پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- حصول توافق تاریخی بین ایران و قدرت‌های جهانی، شرکت‌های
نفتی و پالایشگاه‌های بزرگ را بر آن داشته است که اثرات سرازیر شدن نفت و گاز این
کشور به بازارهای جهانی را مدنظر قرار دهند.
به گزارش
پترونت، مقامات شرکت‌های بین‌المللی مختلف طی ماه‌های اخیر بارها اعلام کرده‌اند
که به‌محض لغو تحریم‌های غرب، آماده ورود به صنعت نفت و گاز ایران هستند.
بنابراین، برچیده‌شدن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، می‌تواند این کشور دارنده
بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان را به یک بازیگر فعال منطقه‌ای و جهانی بدل کند.
تاکنون
برآوردهای مختلفی از سطح افزایش تولید و صادرات نفت ایران پس از لغو تحریم‌ها،
ارائه‌ها شده است. تحلیل‌گران عمدتاً بر این باورند که ایران می‌تواند طی یک سال
آتی، سطح تولید خود را 400 تا 600 هزار بشکه در روز افزایش دهد. این در حالی است
که در حال‌حاضر حدود 2.6 میلیون بشکه در روز، مازاد عرضه به بازار وجود دارد.
با این
وجود، ایران علاوه بر نفت، ذخایر بزرگ گاز طبیعی را نیز در اختیار دارد. البته،
بخش گاز نیز به‌مانند بخش نفت، طی سال‌های اخیر تحت تأثیر تحریم‌های ایالات متحده
و اتحادیه اروپا قرار گرفته و از دسترسی به سرمایه‌گذاری مورد نیاز و نیز تکنولوژی‌های
پیشرفته، محروم مانده است.
بنا به
آخرین برآوردهای صورت‌گرفته، ایران در حال‌حاضر نزدیک به 34 تریلیون متر مکعب گاز
طبیعی اثبات‌شده در اختیار دارد که حدود 18 درصد کل ذخایر گاز طبیعی جهان را تشکیل
می‌دهد. بنابراین، آشکار است که این کشور ظرفیت آن را دارد که به یک بازیگر اصلی
در بازارهای گاز طبیعی بدل شود.
شایان ذکر
است که علی‌رغم تحریم‌های غرب، تولید گاز طبیعی ایران در سال 2014، به‌واسطه بهره‌برداری
از فازهای جدیدی از میدان گاز پارس جنوبی، افزایش یافت.
با این
وجود، سهم ایران از کل تجارت گاز طبیعی در جهان، تنها 1 درصد است و از این مقدار
نیز 90 درصد به ترکیه و مابقی به ارمنستان و آذربایجان، صادر می‌شود.
این در
حالی است که ایران در یک موقعیت استراتژیک مناسب قرار دارد و می‌تواند از تقاضای
روبه‌رشد کشورهای آسیایی نظیر هند، چین و پاکستان، به‌خوبی بهره‌برداری کند. در
همین راستا، مقامات ایران به‌دنبال احداث خط‌لوله‌های جدید به‌منظور صادرات گاز
هستند.
یکی از
فرصت‌هایی که پس از لغو تحریم‌ها، پیش‌روی ایران قرار می‌گیرد، امکان صادرات گاز
به کشورهای اروپایی و ایفای نقشی حیاتی در تضمین امنیت انرژی آن‌ها در آینده است.
در واقع، اروپایی‌ها که سال‌ها به‌دنبال کاهش وابستگی خود به گاز طبیعی
روسیه بوده‌اند، پس از بروز بحران اوکراین و تنش‌های متعاقب آن، بیش از پیش درپی
گزینه‌های جایگزین برای گاز روسیه هستند. اکنون این امکان برای ایران وجود دارد که
به پروژه بزرگ خط‌لوله ترنس آناتولی محلق شود که قرار است گاز آذربایجان را از
مسیر ترکیه و یونان، به خط‌لوله انتقال گاز ترنس آدریاتیک برساند. در صورت الحاق
ایران به این پروژه، امکان صادرات گاز طبیعی به اروپای غربی فراهم خواهد شد.
بنا به
برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، صادرات گاز از طریق خط‌لوله ترنس آناتولی از سال
2020، آغاز خواهد شد. به این ترتیب، ایران می‌تواند با احداث زیرساخت‌های لازم
نظیر ایستگاه‌های فشرده‌سازی گاز، از شبکه مزبور به‌منظور صادرات گاز خود استفاده
کند. البته، تحقق این امر و آغاز صادرات گاز ایران به اروپا، احتمالاً یک دهه به‌طول
خواهد انجامید.
یکی از
حوزه‌هایی که ایران تاکنون توجه کافی به آن نکرده، صادرات گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی)،
است. این در حالی است که کشور همسایه قطر، بخش عمده‌ای از صادرات ال‌ان‌جی جهان را
در اختیار خود دارد. البته، بنا به گفته تحلیل‌گران، در حال‌حاضر، عرضه کافی ال‌ان‌جی
به بازار وجود دارد و طی دهه آتی، عمدتاً پروژه‌هایی که پیش از این آغاز شده و یا
در دست ساخت هستند، قادر به ادامه فعالیت خواهند بود. بنابراین، فرصت چندانی برای
بهره‌برداری از پروژه‌های جدید وجود ندارد.
شرکت ملی
نفت ایران پیش از این، ساخت پایانه ال‌ان‌جی را آغاز کرد، اما پس از اعمال تحریم‌ها،
به دلیل عدم دسترسی به سرمایه و تکنولوژی‌های مورد نیاز، ادامه کار، منتفی شد. اما
اکنون با برچیده‌شدن تحریم‌ها، امکان تولید ال‌ان‌جی برای ایران فراهم خواهد شد.
مؤسسه فیچ
پیش‌بینی کرده است که «ایران تا پایان دهه حاضر می‌تواند به یک صادرکننده بزرگ گاز
طبیعی بدل شود. توسعه ظرفیت‌های حوزه ال‌ان‌جی، بسیار هزینه‌بر است و احتمالاً به
زمان بیشتری نیاز خواهد داشت. بنابراین، انتظار نمی‌رود که ایران تا اواسط دهه
2020، بتواند مقادیر قابل‌توجهی ال‌ان‌جی را صادر کند».
در هر صورت،
ایران بزرگ‌ترین ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. تاکنون، نبود زیرساخت‌های
لازم، مانع اصلی پیش‌روی صادرات مقادیر بالای گاز طبیعی بوده است، اما این مانع می‌تواند
با سرمایه‌گذاری کافی، برطرف شود. در میان‌مدت، هند و پاکستان، مناسب‌ترین
بازارهای پیش‌روی گاز ایران است، اما در بلندمدت، اروپا نیز می‌تواند به مقصد
صادرات گاز طبیعی ایران تبدیل شود.
به این
ترتیب، ایران درپی توافق تاریخی خود با قدرت‌های جهانی، می‌تواند در دهه‌های آتی،
نقش پررنگی را در بخش نفت و گاز جهان ایفا کند.
منبع:
پترونت