پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)-شرایط
حاکم بر بازار فولاد جهان و ایران حاکی از رکودی طولانی است. در دو سال گذشته سیر
شاخص فولاد جهان نزولی بوده که این موضوع در بازار فولاد ایران نیز به‌خوبی قابل
مشاهده است. درحالی‌که در فضای اقتصادی کشور با رکود معناداری روبه‌رو بوده‌ایم در
فضای مبادلات جهانی نیز افت متناوب قیمت سنگ‌آهن در پی مازاد عرضه گسترده این
محصول و رقابت برای تصاحب بخش بزرگ‌تری از بازار جهانی دادوستد سنگ‌آهن و از طرفی
همزمانی این موضوع با سیر نزولی قیمت نفت شرایط را برای کاهش قیمت محصولات نهایی
فولادی فراهم ساخته است که بررسی برخی فاکتورها حکایت از تداوم این وضعیت در سال
2015 دارد. در همین خصوص و برای آگاهی بیشتر از شرایط بازار داخل و جهانی فولاد و
افق‌های پیش روی این صنعت استراتژیک، نظرات مهندس نعمت ا... محسنی، معاون
مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان در بازاریابی و فروش را جویا شدیم که متن این گفت‌و‌گو در
ادامه می‌آید.
به
عقیده شما چرا صنعت فولاد را صنعتی مادر و استراتژیک قلمداد می‌کنیم؟
در
پاسخ به این سوال که چرا صنعت فولاد را صنعتی مادر می‌دانیم باید گفت این صنعت
بستر توسعه بوده و همان‌گونه که آگاه هستید علاوه‌بر اینکه فولاد ماده اولیه و
اصلی صنایع مهمی همچون ساختمان‌سازی، خودروسازی، لوازم خانگی، کشتی‌سازی، حمل‌ونقل
ریلی و مواردی از این قبیل است، این ماده ارزشمند سبب ایجاد زنجیره بسیار طولانی
ارزش افزوده نیز می‌شود.
به
بیان دیگر از بخش معدن که سنگ‌آهن و سایر مواد اولیه فولاد تهیه می‌شود تا تحویل
محصولات فولادی به مصرف‌کننده نهایی موجب شکل‌گیری تعداد زیادی مشاغل گوناگون و
فرصت‌های اقتصادی ماندگار برای کشورهایی است که وارد این صنعت می‌شوند. از سوی
دیگر صنعت فولاد جایگاه مناسبی برای رشد و دانش اندوزی برای متخصصان دیگر صنایع
است؛ مثال زنده این ادعا را می‌توان در رزومه کاری بسیاری از مهندسان صنایع مختلف
جست‌وجو کرد که حتی برای دوره‌های 6 ماهه تا یکساله در ذوب‌آهن اصفهان و شرکت‌های
مشابه کارآموزی کرده‌اند.
چه
دلایلی را زمینه‌ساز رکود حاکم بر بازار فولاد ایران و دنیا می‌دانید، به عقیده
شما این رکود تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟
همان‌گونه
که اطلاع دارید بخش عمده مصارف فولاد در صنایع (به‌طور عمده فولادهای خاص)، در مسکن
و پروژه‌های عمرانی است. بررسی‌ها نشان می‌دهند قیمت مسکن در ایران هر چند سال
یکبار، صعودهای پلکانی داشته است، از طرفی مسکن از مهم‌ترین کالاهای سرمایه‌ای در
کشور ما محسوب می‌شود و با این وجود به‌طور کلی ساخت و ساز در کشور همیشه از رونق
برخوردار بوده است، این روند در دو سال اخیر شاهد دگرگونی شده و با رکود اقتصادی
در پی مسائل مختلفی که برای اقتصاد کشور به‌وجود آمده معادله چرخه ساخت‌وساز به‌طور
متناوب دچار وقفه شده است. عرضه نامناسب مسکن از یکسو و خروج سرمایه به سمت فعالیت‌های
سفته‌بازانه و سایر بازارهایی که عمدتا کاذب هستند باعث شده که اطمینان حتی به
ساخت و ساز که از مطمئن‌ترین سرمایه گذاری‌ها تلقی می‌شود و از نیازهای دارای
اولویت بالا در جامعه جوان ماست سلب شده و سرمایه‌های خصوصی برای ورود به این عرصه
با شک و تردید همراه باشند. از سوی دیگر همین شرایط رکود باعث کاهش سرمایه‌گذاری‌های
دولت شده و پروژه‌های زیرساختی به علت تنگنا در تخصیص اعتبار با سرعت کمتری اجرا
می‌شوند، اما به عقیده من با رویکردهای مناسب دولت جدید در تمامی عرصه‌ها شرایط به
زودی تغییر کرده و بازار فولاد ایران از آرامش و سکون فعلی به سوی رونق جهت‌گیری
خواهد کرد.
در
این میان، صادرات محصولات فولادی توسط شرکت‌هایی که توانایی انجام صادرات را دارند
می‌تواند زمینه فعالیت‌های سایر شرکت‌ها را برآورده سازد. در همین ارتباط و برای حمایت از شرکت‌های
دیگر فولادسازی، سیاست فروش شرکت ذوب‌آهن اصفهان بر گسترش صادرات و تولید محصولات
خاص از جمله ریل و تیرآهن‌های بال پهن و دیگر محصولات فولادی طویل مورد نیاز صنعت
معطوف شده است.
درخصوص
رکود در بازارهای بین‌المللی نیز باید بگویم در این بازارها شرایط بسیار متفاوت
است به‌گونه‌ای که کشوری مانند چین که براساس گزارش‌های انجمن جهانی آهن و فولاد
(World Steel Association) در سال 2000 میلادی 128 میلیون تن فولاد تولید
کرده با افزایشی در حدود 700 درصد در سال 2013 بیش از 820 میلیون تن فولاد تولید
کرده است و این یعنی سرازیر شدن حجم عظیمی از محصولات فولادی مازاد مصرف چین به
سایر نقاط جهان. در اصل در تمامی صنایع عرضه و تقاضا قیمت‌ها را مشخص می‌کند و
طبیعی است که چنین حجم بالایی از عرضه باعث سقوط و رکود در صنعت فولاد جهان می‌شود
و تا زمانی که وحدت عملکرد و سهم مناسب عرضه رعایت نشود چنین شرایطی دامنگیر صنعت
فولاد جهان خواهد بود. از سوی دیگر قیمت‌های کنونی فولاد در دنیا تا آخرین حد ممکن
نزول داشته است و حتی در این نقطه از زمان تنها کارخانه‌هایی که به دلایل مزیت‌های
مواد اولیه، تکنولوژی و نیروی کار قیمت تمام شده کمتری دارند امکان ادامه حیات
یافته‌اند. (هزینه‌های جاری تولید فولاد بسیار نزدیک به قیمت فروش این محصول است و
با حاشیه سود کنونی در این صنعت ارائه قیمت‌های پایین‌تر چندان امکان پذیر نیست،
مگر اینکه کیفیت محصول فدای قیمت تمام شده شود و استاندارد‌ها در این صنعت فقط روی
کاغذ باقی بمانند)
به
نظر می‌رسد قیمت فولاد در دنیا در صورتی به شرایط مناسب و رونق باز می‌گردد که
عرضه کنندگان بزرگ فولاد از تولید بیش از نیاز و گنجایش بازار پرهیز کنند و مصرف‌کنندگان
نیز کیفیت را فدای قیمت نکنند تا با برچیده شدن زمینه تولید محصولات بی‌کیفیت،
صنعت فولاد در جهان جان تازه‌ای بگیرد.
لازم
است اینجا اشاره کنم که اگر به‌طور مثال 500هزار تن از محصولات چینی وارد بازار
ایران شود، این میزان به ظاهر ناچیز به سادگی بازار بی‌رمق فعلی را دچار تلاطم
خواهد کرد و برای جلوگیری از این موضوع تعرفه‌های حمایتی مناسبی لازم است اعمال
شود تا کالاهای دیگر کشورها صنعت فولاد ایران را دچار مشکلات غیر قابل جبران نکند.
به
نظر شما دامپینگ و حمایت‌های غیرمجاز کشورهای بزرگ تولیدکننده از صنعت فولاد خود
در سال 2015 نیز ادامه خواهد داشت؟ چگونه از چنین آسیب‌هایی کشور خود را مصون
کنیم؟
با
توجه به پیش‌بینی‌های آتی فضای کسب و کار بین‌المللی و در نظر گرفتن شاخص‌های
جهانی در این خصوص، مصرف فولاد در جهان با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهد شد و نکته
دیگر اینکه هر دولتی در شرایط سخت، حمایت از صنایع داخلی خود را بر تمام موارد
دیگر ترجیح خواهد داد. به‌طور کلی و با توجه به قیمت‌های کنونی بازار فولاد در
دنیا می توان گفت دولت‌ها از صنعت فولاد خود حمایتی فراتر از معاهدات بین‌المللی و
قوانین سازمان تجارت جهانی (WTO) ارائه می‌دهند. به
عقیده من این شرایط برای سال 2015 نیز ادامه خواهد داشت.
دولت
ما نیز با توجه به اینکه صنعت فولاد ایران تاحدود زیادی بومی‌سازی شده و سابقه بیش
از 40ساله دارد (صنعت فولاد ایران در سال 1351 با اولین تولید صنعتی فولاد در ذوب‌آهن
اصفهان حیات جدید خود را بنیان نهاد) برای حمایت منطقی از این صنعت در درجه اول
لازم است تعرفه‌های مناسبی را برای واردات محصولات فولادی تعریف و عملیاتی کند. از
سوی دیگر تسهیل شرایط صادرات و زیرساخت‌های آن باید توسط دولت مهیا شود. گام بعدی
دولت درجهت حمایت از مصرف‌کنندگان فولاد است که باید با نظارت‌های دقیق زمینه عرضه
محصولات بی‌کیفیت را به صفر برساند.
با
توجه به اینکه ذوب‌آهن ریاست هیات‌مدیره بورس کالا را در اختیار دارد، بخشی از
فعالان بازار معتقدند این شرکت توانایی نرخ‌شکنی و کاهش قیمت بیش از حد مورد نیاز
را در بورس کالا و به تبع بازار آزاد داشته و ممکن است در شرایط مقتضی به این
اقدام دست بزند. آیا این موضوع را تایید می‌کنید؟
خوشبختانه
تعاملات کافی بین عرضه‌کنندگان فولاد در بورس کالا وجود دارد تا ثبات بازار فولاد
ایران دچار خدشه نشود و در همین راستا تخریب بازار توسط ذوب‌آهن نه در گذشته اتفاق
افتاده و نه در آینده به لطف خداوند اتفاق نخواهد افتاد، اما این موضوع که رهبری
بازار و تعیین قیمت بر اساس قیمت‌های ذوب‌آهن است موضوع درستی است که ناشی از
میزان تولید و سابقه این واحد و اعتماد عمومی به برند این شرکت است. از سوی دیگر
ریاست هیات‌مدیره تنها در جلسات ماهانه شرکت می‌کند و نظر اعضای دیگر و مدیرعامل
بورس تاثیر بیشتری از نظر ذوب‌آهن اصفهان دارد و چنین نگاهی بیشتر زاییده تفکرات کسانی
است که با سیستم بورس کالا آشنایی ندارند. از سوی دیگر در تمام مدارک و قراردادهای
فروش فولاد در ایران، قیمت ذوب‌آهن بیشتر از سایر تولیدکنندگان است و به‌نظر من
قیمت‌شکنی و کاهش قیمت خارج از عرف بازار ابزاری است که شرکتی مانند ذوب‌آهن نیازی
به آن ندارد و در صورتی که تمام تولیدکنندگان فولاد، محصولات خود را از طریق کانال
بورس کالا به فروش برسانند به‌طور قطع شفافیت بیشتری در فرآیند کشف قیمت‌ها صورت
می‌گیرد.
چند
سال است که روزنامه «دنیای اقتصاد» همایشی تحت عنوان «چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن
ایران با نگاهی به بازار» را برگزار می‌کند، نظر شما در رابطه با این همایش چیست؟
چه پیشنهادهایی به‌منظور اعتلای هرچه بیشتر و خروجی‌های کاربردی‌تر این همایش برای
فعالان صنعت فولاد و معدن ایران دارید؟
دنیای
امروز دنیای اطلاعات است و چنین همایش‌هایی اگر به صورت تاثیرگذار باشد می‌تواند
در پیشبرد اهداف ملی کشور و هدف‌های داخلی شرکت‌ها و مراکز اقتصادی تاثیرات مثبت
فراوانی ایجاد کند. در سال‌های گذشته این همایش جهت‌گیری‌های مناسبی را مطرح کرده
است که باید این جهت‌گیری‌ها در همایش‌های بعدی تقویت شوند. به اعتقاد من موضوع
ارائه شاخص‌هایی برای سنجش صنعت فولاد و فعالان این صنعت اعم از شرکت‌های
تولیدکننده فولاد، نوردها و معادن با شاخص‌های جهانی از نیازهای چنین همایشی است.
حرکت به سوی سخنرانی‌ها و مقالات مبتنی بر آمار و اطلاعات صحیح و قابل اتکا و دوری
از گفت‌وگوهای بدون نتیجه می‌تواند به صدور بیانیه‌های مورد وثوق تمامی اجزای صنعت
سوق یابد و با ریشه‌یابی مشکلات اساسی و زیربنایی در چنین حرکت‌های فرهنگی و
اقتصادی مسیر را برای تصمیم‌سازی اجرایی بیش از پیش هموار کند.
منبع: دنیای اقتصاد
موضوعات مرتبط: فولاد - قیمت
فولاد - قیمت آهن آلات - تحلیل اخبار - اخبار اقتصادی