
بغداد امیدوارند تا در سال 2020 میلادی به سقف تولید روزانه 6 میلیون بشکه نفت خام
دست یابند. البته دستیابی به این عدد به ده ها میلیارد دلار سرمایه گذاری و بهبود
شرایط امنیتی و توسعه زیرساخت های نیاز دارد.
رهبران
لیبی نیز با تولید 800 هزار بشکه در روز نفت توانسته اند کفه تولید را سنگین تر
کنند. بر اساس اعلام رهبران این کشور در تابستان سال جاری، تولید نفت این کشور از
روزانه یک میلیون بشکه فراتر خواهد رفت. به علاوه گفته می شود در سال 2017 میلادی،
لیبیایی ها خواهان دستیابی به تولید بی سابقه 1/2 میلیون بشکه در روز نفت خام
هستند.ا
ما
مهمترین عامل موثر بر بازار را باید بازگشت ایران به باشگاه صادرکنندگان نفت اوپک
دانست. ایرانی ها با دارا بودن بیش از 40 میلیون بشکه نفت ذخیره شده بر روی نفتکش
های ملکی و اجاره ای، یک عامل بالقوه تاثیرگذار بر بازار به شمار می روند.
اگرچه این
ذخایر پس از دستیابی به یک توافق هسته ای، به سرعت به فروش خواهند رفت، اما همچنان
در مورد درست بودن ادعای وزیر نفت ایران مبنی بر امکان افزایش 500 هزار بشکه تولید
در چند هفته و افزودن یک میلیون بشکه ای صادرات در یک دوره شش ماهه، به ویژه به
دلیل عدم انجام سرمایه گذاری های مورد نیاز در ده سال گذشته، تردیدهایی در میان
فعالان بازار وجود دارد. اما تقریبا همه بر این نکته اتفاق نظر دارند که با برطرف
شدن تحریم های وضع شده علیه ایران، دستیابی به قیمت های فراتر از 60 دلار برای هر بشکه
نفت در سال جاری، تنها یک رویا خواهد بود!
نویسنده:
پل استیونس
مترجم:
محسن داوری
منبع:
www.mees.com