پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- شبکه خبری العربیه عربستان سعودی در
مقاله ای به قلم میروسلاو داسک به گام های بعدی که اقتصاد ایران باید پس از توافق
هسته ای و لغو تحریم ها بردارد، پرداخت.
به گزارش
گروه اقتصادی ایرنا از این شبکه خبری، درست چند ساعت پس از امضای برنامه جامع
اقدام مشترک (برجام) میان ایران و 1+5 در وین، حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی
رییس جمهوری ایران، افکار خود را در توییتر به اشتراک گذارد: 'امروز فصل جدیدی در
راستای تلاش برای رشد و توسعه آغاز شده است ... امروز، روزی است که جوانان بار
دیگر می توانند یک آینده روشن تر را تصور کنند.'
این
سخنان، وجود یک فرصت و حتمی بودن آن را نشان می دهد و بر این واقعیت مهم تاکید می
کند که توافق وین برای ایران از نظر ساختن یک اقتصاد جدید اهمیت دارد، نه تنها از
این نظر که چگونه به وضعیت پیش از تحریم بازگردد. و بنابراین امکان تغییر شکل
اقتصاد ایران وجود دارد، تغییر شکلی تنها شامل چشم انداز سرمایه گذاری ها پس از
تحریم نیست.
بنابراین،
مشخصه های اصلی چنین اقتصاد جدیدی چه می تواند باشد؟
** افزایش
توان رقابتی ایران
براساس
شاخص رقابت جهانی مجمع اقتصادی جهان در سال 2015 - 2014، ایران در میان 144
کشور،
رتبه هشتاد و سوم را به لحاظ رقابتی بودن دارد و هنوز از اقتصادهای نوظهوری مانند
ترکیه، مکزیک و اندونزی عقب تر است.
لغو
تحریم ها، با ایجاد زمینه رقابت اقتصادی پایدار، فرصت ارزنده ای برای تقویت بنیه
رقابت اقتصادی و تغییر شکل اقتصاد ایران فراهم می کند.
ایران
قادر خواهد بود اقتصاد کلان، بازار بزرگ و جمعیت تحصیلکرده خود را سر و سامان دهد. اینها
مهمترین بخش هایی هستند که احتمالا پس از لغو تحریم ها به آنها پرداخته خواهد شد.
درآمدهای
نفتی در آینده، حتی زمینه ساز یک اقتصاد کلان قویتر برای سرمایه گذاری و افزایش
اندازه بازار خواهد شد و بازارهایی که در آینده ایران می تواند به آنها کالا صادر
کند، نیز به تقویت اقتصاد کمک خواهد کرد.
برای
رقابتی تر کردن اقتصاد و متنوع سازی آن، ایران به پیشرفت های مهمی در بخش های
تامین مالی، دولت، بهره وری نیروی کار و یک سیستم قضایی برای حل و فصل مناقشات
بازرگانی نیاز دارد تا بتواند در یک بازار بازتر و جهانی تر رقابت کند.
علاوه
بر افزایش توان رقابت پذیری، ایران برای ساختن اقتصاد خود به دو عامل کلیدی دیگر
نیز نیازمند است: استفاده از سرمایه انسانی و زیرساخت های جدید
** استفاده
از نیروی انسانی
کلوس
شواب موسس و مدیرعامل مجمع جهانی اقتصاد در مقاله مورخ ماه مه 2015 (اردیبهشت)
خود مطرح می کند در آینده ای که سرعت تغییرات فناوری و اتوماسیون زیاد است، عامل
تعیین کننده برای نوآوری، رقابت و رشد، نیروی کار ماهر است نه دسترسی به سرمایه.
مساله
مهم در مورد ایران این است که با وجود سرمایه گذاری چشمگیر این کشور در زمینه
توسعه سرمایه های انسانی، از این پتانسیل بخوبی استفاده نمی کند. برای مثال،
براساس شاخص سرمایه انسانی مجمع جهانی اقتصاد، نرخ مشارکت نیروی کار 25 تا 54 ساله
ایران در اقتصاد 55.8 درصد است و رتبه آن در میان 124 کشور، 123 است.
نرخ
بیکاری جوانان ایران بیش از 20 درصد است. یک خلا قابل توجه نیز از نظر جنسیتی وجود
دارد، بدین معنی که برغم بدست آوردن بیش از نصف صندلی های دانشگاهی توسط زنان، نرخ
مشارکت آنها در اقتصاد نصف مردان است. بنابراین قدم مهم که ایران بعد از توافق
هسته ای باید بردارد، بوجود آوردن فرصت های اشتغال در بخش های مختلف برای جوانان و
زنان است.
** زیرساخت
های جدید
آینده
اقتصاد ایران همچنین به وجود زیرساخت های ارتقا یافته ارتباط دارد. براساس اطلاعات
موسسه تحقیقاتی بی.ام.آی، رشد صنعت ساختمان سازی ایران در سال جاری میلادی نسبت به
سال قبل، 1.4 درصد رشد کرده و میانگین رشد آن در پنج سال آینده 3.1 درصد خواهد بود.
وزیر
حمل و نقل ایران عباس آخوندی، سرمایه گذاری پس از تحریم در بخش راه آهن و جاده را
به ترتیب حدود 25 و 30 میلیارد دلار تخمین می زند.
همزمان
با بهبود پایدار و سیستماتیک زیرساخت ها، ایران باید موانع مدیریتی برای توسعه
زیرساخت ها را نیز از بین ببرد. به عنوان مثال، در گزارش عملیاتی کردن فعالیت های
اقتصادی بانک جهانی، ایران در زمینه تسهیل گرفتن مجوزهای تاسیس شرکت،در میان 189
کشور، رتبه 172 را دارد.
با
وجود اهمیت توسعه زیرساخت ها برای آینده اقتصاد ایران، توانایی توسعه اقتصاد
دیجیتال حتی از آن هم مهمتر است.
شاخص
آمادگی برای شبکه ای شدن مجمع جهانی اقتصاد نشان می دهد، ایران در میان 143 کشور،
رتبه 96 را در اقتصاد دیجیتال دارد.
در
حالی که توافق وین اهمیت زیادی برای امنیت جهانی دارد، می تواند به طور بالقوه،
تغییر شکل اقتصاد ایران را کلید بزند.
منبع:
ایرنا