|
هرگاه
در ایران درآمد نفت افزایش پیدا کرده، هم اندازه دولت بزرگ شده و هم تصدی‌اش
افزایش پیدا کرده و هم دخالتش رو به فزونی گرفته است. هم اکنون بیشتر شبکه بانکی
ایران به ظاهر خصوصی است. ولی ما بانک خصوصی نداریم. هر کس بگوید دروغ گفته است.
زمانی که اندازه دولت بزرگ می‌شود، درآمد این دولت فربه، افزایش پیدا می‌کند و
خودش را از مالیات‌ستانی بی‌نیاز می‌بیند و به تصمیم گرفتن‌های متعدد و دخالت‌های
بی‌رویه اقدام می‌کند. در همین سال‌های 1384 تا 1392، دستور
داده بودند که حق ندارید به روزنامه‌های مستقل آگهی بدهید. تنها دلیلش، سهم دولت
در اقتصاد ایران است که 65 تا 75 درصد GDP است. منظورم از
دولت، یعنی نهادهای عمومی و دولت. وقتی که یک دولت اجازه پیدا می‌کند که با اتکا
به درآمدهایی که ناشی از مالیات نیست، سیطره خود را در اقتصاد تحکیم بخشد، فساد
پیش می‌آید و از در دیگر کارآمدی اقتصادی بیرون می‌رود.درآمد نفتی ایران ظرف یک
دوره شش، هفت ساله 15 برابر می‌شود. صحبت از یک رقم
اندک نمی‌کنم. فرض کنید در سال 1390، تولید ناخالص داخلی بدون نفت، 400 میلیارد
دلار بوده است. در حالی که ما 300 میلیارد دلار فقط و فقط تولید انرژی‌مان در
ایران بوده است. ایجاد تلاطم آن درآمد در این ساختار یک امر گریزناپذیر است.
بنابراین علت‌العلل فساد، اندازه دولت است که در ایران عامل اصلی آن نفت است و
تا زمانی که این نفت سهمش در GDP ایران به اندازه
تعیین‌کننده‌ای کاهش نیابد، هرگاه درآمد نفتی افزایش یابد، ما همین بساط را
خواهیم داشت.
سعید
لیلاز
روزنامه
خراسان به نقل از اقتصاد نیوز
|