پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- اگرچه برداشته شدن تحریم های نفتی، بیمه و کشتیرانی برای
ما مهم است، اما بدون شک حذف برخی شرکت‌ها از تحریم خدمات پیام رسانی مالی بسیار
مهم تر است.
برداشته
شدن تحریم خدمات پیام رسانی مالی که در ایران آن را با نام سوئیفت می شناسند، یکی
از بزرگ ترین دستاوردهای توافق ژنو است. در این توافق مقرر گردیده است که اسامی
افراد و شرکت های بسیاری از لیست این تحریم برداشته شود . با این حال این تحریم
لغو یا تعلیق نمی گردد و تنها اسامی برخی از افراد از ذیل آن حذف می شود.با این
حساب، تحریم سوئیفت بانک مرکزی و بسیاری از بانک ها برداشته می شود و بار دیگر
قادر خواهیم بود به آسانی با دنیا تجارت کنیم.
چرا
تحریم سوئیفت مهم است؟
برخی
از مردم در مورد تحریم های غرب این گونه می اندیشند که این تحریم ها بر کالاها و
خدمات وضع شده است. یعنی اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم های خود را بر صادرات یا
واردات کالاها و خدمات وضع کرده است. اگرچه در برخی از کالاها نظیر نفت این اتفاق
رخ داده است، اما اکثر کالاها مورد تحریم واقع نشده اند. در مقابل، اتحادیه اروپا
و آمریکا سعی بر آن داشتند که گلوگاه مبادلات تجاری را مسدود کنند. گلوگاه این
مبادلات، خدمات پیام رسانی مالی است.
برای
درک بهتر موضوع باید گفت که اکثر نقل و انتقال مالی نیاز به رد و بدل شدن اطلاعات
میان بانک ها و موسسات مالی در کشورهای مختلف دارد که این وظیفه بر دوش سوئیفت یا
شرکت های دیگر پیام رسانی مالی است. یعنی بخش زیادی ازمبادلات تجاری نیازمند
استفاده از خدمات پیام رسانی مالی است و این خدمات برای ایران مورد تحریم واقع شده
بود. لذا با این تحریم کلیه مبادلات تجاری ما با مشکل مواجه گردید. با این حساب،
اگر هیچ گونه تحریم دیگری نظیر تحریم نفت، کشتیرانی و بیمه وجود نداشت و تنها
تحریم ما سوئیفت بود بازهم با حجم زیادی از مشکلات روبه رو می شدیم.
دور
زدن تحریم های سوئیفت
با
این حال، در مقابل تحریم های سوئیفت ما دست و پا بسته عمل نکردیم و از مکانیزم های
مختلفی برای دور زدن این تحریم بهره بردیم. برای نقل وانتقلات داخلی پولی و مالی
پرتال ارزی راه اندازی شد و برای دریافت مبالغ کالاهای صادراتی از طلا و فلزات
گرانبها استفاده کردیم. راهکار دیگری که ایران در روزهای تحریم از آن بهره می برد،
تعامل با بانک های سایر کشور ها بود. یعنی برخی از بانک‌های محروم از خدمات سوئیفت
توانستند با اجاره خطوط تلفن و فکس از همتایان خود در دبی ، ترکیه و چین به
انتقال پول بپردازند یا طبق گزارش دادستانی ترکیه بانک‌های تحریم‌نشده ایرانی را
واسطه انتقال قرار دهند. اگرچه این شیوه و روش هزینه بر بود اما توانست طرف مقابل
را مجاب کند که سخت ترین تحریم ها نظیر تحریم سوئیفت هم نمی تواند ایران را محدود
کند. به همین دلیل است که گوتفرید لیبرانت مدیر عامل شرکت
سوئیفت گفته بود: « راه های جایگزین زیادی برای سوئیفت وجود دارد!»
تحریم
سوئیفت چه زمانی برداشته می شود؟
در
تحریم سوئیفت اتحادیه اروپا که در دو اقدام قانونی در سال های 2010(تصمیم
کمیسیون اتحادیه اروپا) و 2012(قانون گذاری کمیسیون اتحادیه اروپا) برقرار گردید،
مقرر شد که شرکت های پیام رسانی مالی به افراد، شرکت ها و بانک های مشخصی این
خدمات را ارائه نکنند. با این حال در سال 2012 اصلاحیه بر تصمیم کمیسیون اتحادیه
اروپا وارد گردید و تحریم‌های سوئیفت را جدی‌تر نمود. یعنی تحریم سوئیفت برای
تعداد مشخصی از افراد و شرکت ها وضع گردید و یک تحریم همه جانبه نبود. البته در
این لیست نام بانک مرکزی ایران، بانک ملی و اکثر بانک ها و شرکت های مالی بزرگ
ایران دیده می شد که بخش عمده ای از نظام بانکی ما را در بر می گرفت. البته حدود 6
بانک ایرانی هم چنان قادر بودند که از این خدمات بهره کافی را ببرند.
بر
اساس آنچه در ماده 15 پیوست پنجم برجام (برنامه اجرایی) آمده است اتحادیه اروپا
اقدام به حذف نام افراد و شرکت‌های ذکر شده در الحاقیه پیوست شماره 2 برجام می
نماید.
در
این الحاقیه نام 800 فرد و شرکت آمده است که از لیست تحریم ها حذف می شوند. هرچند
بند مربوط به تحریم سوئیفت از طرف اتحادیه اروپا (ماده 1.1.4 در پیوست دوم) در روز
اجرا لغو یا تعلیق نمی گردد اما برداشته شدن این اسامی که در آن نام بانک مرکزی و
برخی بانک ها دیده می شود سبب می گردد تحریم‌های مربوط به پیام رسانی مالی برچیده
شود.
اما
ذکر این نکته هم چنان ضروری است که با اینکه اسم این افراد و موجودیت ها از لیست
تحریم های سوئیفت خارج شده است اما اصل تحریم سوئیفت هم چنان پابرجاست و تنها
افراد ذکر شده در ذیل آن از لیست تحریم این خدمات حذف شده اند. این امر سبب شده
است که برگشت‌پذیری تحریم سوئیفت بسیار آسان باشد وطرف اروپایی نیز از این مسئله
به دلیل زمانبر بودن تدوین قواعد تحریم مجدد، به عنوان مکانیزم ماشه استفاده می
کند. بنابراین می‌توان گفت با حذف اسم این افراد و شرکت ها، عملا تحریم سوئیفت بی
معنا خواهد شد.
فردای
آزاد سازی سوئیفت
با
برداشته شدن تحریم سوئیفت افراد و موجودیت ها و به خصوص بانک ها و بانک مرکزی
ایران قادر خواهند بود بار دیگر به صورت آزادانه به تجارت بپردازند و به آسانی
قادر خواهند بود که نقل و انتقالات مالی خود را انجام بدهند. در تحریم سوئیفت
اگرچه هیچ یک از کالاها و خدمات تحریم نشده است اما زمینه هرگونه مبادله با خارج
را از بین می برد. حال با رفع این تحریم قادر خواهیم بود با تمامی کشورهای جهان
مبادلات اقتصادی داشته باشیم. شاید بتوان گفت که رفع این تحریم بزرگترین دستاورد
اقتصادی رفع تحریم ها خواهد بود.
منبع:
خراسان