اختلافات کلیدی ایران و 1+5 در مذاکرات هسته ای

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- خبرگزاری فرانسه در گزارشی از وین به قلم «سسیل فویاتر Cecile Feuillatre » نوشت:

کلیات جامع توافق بی سابقه میان ایران و کشورهای قدرتمند جهان که موضوع آن محدود شدن فعالیت های هسته ای تهران است، برای همه مشخص است. اما مساله عمده در این توافق، جزئیات آن است. در زیر به برخی از اختلاف برانگیزترین نکاتی پرداخته می شود که مذاکره کنندگان ارشد هنوز هم در خصوص آنها به توافق نرسیده اند. این در حالی است که ضرب الاجل روز سه شنبه برای دستیابی طرفین به توافق، به زودی فرا خواهد رسید.

-تحریم ها
مهمترین هدف ایران از حضور بر سر میز مذاکرات، کاهش فشار شبکه در هم تنیده تحریم های اقتصادی و تجاری است که به تدریج طی یک دهه اخیر شدت پیدا کرده است. تحریم های اعمال شده علیه ایران،اقتصاد این کشور را به شدت تحت فشار قرار داده و باعث شده است بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار درآمدهای نفتی این کشور در حساب های بانکی در کشورهای خارجی مسدود شود. همچنین تحریم ها باعث شده است دسترسی ایران به بازارهای پرسود نفتی کاهش پیدا کند.
یک دیپلمات ارشد غربی در این باره گفت: «انتظارات یک طرف، با تمایلات طرف های دیگر موافق نیست.»
تهران خواستار لغو آنی همه تحریم های اتحادیه اروپا، سازمان ملل و آمریکا به محض امضای توافق است. اما کشورهای پنج بعلاوه یک همچنان بر این موضوع پافشاری می کنند که تحریم ها تنها به صورت تدریجی و زمانی لغو خواهد شد که ایران، گام هایی را در مسیر کاهش ظرفیت های برنامه هسته ای مشکوک خود بردارد.

- پایگاه های نظامی
مقامات ارشد ایران بارها طی هفته های گذشته اعلام کرده اند با هر گونه بازرسی از اماکن نظامی حساس توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی مخالف هستند. آنها این بازرسی ها را مغایر با حاکمیت ملی خود می دانند.
آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم ایران اعلام کرده است چنین بازرسی هایی جزء «خطوط قرمز» وی هستند. ایشان همچنین با موضوع گفتگو با دانشمندان ایرانی و همچنین دسترسی به اسناد هسته ای مخالفت کردند.
با این وجود آژانس بین المللی انرژی اتمی در تلاش است به یک دهه بن بست در خصوص فعالیت های هسته ای مشکوک ایران در گذشته پایان دهد. از این فعالیت ها به عنوان ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران نام برده می شود. هدف از این تلاش های آژانس، راستی آزمایی گزارش های منتشر شده در این خصوص است که ایران تا سال ۲۰۰۳ و احتمالا پس از آن، تحقیقات هسته ای نظامی انجام داده است.
برخی کشورها از جمله فرانسه بر این موضوع اصرار دارند که موضوع ابعاد نظامی احتمالی فعالیت های هسته ای ایران باید به وضوح مشخص و به صورت مکتوب در هر گونه توافق نهایی درج شود.

- بازگشت سریع تحریم ها
کشورهای غربی به اصرار خواستار ایجاد ساز و کاری هستند که بر اساس آن، تحریم های سازمان ملل که طی هر گونه توافق با ایران لغو خواهد شد، در صورت نقض موافقتنامه توسط ایران به سرعت بتواند به جای خود باز گردد. یک دیپلمات غربی در این باره گفت پنج بعلاوه یک در خصوص این موضوع توافق کرده است.
چند منبع آگاه دیگر نیز در این باره اعلام کردند هدف از این تلاش ها، ایجاد یک کمیته مشتکل از اعضای گروه پنج بعلاوه یک است که گزارش موارد نقض احتمالی توسط ایران را بررسی خواهد کرد. بر خلاف شورای امنیت سازمان ملل متحد، هیچ کشوری قادر نخواهد بود هیچ یک از اقدامات دیگر کشورها را وتو کند. این گونه به نظر می رسد که ایران، با چنین موضوع موافق نیست.

- مدت زمان توافق
کشورهای قدرتمند جهان خواستار محدودیت برنامه هسته ای ایران دست کم به مدت ۱۰ سال هستند. آنها همچنین خواستار محدود شدن بخش هایی از این برنامه برای مدتی طولانی تر هستند.
(آیت الله) خامنه ای که تصمیمات وی در مسائل ایران فصل الخطاب شمرده می شود هفته گذشته گفت: «بر خلاف پافشاری آمریکایی ها، ما محدودیت های ۱۰ و ۱۲ ساله را نخواهیم پذیرفت. ما به آنها اعلام کرده ایم حاضریم چند سال محدودیت را بپذیریم.»

بر اساس چارچوب توافق لوزان که در تاریخ دوم ماه آوریل میان طرفین به امضا رسید، ایران باید برنامه غنی سازی اورانیوم خود را به مدت ۱۰ سال محدود کند. (آیت الله) خامنه ای همچنین بر این موضوع پافشاری می کند که ایران باید اجازه داشته باشد در این مدت زمان، فعالیت های تحقیق و توسعه هسته ای خود را ادامه دهد

منبع: الف