پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- پیش از برگزاری نشست اخیر وزرای نفت اوپک در وین پیش نویسی
به بیرون درز کرده که نشان می دهد در خوشبینانه ترین سناریو، قیمت نفت تا ۲۰۱۵ به بیش از ۷۶ دلار در
هر بشکه نخواهد رسید. پل سانکی از موسسه تحقیقاتی
Wolfe معتقد
است، سرمایه گذاری ناکافی ناشی از کاهش شدید در قیمت نفت خام ممکن است به آخرین
افزایش در قیمت نفت منجر شود؛ اما پس از آن عصر نفت تمام می شود.
آژانس بین
المللی انرژی، به نمایندگی از کشورهای اصلی مصرف کننده نفت، در تاریخ ۱۳ مه
اعلام کرد، از زمانیکه عربستان در نبرد دنباله دار با تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا
برای کسب سهم بازار، شروع به استخراج و تولید دیوانه وار نفت کرد، یک ولع جهانی
نفت شکل گرفت. شرکت های شیل انعطاف پذیری بیشتر و سازنده تری را نسبت به آنچه از
عربستان و سایر اعضای اوپک انتظار می رفت، نشان داده اند. ماه نوامبر گذشته در
حالی که قیمت ها در حال کاهش بود، اعضای اوپک تلاش برای توافق بر سهمیه بندی تولید
را متوقف کردند که به ادامه روند سقوط قیمت ها منجر شد. آنها امیدوار بودند که این
امر، تولیدکنندگان رقیب بویژه در حوزه شیل آمریکا را وادار به کاهش سرمایه گذاری
کند که در این شرایط، قیمت های نفت به وضع سابق بازمی گردد.
اما این
اتفاق روی نداد و قیمت ها تنها بهبود نسبی را تجربه کردند: نفت وست تگزاس
اینترمدیت (WTI) بعنوان یکی از معیارهای اصلی قیمت نفت خام
که سال گذشته ۱۰۰ دلار بود، از قیمت ۴۴ دلار
در هر بشکه در ماه مارس به ۶۰ دلار در
اواسط ماه گذشته افزایش یافت. اگر این ولع جهانی همچنان ادامه داشته باشد، قیمت ها
به احتمال زیاد مجددا با کاهش مواجه می شود. پیش از برگزاری نشست اخیر وزرای
نفت اوپک در وین (در ماه جاری)، پیش نویسی به بیرون درز کرده و در اختیار وال
استریت ژورنال قرار گرفت که نشان می دهد، در خوشبینانه ترین سناریو، قیمت نفت تا ۲۰۱۵ به
بیش از ۷۶ دلار در هر بشکه نخواهد رسید. در این سناریو
همچنین قیمت نفت کمتر از ۴۰ دلار در
هر بشکه نیز در نظر گرفته شده است. اوپک وجود این پیش نویس را تکذیب کرده است، اما
(با درنظر گرفتن شرایط) می توان نتیجه گیری کرد که شانس بازگشت و سه رقمی شدن قیمت
نفت خام بسیار کم است.
شرکت های
بزرگ نفتی چندملیتی مانند بریتیش پترولیوم، شورون، اکسون موبیل، شل و توتال از
طریق کاهش هزینه ها، به تعویق انداختن و لغو برخی از پروژه های اکتشافی، به قیمت
های پایین نفت واکنش نشان داده اند. با این حال، تولید شرکت های شیل در کمال تعجب
افزایش یافته است، حتی باوجود اینکه آنها تعداد سکوهای حفاری را بطور قابل توجهی
از زمان اوج در اکتبر گذشته، کاهش داده اند.
یکی از
دلایل این مسأله، محدود کردن عاقلانه توسط برخی از تولیدکنندگان شیل است و این
بدان معناست که آنها در افزایش قیمت های جاری بازار نقش دارند. اما بسیاری از
تولیدکنندگان همچنان به استخراج نفت ادامه می دهند، از آنجاکه قیمت بازار همچنان
بالاتر از هزینه نهایی تولید هر بشکه است، حتی اگر هزینه های ابتدایی حفاری چاه ها
را بدرستی پوشش ندهد. مهمتر از همه، بهره وری آنها با فراز و نشیب در حال بهبود
است. براساس گزارش شرکت تحقیقاتی IHS، چاه ها که پیش از این در ۳۵ روز
تکمیل می شدند، در حال حاضر در ۱۷ روز آماده
بهره برداری می شوند. میزان نفت تولید شده در هر دلار سرمایه گذاری طی سال جاری،
به بیش از ۶۵ درصد افزایش خواهد یافت. داده های لرزه نگاری
بهتر، بهبود مایعات تزریق شده به درون چاه ها برای ایجاد شکستگی (fracking) و
استقرار فشرده تر سکوها در این زمینه نقش موثری دارند.
در مجموع IHS
تخمین می زند که ۸۰ درصد از ظرفیت جدید با نفت وست تگزاس
اینترمدیت در قیمت ۵۰ تا ۶۹ دلار
در هر بشکه، امسال سودآور خواهد بود. با افزایش قیمت به بیش از ۶۰ دلار
طی روزهای اخیر، برخی از شرکت های شیل زمزمه افزایش تولید را آغاز کرده اند. یک
اصل روشن در این زمینه وجود دارد: شرکت های نفت شیل آمریکا به "تولیدکنندگان
نوسانی" بازارهای جهانی نفت تبدیل شده اند.
اکنون
بازار بطور فزاینده ای توسط تولید کنندگان شیل هدایت می شود که حفاری های خود را
در واکنش به قیمت های جهانی، افزایش و کاهش می دهند. شرکت مشاوره ای Petromatrix
عبارت "اتحاد شیل" را برای محدوده قیمت بین ۴۵ و
۶۵ دلار ابداع کرده است: زیر این محدوده، تولید آمریکا
بشدت کاهش و بالای این محدوده، افزایش پیدا می کند. در این شرایط می بایست تمایلی
برای تثبیت قیمت ها در این محدوده وجود داشته باشد.
هرچه نسبت
عرضه نفت در جهان که از روش ایجاد شکستگی بدست می آید بیشتر باشد، تأثیر آن قویتر
خواهد بود. اداره اطلاعات انرژی دولت آمریکا در سه سال گذشته، پیش بینی خود از
تولید نفت آمریکا در سال ۲۰۲۰ را افزایش
داده و از ۳.۱ میلیون به ۱۰.۶ میلیون
بشکه در روز رسانده است – که معادل اضافه کردن تولیدکننده نفت دیگری در ابعاد عراق
(به بازار) است. فرصت دیگری برای کاهش بیشتر هزینه های تولید وجود دارد. در نخستین
معامله بزرگ در نوع خود از زمان کاهش قیمت نفت، شرکت Noble Energy
اعلام کرد که قصد دارد رقیب کوچکتر خود یعنی Rosetta Resources
را با قیمت ۲ میلیارد دلار خریداری کند. به احتمال زیاد،
معاملات بیشتری از این نوع انجام خواهد شد و یک سراسیمگی در ادغام شرکت های نفتی
کوچک مشاهده می شود.
با ادامه
افزایش تولید آمریکا، فشار بر دولت به منظور کاهش محدودیت صادرات نفت خام افزایش
پیدا خواهد کرد. در این میان واردات آمریکا درحال کاهش است – بطوریکه طی ماه گذشته
پس از چین (و در رتبه دوم) قرار گرفت. سایر کشورها از روسیه تا آرژانتین، دارای
بسترهای نفت شیل هستند. اگرچه آنها فاقد تخصص، منابع مالی و نظام حقوقی آمریکا در این
زمینه هستند، اما انتظار می رود در نهایت، تولید نفت از این منابع را در مقادیر
قابل توجه آغاز کنند.
همه این
مسائل شرکت های نفتی غربی را در یک موقعیت نامناسب قرار می دهد. آنها با پروژه های
طولانی مدت و در معرض خطر بالا مواجه هستند. شرکت IHS
عنوان می کند که در صنعت ۳۲۸ استاندارد
تنها برای دریچه های وجود دارد؛ این مسأله را با شرکت های شیل که چاه های آنان
کوچک، ارزان بوده و با استفاده از قطعات استاندارد و قابل تعویض بسرعت حفاری می
شوند، مقایسه کنید. وضعیت کنونی قیمت های نفت، تولیدکنندگان بزرگ را مجبور خواهد کرد
تا راه های ارزان تر و قابل انعطاف تری برای کار پیدا کنند.
بجز
درگیری های گسترده که برخی میادین نفتی بزرگ را از رده خارج می کنند، صنعت نفت
احتمالا در یک مسیر عادی با بهای دو رقمی نفت خام قرار می گیرد. چیزی که می تواند
این روند را تغییر داده و آن را به ۱۰۰ دلار در
هر بشکه بازگرداند، افزایش تقاضا است. بهرحال رشد اقتصادی و مصرف انرژی در کشورهای
ثروتمند از هم جدا هستند. گاز ارزان و منابع انرژی تجدیدپذیر مقرون به صرفه تر،
اثبات کرده اند که جایگزین جذابی برای بسیاری از مصرف کنندگان محصولات نفتی هستند.
پل سانکی از
موسسه تحقیقاتی Wolfe
معتقد است، سرمایه گذاری ناکافی ناشی از کاهش شدید در قیمت نفت خام ممکن است به
آخرین افزایش در قیمت نفت منجر شود؛ اما پس از آن "عصر نفت تمام می
شود". حتی اگر اغراق به نظر برسد، بازگشت تسلط اوپک یک چشم انداز دور و بعید
به نظر می رسد.
منبع: اکونومیست