پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- بانک مرکزی نسبت به مصاحبه چند روز پیش جمشید پژویان
اقتصاددان برجسته ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علامه واکنش تندی نشان داد.
روابط
عمومی بانک مرکزی در واکنش به مصاحبه چند روز پیش «نسیم» با جمشید پژویان استاد برجسته
اقتصاد ایران جوابیه ای کاملا سیاسی منتشر کرد.
جناب آقای
دکتر جمشید پژویان، اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه
طباطبایی که در دولت گذشته ریاست شورای رقابت را بر عهده داشتند و از جمله نظریه‌پردازان
اقتصادی دولت قبل به شمار می‌رفتند ، ضمن انتقاد از دولت یازدهم ، افزایش 300 هزار
میلیارد تومانی نقدینگی در 22 ماه گذشته را یک فاجعه قلمداد کرده و از دولت طلب
پاسخگویی کرده اند.
قبل
از هر چیز باید یادآور شد مطلب منتشره از سوی ایشان، با لحنی خاص و عوام پسندانه
تنظیم شده که معمولاً از یک اقتصاددان انتظار نمی‌رود چنین سیاست‌ورزانه و خارج از
چارچوب علمی به طرح مطلب علیه دولت بپردازد. با این وجود ، جهت تنویر افکار عمومی
مطالبی به شرح زیر ارایه می شود.
روابط
عمومی
آقای
دکتر پژویان در ابتدا ، افزایش 300 هزار میلیارد تومانی طی روی کار آمدن دولت
یازدهم را مورد انتقاد قرار داده و دولت‌مردان را از مدیریت پایه پولی و نقدینگی
ناتوان دانسته‌اند. ایشان ذکر کرده‌اند دولت مردان کنونی پس از حضور در مسند
اجرایی تازه متوجه شده‌اند که نقد دولت کاری راحت‌تر از انجام امور اجرایی است.
در این
رابطه باید متذکر شد مسلماً نقد آسان‌تر از انجام امور اجرایی است، بالاخص آنکه
مدیران اقتصادی مجموعه‌ای از مشکلات عدیده را از دولت دهم به ارث برده باشند. با
این وجود باید توجه داشت مهم ، سازنده بودن نقد است و مهم‌تر از آن، طراحی سیاست‌ها
و اتخاذ راهکارهای لازم جهت برون‌رفت از شرایط نامطلوب اقتصادی است.
دولت نهم
اقتصاد ایران را در حالی تحویل گرفت که در سال 1384 نرخ رشد اقتصادی5.4 درصد، نرخ
رشد سرمایه‌گذاری5.8 درصد(بر مبنای سال پایه 1376)، تورم نزولی و در حد 12.1 (بر پایه
سال 1383) درصد بود. حتی بدهی دولت به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در سال
مذکور و عمدتاً در نتیجه کاهش رسوب اوراق مشارکت حدود6.1 درصد کاهش داشت و در
مجموع،اقتصاد در مسیر مثبتی پیش می‌رفت. دولت‌های نهم و دهم با به کارگیری مجموعه‌ای
از سیاست‌های غیرعلمی، عوام فریبانه و ناسازگار، اقتصاد ایران را با وجود قرار
گرفتن در یک دوره طلایی درآمد‌های ارزی به شدت آسیب‌پذیر ساخت به طوری که در مقطع
اتمام کار دولت در سال 1392، اقتصاد ایران با تورم افسارگسیخته45.1
درصدی (نقطه به نقطه) در خرداد ماه سال 1392 و رشد اقتصادی6.8- درصدی و رشد سرمایه‌گذاری23.8-
درصدی در سال 1391 روبرو بود.
نرخ ارز
در دولت دهم به سه برابر افزایش یافته و فضای کسب و کار به شدت نامطلوب شده بود.
یکی از دلایل این امر، رشد بالای پایه پولی و نقدینگی در دولت نهم و دهم بود ، به
طوری که بر اثر تامین مالی ناسالم طرح مسکن مهر و برخی مسایل دیگر از قبیل استقراض
57000 میلیارد ریالی از بانک مرکزی جهت پرداخت یارانه به افراد -که هیچگاه
بازپرداخت نشد- رشد نقدینگی با متوسط سالانه29.4 و28.1 درصد به ترتیب در
دولت‌های نهم و دهم را به دست داد.
در
همین مدت بیش از 40درصد پایه پولی کشور صرف تامین مالی طرح مسکن مهر شد و دولت در
یک انفعال کامل در مواجهه با تلاطم بازارهای دارایی و به ویژه بازار ارز به تزریق
حراج‌گونه ذخایر ارزی کمیاب کشور و پیش‌فروش سکه طلا متوسل می شد که در هیچکدام
نیز با توفیق همراه نبود.
در
دولت یازدهم، تیم اقتصادی دولت با شرایط دشوار رکود تورمی روبرو بود و تلاش نمود
با اتخاذ سیاست‌های مناسب و منضبط پولی و مالی از این شرایط خارج شود. در این مسیر
سعی شد ضمن توقف تامین مالی ناسالم طرح مسکن مهر از منابع پرقدرت و تورم‌زای بانک
مرکزی، با ساماندهی نحوه تامین مسکن مهر این طرح ادامه و در عین حال رشد نقدینگی
به تدریج کاهش یابد تا مسیر خروج از رکود متوقف نشود.
براساس
آمارهای رسمی، تغییر نقدینگی در دولت یازدهم (از مرداد ماه 1392 تا پایان اسفند
1393)، 290.6 هزار میلیارد تومان افزایش یافته که حدود 28 درصد از آن ـ یعنی80.9
هزار میلیارد تومان ـ مربوط به افزایش پوشش آمارهای پولی و بانکی ناشی از ورود 6
بانک و چهار موسسه اعتباری جدید زیر چتر پوشش بانک مرکزی بوده است. بدیهی است این
میزان از افزایش نقدینگی به معنی افزایش رشد نقدینگی نبوده و فاقد آثار اقتصادی
جدید است.
با همگن
سازی نقدینگی و خارج نمودن آمار بانک‌ها و موسسات اعتباری جدید، رشد همگن نقدینگی
طی مدت فوق به طور متوسط سالانه22.6 درصد بوده است که به مراتب از دولت گذشته بهتر
می‌باشد، ضمن آنکه ترتیب نقدینگی به مراتب سالم‌تر شده و سهم پایه پولی از رشد
نقدینگی کاهش داشته است.
همچنین
شاهد هستیم که در سال 1393، رشد اقتصادی در چهار فصل پیاپی مثبت شده و به3.0
رسیده، تورم به15.6 درصد کاهش یافته و بازار ارز به بازاری آرام و قابل پیش‌بینی
تبدیل شده است. حال باید از جناب آقای دکتر پژویان، استاد اقتصاد و نظریه‌پرداز
اقتصادی دولت گذشته پرسید آیا این شرایط فاجعه است یا شرایط اقتصادی در آخر دولت
دهم؟ آیا این سیاه‌نمایی نیست که علیرغم توضیحات مکرر بانک مرکزی درخصوص افزایش
پوشش آماری در نقدینگی، عامدانه در تخریب دستاوردهای دولت یازدهم اهتمام شود؟
آیا
افزایش موقتی بدهی برخی بانک‌ها در سال 1393 در پی برخورد انضباطی بانک مرکزی ـ که
خوشبختانه با تمهیدات به عمل آمده و شروع روند اصلاحی در بانک‌های مورد نظر در سه
ماهه سال جاری به طور معنی‌داری کاهش یافته ـ با افزایش افراطی پایه پولی ناشی از
تامین مالی طرح مسکن مهر، آن هم به صورت بلندمدت، و استقراض از بانک مرکزی برای
پرداخت یارانه قابل مقایسه است؟
دکتر
پژویان بیان کرده اند: «ارزش یارانه نقدی کنونی نصف دولت قبل است.»
علی
الظاهر ایشان فراموش کرده‌اند سیاست‌های تورم‌زای دولت گذشته و سه برابر شدن نرخ
ارز در دولت دهم مهمترین عامل کاهش قدرت خرید یارانه نقدی بوده است. ناگفته نماند
عدم تمکین دولت قبل به قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها و عدم توجه به تولید و سهم آن
از یارانه نقدی و پرداخت مبالغ بیش از حد و با استفاده از منابع بانک مرکزی در
ابتدای طرح، خود به یکی از موانع پیش‌روی اجرای دقیق قانون و یکی از مهمترین دغدغه‌های
دولت یازدهم تبدیل گشته است.
ایشان
در بخش دیگری از بیانات خود، دولت یازدهم را به عدم شفافیت متهم کرده‌اند و در این
زمینه لازم است پرسش شود آیا دولت قبل که سالها آمار اقتصادی را منتشر نمی‌کرد،
غیرشفاف عمل نموده است یا دولت یازدهم که در آن آمارهای اقتصادی به طور منظم و
شفاف منتشر می‌شود؟
در
خاتمه ضمن تاکید بر این امر که عملکرد دولت یازدهم را باید براساس عملکرد مجموعه
متغیرهای کلان از جمله تورم، رشد اقتصادی، حفظ ارزش پول ملی و ثبات نرخ ارز و...
سنجید، ارزیابی درخصوص مطالب و ادعا‌های جناب آقای دکتر پژویان را به خوانندگان
واگذار و به ایشان توصیه می شود در بیانات و ارزیابی‌های خود رعایت اصولی علمی و
کارشناسی را مدنظر قرار داده و از برخورد سیاسی و سیاه‌نمایی پرهیز نمایند.
منبع: نسیم