پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)-انجمن جهانی فولاد مجموعه ای از 65 کشور تولید کننده فولاد را در
بر می گیرد. این انجمن هر ساله گزارشی
جامع از روند تولید و تقاضای فولاد جهان تهیه و منتشر می کند. آنچه در ادامه می
خوانید خلاصه ای است از آخرین گزارش این انجمن که به صنعت فولاد جهان تا پایان سال
2014 پرداخته و به تازگی منتشر شده است.تولید فولاد جهان در سال 2014 میلادی معادل
یک هزارو665 میلیون تن بود که نسبت به سال قبل 4/ 1درصد و نسبت به سال 2010 معادل
2/ 16 درصد افزایش داشته است.
در 60 سال گذشته روند تولید فولاد جهان همواره سیر صعودی داشته است اما از
سال 2000 به بعد و با ظهور کشور چین در عرصه تولید فولاد، این افزایش با شیب
تندتری اتفاق افتاده است. بر این اساس از سال 1970 تا سال 2000 میلادی تولید فولاد
جهان به طور متوسط حدود 2/ 1درصد رشد داشته است اما از سال 2000 تا 2014 رشد صنعت فولاد به سالانه 5 درصد رسید که عمدتا به خاطر
افزایش تصاعدی تولید فولاد کشور چین بوده است به طوری که در برخی از سال ها نرخ
رشد تولید فولاد این کشور به بیش از 25 درصد می رسید. تولید فولاد کشور چین از 128
میلیون تن سال 2000 به بیش از 815 میلیون تن در سال 2014 یعنی بیش از 6 برابر رسید.
چین: تولیدکننده نیمی از فولاد دنیا
در سال 2004 میلادی کشور چین با تولید 280
میلیون تن فولاد خام سهمی معادل 6/ 25 درصد از
کل تولید جهان را داشت. از آن سال تاکنون تولید فولاد خام این کشور با رشدی خیره
کننده به 823 میلیون تن یعنی 3 برابر در عرض 10 سال رسید به طوری که امروزه 4/
49درصد یعنی حدود نیمی از تولید فولاد خام جهان مربوط به کشور چین است. اما علاوه
بر چین، سهم خاور میانه نیز افزایش داشته و از 3/ 1درصد سال 2004 به 7/ 1 درصد در
سال 2014 رسیده است. اما از سوی دیگر سهم مناطقی مانند اتحادیه اروپا، ژاپن،
کشورهای CIS، کشورهای حوزه نفتا و
همچنین قاره آفریقا کاهش داشته است. در سال 2014 منطقه خاورمیانه با 9/ 7درصد افزایش تولید، بیشترین میزان رشد را در
مناطق مختلف جهان داشته است. بعد از ایران کشورهای عربستان با تولید 3/ 6 میلیون
تن، قطر با 3 میلیون تن و امارات متحده عربی با 4/ 2 میلیون تن، بزرگ ترین تولید
کنندگان فولاد خام در منطقه خاور میانه بوده اند.
ژاپن یک پله پایین تر از چین
بعد از چین کشورهای ژاپن با 7/ 110 میلیون تن
و ایالات متحده با 3/ 88 میلیون تن در رده های بعدی تولید فولاد قرار دارند. رتبه
های چهارم تا هفتم به ترتیب به هند، کره جنوبی، روسیه و آلمان تعلق می گیرد. کشور
در حال توسعه هند در 13 سال گذشته رشد چشمگیری در تولید فولاد داشته و خود را در
میان 5 تولید کننده برتر دنیا جای داده است به طوری که از 27 میلیون تن تولید سال 2000 به 2/ 83 میلیون تن در سال 2014 رسیده است و
پیش بینی می شود سال آینده جایگاه آمریکا را در رده سوم بگیرد.
در میان کشورهای منطقه، کشور ترکیه با 34
میلیون تن در رده هشتم جهانی قرار دارد. تولید این کشور در سال 2000 معادل 3/ 14
میلیون تن بوده و در رتبه 17 قرار داشته است. همچنین ایران از 6/ 6 میلیون تن
تولید و رتبه 22 در سال 2000 به تولید
3/ 16 میلیون تن دست یافته و با 8 پله ارتقا به رده چهاردهم جهان رسیده است.
مقایسه رتبه 20 کشور برتر تولید فولاد حاکی از
رشد تولید فولاد در کشورهای در حال توسعه و در عین حال توقف یا کاهش تولید فولاد
در کشورهای صنعتی و توسعه یافته است. تولید فولاد خام در کشور در حال رشد چین در
13 سال گذشته از 128 به 823 میلیون تن رسیده یعنی حدود 5/ 6 برابر شده است. همچنین
کشورهایی مانند هند، ترکیه و ایران نیز صعود قابل توجهی در این جدول داشته اند.
این در حالی است که تولید فولاد کشورهایی مانند ایالات متحده، آلمان، انگلیس،
فرانسه، کانادا و ایتالیا کاهش داشته است که این امر عمدتا به دلایل زیر است.
در دهه گذشته به علت افزایش قیمت انرژی و به
خصوص مسائل زیست محیطی، سیاست کشورهای پیشرفته و اروپایی کاهش تدریجی تولید فولاد
خام و انتقال سایت های جدید تولیدی به کشورهایی مانند چین و هند بوده است. این
کشورها به جای افزایش تولید فولاد خام به فروش دانش فنی و ساخت تجهیزات و پلنت های
فولادی روی آورده اند. از طرفی این کشورها در حال جایگزینی فولادهای ساده و مقاطع
ساختمانی با فولادهای آلیاژی و گرید های خاص هستند که قیمت بالاتری دارند. به عنوان مثال یک چهارم تولید فولاد آلمان
یعنی حدود 11 میلیون تن به فولادهای آلیاژی و با ارزش افزوده بالااختصاص دارد که
قیمتی 2 تا 10 برابر فولاد معمولی و ساختمانی دارند.
غول های فولادی جهان
اما بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد، در سال
2014 مجموعه کارخانجات Arcelor Mittal که متعلق
به میلیاردر هندی یعنی لاکشمی میتال یکی از ثروتمند ترین افراد جهان است، با 1/ 98
میلیون تن تولید فولاد خام، مانند سال های قبل رتبه اول شرکت های فولادی را به خود
اختصاص داده است. این شرکت چند ملیتی با مجموع 222 هزار نفر پرسنل در حال حاضر
مالک 61 کارخانه در 27 کشور جهان است که در چهار قاره پراکنده هستند و درآمد آن در
سال 2014 حدود 80 میلیارد دلار (بیش از 2 برابر درآمد نفت ایران در همین سال) بوده
است.
در رتبه بعدی شرکت Nippon Steel ژاپن قرار گرفته که در سال2014 معادل 3/ 49 میلیون تن (بیش از 3
برابر تولید فولاد ایران) فولاد خام تولید کرد. رتبه سوم تا پنجم متعلق به دو شرکت
چینی Hebei Steel، BaoSteel
و شرکت کره ای POSCO می باشد
که تولیدی معادل 47تا 41 میلیون تن داشته اند. از 15 شرکت اول دنیا 7 شرکت چینی
بوده و سهم هر یک از کشورهای ژاپن و آمریکا و کره 2 شرکت است.
مصرف سرانه فولاد کشورها در سال 2014
یکی از مهم ترین شاخص های توسعه و نشانه صنعتی
بودن هر کشور، میزان مصرف سرانه فولاد در آن کشور است. سرانه مصرف فولاد کل دنیا
در سال 2014 معادل 220 کیلوگرم بوده که این عدد در سال 2000 حدود 150 کیلوگرم
بازای هر نفر بوده است. بخش زیادی از این رشد مصرف به خاطر افزایش چشمگیر مصرف
فولاد در کشور 4/ 1 میلیارد
نفری چین است. سرانه مصرف فولاد این کشور از 100 کیلوگرم سال 2000 با رشدی کم نظیر به 510 کیلوگرم در سال 2014
یعنی نزدیک به مصرف سرانه کشور ژاپن رسیده است.
به طور کلی سرانه مصرف فولاد در کشورهای صنعتی
و همچنین کشورهای در حال توسعه که رشد اقتصادی مناسبی دارند بالاتر از سایر کشورها
است. کشورهایی مانند ایالات متحده، کانادا، آلمان، ژاپن، کره جنوبی و سوئد که سال
ها است در رده کشورهای صنعتی قرار دارند طی سال های گذشته همواره مصرف سرانه ای
بالای 300 کیلوگرم
داشته اند. البته در این میان کشور کره جنوبی یک استثنا است. سرانه مصرف فولاد این کشور در 10 سال گذشته همواره بالای 1000
کیلوگرم بوده است. همچنین کشورهایی مانند ترکیه (405 کیلوگرم) و چین (510 کیلوگرم)
که هنوز در حال توسعه و رشد هستند، مصرف سرانه فولاد بالایی دارند که البته بخشی
از این مصرف به دلیل حجم فعالیت های توسعه و عمرانی درحال انجام در این گونه
کشورها است.
رشد مصرف سرانه فولاد ایران در 2014
اما بر اساس آمار انجمن جهانی فولاد، در کشور
ایران سرانه مصرف فولاد در سال های 2012 و 2013 با کاهش قابل ملاحظه ای مواجه شده
است. به طوری که از 278 کیلوگرم سال 2011 به 216 کیلوگرم در سال 2013 رسیده است که
البته در سال 2014 با کمی
افزایش به 220 کیلوگرم رسید.
منبع:دنیای
اقتصاد