پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- روزنامه جهان صنعت در گفت و گویی با مسعود کرباسیان، رییس کل گمرک
ایران درباره واردات 720 میلیاردی در دولت احمدی نژاد نوشت:
پحش آخرین
نشست خبری دولت با حضور رسانه‌های داخلی و خارجی بهانه‌ای شد تا بار دیگر حسن
روحانی به نقد عملکرد اقتصادی در هشت سال دولت نهم و دهم بپردازد. وی وقتی با
پرسشی مواجه شد که وابستگی آب خوردن مردم چه ارتباطی با تحریم‌ها دارد، به سراغ
صرف درآمد‌های ارزی در یک بازه زمانی هشت ساله در دولت گذشته رفت و گفت: «در یک
دوره هشت ساله 720 میلیارد دلار صرف واردات به کشور شد و کشور کاملا متکی به بیرون
بود و همین واردات هم علامت لازم برای تحریم‌ها را دارد.»
این
توضیحات حسن روحانی خیلی سریع منتقدان دولت را دست به کار کرد تا با تهیه گزارش‌ها
و گفت‌وگوهای مختلف، شرایطی را رقم زنند که توضیحات دولت پایه آماری ندارد و میزان
صرف درآمد‌های ارزی از رقم 720 میلیارد دلار کمتر بوده است؛ موضوعی که مسعود
کرباسیان، رییس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران درباره آن می‌گوید از توضیحات
دولت اشتباه برداشت شده است چراکه آقای روحانی تاکید کرده 720 میلیارد دلار صرف
واردات شده که این رقم صرفا کالا نبوده است بلکه درآمد‌های ارزی بوده که در فرآیند
واردات صرف شده است. مسعود کرباسیان که روزگاری در دولت هشتم ریاست گمرک را برعهده
داشته، با روی کارآمدن دولت یازدهم بار دیگر سکان هدایت این سازمان اقتصادی را
برعهده گرفته است و تاکید دارد آماری که دولت اعلام کرده، براساس ماخذ‌هایی است که
در دولت گذشته و به صورت رسمی تهیه شده است. آنچه در ادامه می‌آید، متن کامل گفت‌وگو
با مسعود کرباسیان، رییس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
اخیرا
آمار ارایه‌شده توسط دولت محل اختلاف میان دولتمردان و منتقدان دولت شده به طوری
که شاهد این هستیم که دولت اعلام کرد در هشت سال حدود 720 میلیارد دلار صرف واردات
شده است و از آن طرف منتقدان دولت با ارایه گزارش‌هایی بیان می‌کنند که این چنین
نیست. محل این اختلاف کجاست؟
با این
پرسش می‌خواهم جواب شما را بدهم که مگر این دولت آمار عملکرد دولت قبل را ارایه
کرده است؟ آنچه دولت اعلام کرد مبنی بر اینکه 720 میلیارد دلار صرف واردات شده،
آماری نیست که در این دولت تهیه شده باشد و براساس آماری است که دولت گذشته و
مسوولان آن تهیه کرده‌اند.
یعنی
نهادهای رسمی چنین آماری را اعلام کردند؟
آماری که
وجود دارد، مربوط به بانک مرکزی است. این آمار را که دولت یازدهم تهیه و تدوین
نکرده است. ماخذ رسمی این آمار را ثبت کرده و با استناد به همان میزان اعلام شده
که حدود 720 میلیارد دلار صرف واردات به کشور شده است. این موضوع زمانی اهمیت
بیشتری پیدا می‌کند که بحث اقتصاد مقاومتی مطرح است. اگر اقتصاد مقاومتی اجرا شده
بود و ما به خودمان متکی می‌شدیم نه به دلارهای نفتی، این فشار‌ها به مردم وارد
نمی‌شد.
بر این
اساس اینکه مدام بگوییم این میزانی که دولت یازدهم می‌گوید درست نیست به نظر من در
حال حاضر آنقدر حائز اهمیت نیست که نقشه راه آینده برای ما اهمیت دارد. ما باید از
گذشته درس بگیریم تا برای آینده اقتصادمان بتوانیم برنامه درست و اصولی با تکیه بر
اقتصاد مقاومتی داشته باشیم.
دولت وقتی
می‌گوید ظرف هشت سال بالغ بر 720 میلیارد دلار صرف
واردات شده را نباید صرفا با یک نگاه سیاسی به استقبالش رفت. باید تلاش کرد و از
آن درس گرفت و تا حد ممکن قدر منابع ارزی‌مان را بدانیم و بی‌جهت آن را هدر ندهیم.
این موضوع اهمیت بیشتری دارد.
ولی با
این وجود در حال حاضر بحث از اصالت خودش کنار رفته و بیشتر از اینکه تاکید شود
باید به محدودیت واردات و مدیریت منابع ارزی‌مان بپردازیم، می‌شنویم که منتقدان
دولت می‌گویند آماری که ارایه شده درباره واردات 720 میلیاردی درست نیست. تحلیل
شما چیست؟
این آمار
ماخذ رسمی دارد. همان‌طور که اشاره کردم ماخذ آن نیز مربوط به این دولت نیست. چه
اصراری وجود دارد که آمار تهیه شده در دولت گذشته به این دولت وصل شود؟ ما چیز
جدیدی منتشر نکردیم و براساس همان آماری که به صورت رسمی اعلام شده برآورد شده است.
یعنی
گفته‌های آقای روحانی براساس آمار تهیه شده رسمی در گذشته است؟
قطعا گفته‌های
آقای روحانی براساس آماری است که نهادهای ذی‌ربط منتشر کرده‌اند و جالب اینکه
تمامی این آمارها در دولت گذشته به صورت رسمی تهیه شده و دولت محترم نیز آنها را
بیان کرده‌اند.
پس این
رقم واردات کمتر از 500 میلیارد دلار در دولت گذشته از کجا آمده است؟
نکته‌ای
که بسیاری از گفته‌های دولت محترم اشتباه برداشت کرده‌اند این است که آقای روحانی
با صراحت اعلام کردند که در یک دوره هشت ساله 720 میلیارد دلار صرف واردات شده
است. واردات صرفا کالا نیست. منتقدان دولت صرفا کالاهای وارد شده به کشور در عرض
هشت سال را جمع می‌زنند و می‌گویند این رقم به 720 میلیارد دلار نمی‌رسد در صورتی
که باید فرآیند واردات را به صورت وسیع‌تر بررسی کرد و همان‌طور که دولت هم اشاره
داشته صرفا رقم کالاهای وارد شده را نباید در نظر گرفت.
این سوال
پیش می‌آید درآمد‌های ارزی که صرف واردات شده چگونه است؟
حتما همین‌طور
است. باز هم می‌شود به آمارهای رسمی مراجعه کرد. براساس جدول تراز پرداخت‌های بانک
مرکزی جمهوری اسلامی ایران و میزان خروج ارز به منظور ورود کالا و خدمات رقمی بالغ
بر 685 میلیارد است. در سخنان رییس جمهور به واردات اشاره شده
است. نباید فراموش کنیم که طبق اصلاحات بین‌المللی واردات محصول
(product) به
دو بخش عمده کالا و خدمت تقسیم می‌شود و نماکلاتورهای مهم بین‌المللی به طبقه‌بندی
آنها پرداخته‌اند. مهم‌ترین نماکلاتور کالایی سیستم هماهنگ شده است که در آن
کالاها- به استثنای نیروی برق به علت تشکیک در کالا یا خدمت بودن آن- طبقه‌بندی
شده و اساس تعرفه‌های گمرکی در تمام کشورهاست و آمار واردات کالاها براساس این
نماکلاتور توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود به این ترتیب گمرک فقط آمار
کالا را منتشر می‌کند. بدیهی است واردات و صادرات خدمات براساس نماکلاتور
cpc تدوینی
سازمان ملل منتشر می‌گردد.
براساس
این فرآیند چگونه می‌توان آن رقم 720 میلیارد دلاری که دولت مطرح کرد را تخمین زد؟
طبق اعلام
بانک مرکزی در دوره 1384 تا 1391، میزان واردات کالا با احتساب گاز و فرآورده‌های
نفتی، 513 میلیارد و 227 میلیون دلار بوده که
این رقم با کسر میزان 56 میلیارد دلار به لحاظ تعدیل ارزش (هزینه‌های حمل، بیمه و
مناطق آزاد و...) از ارقام اعلام شده توسط گمرک به دست آمده است بنابراین واردات
کالا با احتساب رقم 56 میلیارد دلار در این دوره حدود 570 میلیارد دلار خواهد بود.
با احتساب واردات خدمات که رقمی معادل 126 میلیارد و 380 میلیون دلار است، مجموع
واردات کالا و خدمات 695 میلیارد و 607 میلیون بوده است. این موضوع را نیز باید در
نظر گرفت که با واردات ته‌لنچی و مسافری که به طور زیادی در این دوره افزایش
یافته، واردات همان مبلغ اعلام شده توسط رییس جمهور است که در حدود 720
میلیارد دلار برآورد شده است.
منبع:
جهان صنعت