بعد از برداشته شدن تحریم ها اقتصاد چه شرایطی دارد

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)-  در حال حاضر، همه انتظار دارند با برداشته‌شدن تحریم‌ها عده‌ای چشم‌آبی برای سرمایه‌گذاری هجوم ‌می‏ آورند؛ این انتظار اصلا درست نیست.

محمد مهدی بهکیش می گوید:پس از توافق با ١+٥ و رفع تحریم‏ها به‏ عنوان مانع اصلی، اقتصاد ایران مانند فردی خواهد بود که ٣٥‏ سال از هرگونه رشد محروم مانده و یکباره آزاد می‌شود.

اقتصاددان لیبرال ایرانی و عضو اتاق بازرگانی در گفت وگویی تفصیلی با روزنامه شرق گفته است: هر دو طیف اقتصاددانان در ایران (لیبرال‏ها و نهادگراها) معتقدند ایران باید به نظام اقتصاد آزاد بپیوندد. تنها اختلاف این دو طیف در چگونگی رسیدن به این هدف است. اقتصاددانان نهادگرا می‌گویند ابتدا بایستی نهادها و قوانین را اصلاح کرد و سپس به آزادسازی اقتصاد پرداخت. در مقابل اقتصاددانان لیبرال معتقدند این دو امر غیرقابل‌تفکیک هستند و باید به موازات هم حرکت کنند.

بهکیش تصریح کرده: اقتصاددان‌های معتقد به مکانیسم بازار می‌گویند تعرفه‌ها باید کاهش پیدا کند تا به‌ کارفرمایان فشار بیاید و آنها نیز برای ساده‌سازی فضای کسب‌وکار به دولت فشار ‌آورند. بنابراین صنایع ما به‌جای اینکه برای بهبود فضای کسب‌وکار به دولت فشار بیاورند، راضی می‌شوند تعرفه را بالا ببرند تا بدین وسیله زیان خود را جبران کنند. تفاوت اقتصاددانان لیبرال با اقتصاددانان نهادگرا در این مسئله است. در عمل راهکار ما منجر به ارزان‌شدن کالا می‌شود و رفاه بیشتر جامعه را به‌دنبال می‌آورد درحالی‌که در روش دیگر عملا مصرف‌کننده زیان بهره‌وری پایین جامعه را می‌پردازد.

‌  به گفته بهکیش دوران حمایت بلندمدت از صنعت سپری شده است. هم‏اکنون اقتصاد روسیه، هند، چین و ترکیه هم باز شده است. یک‌سری از مسئولان و اقتصاددانان در ٣٥ سال گذشته زندگی می‌کنند و متأسفانه ذهنشان یا اطلاعاتشان به نسبت حرکت قطار آزادسازی اقتصادی حرکت نکرده است.

زمانی که تحریم ها برداشته می شود

دبیرکل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین المللی می گوید: زمانی‏که تحریم‌ها برداشته شود مهم‌ترین اتفاق این است که جابه‌جایی پول به خارج از کشور آزاد خواهد شد. دوم اینکه اگر درآمد نداشته باشیم، نمی‌توانیم واردات کنیم. زمانی که تحریم‌ها رفع شود، کشور از یک مقدار پول بلوکه‌شده استفاده خواهد کرد. می‌توان این پول را برای واردات صرف کرد یا ماشین‌آلات خرید و صنایع را نوسازی کرد، اما بعد از آنچه خواهد شد؟ باید پول دربیاوریم تا واردات داشته باشیم.

وی افزود: بنابراین ممکن است امکان واردات زیاد ‌شود اما معلوم نیست عملا واردات هم زیاد شود. پس صادرات بر واردات مقدم است. آیا می‌توانیم خودرو صادر کنیم؟ مگر اینکه به پول نفت برگردیم؛ حدود ٣٠ سال قبل ٥,٢ ‌میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کردیم و الان اگر ٥.١ ‌میلیون هم صادر کنیم خریدار ندارد.

 بهکیش پیشنهاد کرد: در چند ماهی که تا رفع عملی تحریم‌ها وقت داریم، باید به‌سرعت سرمایه‌گذاری را تشویق کنیم. تنها راه ایجاد اشتغال، سرمایه‌گذاری است. برای سرمایه‌گذاری هم باید اول ایرانی‌های داخل کشور را راضی کرد، بعد ایرانی‌هایی که در خارج از کشور هستند و در مرحله بعد باید سرمایه‏گذاران خارجی را جذب کرد.

به گفته وی  در حال حاضر، همه انتظار دارند با برداشته‌شدن تحریم‌ها عده‌ای چشم‌آبی برای سرمایه‌گذاری هجوم ‌می‏ آورند؛ این انتظار اصلا درست نیست. گروه‌هایی هم که مرتب برای مذاکره به ایران می‌‌آیند، عموما فروشنده هستند و قصد سرمایه‌گذاری ندارند، هرچند این نیت هم می‌تواند به‌نفع اقتصاد باشد.

این اقتصاددان تاکید کرد:  مگر می‌شود من و شما حاضر نباشیم سرمایه‌گذاری کنیم، ولی خارجی‌ها این کار را انجام دهند؟ اول باید ایرانی‌ها را راضی به سرمایه‌گذاری کنیم. ایرانی‌ها به اندازه کافی امکانات سرمایه‌گذاری دارند. در حال حاضر شاید به سرمایه خارجی احتیاج مبرمی نباشد، اما احتیاج به همکاری با سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد، زیرا فقط مسئله جذب منابع مالی نیست. 

 منبع: دنیای اقتصاد