چهار عامل موثر بر تغییر قیمت‌ نفت

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)-لزومی ندارد هر بار که قیمت نفت پایین آ‌مد مجددا به سطح قبلی خود بازگردد، امروزه چهار عامل جدید و تاثیر گذار وارد صحنه شده اند که پیش از این اهمیت چندانی نداشتند

پس از ۳.۵ سال ثبات نسبی قیمت نفت در حدود ۱۲۰ دلار در هر بشکه، کاهش اخیر قیمت ها به زیر ۵۰ دلار و بازگشت مجدد آن به ۶۰ دلار خیلی ها را شگفت زده کرد. با این حال نگاهی به گذشته نشان می دهد که به خاطر دلایلی از جمله عرضه، تقاضا، تنش های ژئوپولیتیکی و طرح های اوپک، قیمت ها همیشه نوسان داشته اند. برای مثال، در انتهای دهه ۱۹۹۰ قیمت نفت به زیر ۲۰ دلار در هر بشکه سقوط کرد.

اما آیا این بدان معناست که هر چه پایین می آید باید مجددا بالا برود، و آیا این افت چشمگیر قیمت ها مجددا به طور قابل توجهی روند معکوس پیدا خواهد کرد؟ نه الزاما. چهار عامل، که در تغییرات بازار در گذشته به حساب نمی آمدند، باعث پیچیدگی چشم انداز بلندمدت آینده قیمت نفت می شود:

• اکنون گزینه های بیشتری نسبت به گذشته وجود دارد. نه تنها جایگزین هایی برای سوخت فسیلی وجود دارد که از لحاظ اقتصادی امکان پذیر هستند، بلکه خود سوخت فسیلی را اکنون می توان از منابع و کشورهای دیگر (از منابع شیل و آب های عمیق) تهیه کرد.
• در حال حرکت به سمت الکتریکی کردن جامعه هستیم. وفور گاز طبیعی، توسعه فن آوری های جدید، و دیجیتالی کردن شبکه نیرو روندهایی هستند که از این امر حکایت می کنند. نفت ارزان تر ممکن است بتواند روند استفاده از خودروهای الکتریکی را در کوتاه مدت کند نماید. اما پیشرفت های صورت گرفته در میان مدت باعث افزایش فشار بر روی بهره وری موتورهای احتراق داخلی خواهد شد (در حال حاضر حدود یک میلیون بشکه نفت در آمریکا در شلوغی ترافیک هدر می رود)، و این امر تقاضا برای نفت را هر چه بیشتر کاهش خواهد داد.
• فشار برای اقدام در زمینه تغییرات اقلیمی از هر زمان دیگر شدیدتر شده است. دنیای تجارت فعالانه در این اقدام شرکت کرده است و هر روز شرکت های بیشتری از تمام طیف های انرژی – نفت و گاز، لوازم خانگی، فن آوری انرژی، و انرژی های تجدیدپذیر – طرح های جدیدی مطرح می نمایند. حتی برخی از شرکت ها از سیاست قیمت گذاری کربن پاک (یا مالیات بر کربن)، با افزایش تصاعدی هزینه ها، به عنوان یک راه حل احتمالی دفاع می کنند. کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل، COP21، که قرار است پایان امسال در پاریس برگزار شود، ممکن است یک نقطه عطف مهم باشد.
• نوآوری فن آورانه یک چیز ناشناخته است. همانند تمامی حوزه های دیگر زندگی، در بخش انرژی نیز تردیدهای زیادی در مورد تاثیر نوآوری های در حال توسعه بر حوزه هایی همچون داه های بزرگ، ریزفن آوری و هوش مصنوعی وجود دارد. برخی از این پیامدها قابل تصور هستند، مثل بهبود بهره وری از طریق کنترل بهتر ترافیک، بهینه سازی شبکه نیرو و کاهش اشتباهات ناشی از خطای انسانی، اما احتمالا پیامدهایی نیز وجود خواهند داشت که به فکر هیچ کس نرسیده است.

هیچ یک از اینها به این معنا نیست که قیمت پایین نفت یک تغییر ساختاری برای مدت طولانی خواهد بود. اما، حداقل امکان آن بوجود آمده است که با تغییر قدرت اوپک در پی پیدا شدن نفت و گاز در آمریکای شمالی و نقاط دیگر جهان، و رشد فزاینده طیف وسیعی از جایگزین های دیگر، شاهد ظهور یک "هنجار جدید" باشیم. از این منظر، کاهش اخیر قیمت نفت می تواند دال بر آن باشد که همانطور که ژئوپولیتیک رفته رفته چندقطبی می شود، شاید انرژی نیز در حال گذار به یک وضعیت چندقطبی باشد.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد