بدهکاران نفتی و سیاستِ با دوستان مدارا!

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)

۱- وزیر نفت در حاشیه اجلاس اوپک با رئیس شرکت انگلیسی شل دیدار کرد. شرکت شل بیش از ۲ میلیارد دلار بدهی نفتی به ایران دارد. نفت برده و هنوز پول آن را پرداخت نکرده است. بر اساس اطلاعات کارشناسان مطلع نفت، علی رغم تمایل ظاهری این شرکت برای پرداخت دیون خود حتی در قالب کالاهای اساسی و دارو و علی رغم موافقت وزارت خزانه داری آمریکا با این موضوع، بدهی شرکت شل به دلیل مانع تراشی سیاسی دولت انگلیس تاکنون پرداخت نشده است.

۲- علاوه بر شرکت شل، بیش از ۱۵ میلیارد دلار طلب نفتی دیگر نیز وجود دارد. ۷ میلیارد دلار از خریداران هندی، حدود ۱ میلیارد دلار از شرکتهای یونانی و ایتالیایی، ۲ میلیارد دلار از بابک زنجانی و ۵.۳ میلیارد دلار از جناب سین.

۳- روال جاری و قانونی شرکت نفت برای تحویل نفت به مشتریان، دریافت ال سی یا تضمین معتبر بانکی یا پیش دریافت نقدی است. اما این روال برای همه اجرا نمیشود. سیاست نفتیها «با دوستان مدارا»ست. از این رو بدون دریافت هیچگونه تضمینی، محموله های نفتی در اختیار دوستان انگلیسی و دلالان مورد اعتماد قرار داده شده است. به همین خاطر اکنون هیچ ابزاری برای وصول ۲ میلیارد دلاری از شرکت شل، ۲ میلیارد دلار از بابک اول و ۵.۳ میلیارد دلار از بابک دوم وجود ندارد.

۴- علی رغم ژستهای رسانه ای و گلایه های دولتی ها از ارتباطات بابکی، وزارت نفت در دولت یازدهم با تشکیل کمیته ای ویژه با محوریت برخی دولتی ها، با دلالان محترم وارد مذاکره شده و بعضا محموله های نفتی را بدون دریافت تضمین و با تخفیفهای قابل ملاحظه به فروش میرساند! سیاست فروش پنهانی نفت قطعا برای دور زدن تحریمها امری لازم است اما اشکال در اینجاست که فروش در این ساز و کار به صورت رانتی و بدون بررسی توانمندیهای مالی و دریافت تضامین انجام میشود. در نتیجه این ساختار، افراد توانمند که حاضرند نقدی و ریالی (بر اساس نرخ ارز آزاد) و حتی با تخفیف کمتر نفت خریداری کنند، ره به جایی نمیبرند! جالب اینکه شرکت نفت حاضر به جایگزینی این ساز و کار با ساختار رقابتی بورس فیزیکال نفت نیست و پیشنهاد فنی سازمان بورس برای ایجاد حراج نفتی (با رعایت ملاحظه حفاظت اطلاعات تحریم) را رد کرده است.

۵- تخصیص ویژه منابع رانت است و هر جا رانت است، فساد و ناکارآمدی خود به خود ایجاد میشود. ایجاد ساختارهای رقابتی به خصوص در مزایده ها و مناقصات دولتی و در رأس همه آنها فروش نفت امری لازم و ضروری است و بود یا نبود تحریم تغییری در این ضرورت ایجاد نمیکند. ایجاد بورس فیزیکال نفت یکی از ضروریات تحقق اقتصاد مقاومتی است که متاسفانه تاکنون حتی از سوی نمایندگان مجلس مغفول مانده است.