پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- یک روز تا سرنوشت. بالاخره ماه آذر از
راه رسید و شمارش معکوس برای اعلام نتایج مذاکرات آغاز شد.
درحال‌حاضر
گمانه‌زنی برای نتیجه مذاکرات بالا گرفته است و کارشناسان داخلی و خارجی با توجه
به اطلاعات رسیده از مذاکرات، پیش‌بینی‌هایی برای آینده دارند. اما فرض کنیم از
فردا تحریم‌های اعمال شده بر کشور برداشته شوند. در این شرایط اقدام بعدی برای
اقتصاد کشور چیست؟ کارشناسان در این زمینه نظرهای متفاوتی دارند. برخی معتقد هستند
در این وضعیت باید از مزیت‌ها استفاده کرد و تعامل با جهان خارج را افزایش داد.
برخی دیگر اما اعتقاد دارند ما نباید به نظام بین‌الملل اعتماد داشته باشیم و ممکن
است دوباره با هر بهانه‌ای فشارهای اقتصادی بر کشور حاکم شوند. به همین دلیل نیز
حتی در شرایط رفع تحریم باید استقلال اقتصادی به عنوان یک هدف مهم مدنظر باشد و
مسئولان نیز برنامه‌های خود را در همین چارچوب تدوین کنند.
مذاکرات نتیجه خواهد داد
در همین راستا مهدی پازوکی، استاد
دانشگاه در گفت‌وگو با صمت، با اظهار خوشبینی نسبت به نتیجه مذاکرات گفت: به
اعتقاد من مجموعه حاکمیت در ایران به این نتیجه رسیده که باید مسئله هسته‌ای را با
درایت و در چارچوب منافع کشور حل کند. وی با بیان اینکه این اجماع، با مخالفت‌هایی
نیز همراه است، ادامه داد: در دوران تحریم یک گروه اقلیت در اقتصاد فعالیت می‌کرد
که از این وضعیت نفع می‌برد و حتی به دنبال تشدید تحریم‌ها بود. درحال‌حاضر این
گروه به دنبال آن است که مذاکرات به نتیجه نرسد، اما کل حاکمیت کشور این ایده را
رد می‌کند. پازوکی با تاکید بر اینکه همین گروه‌های تندرو در امریکا و رژیم
صهیونیستی هم هستند، ادامه داد: فصل مشترک همه این گروه‌ها این است که به دنبال به
بن‌بست رسیدن مذاکرات هستند اما این گروه‌ها فعلا اقلیت را تشکیل می‌دهند و در
موضع ضعف قرار دارند.
وی با اشاره به کودتای ۲۸مرداد در ایران گفت: در سال ۱۳۳۲ امریکا در ایران دست به کودتا زد و دولت ملی مصدق را سرنگون
کرد. همین اتفاق در شیلی هم افتاد و حکومت آلنده با کودتای امریکایی سرنگون شد اما
درحال‌حاضر امریکا سیاست‌های خود را تا حدودی تغییر داده است و این موضوع در روند
مذاکرات تاثیر مثبت دارد. پازوکی افزود: البته بدیهی است هر کشوری در نهایت به
دنبال منافع خود است و در این شرایط ما ضمن استفاده از موقعیت فعلی باید خود را
قوی کنیم و در عین حال که برای رفع تحریم تلاش می‌کنیم، اجازه ندهیم دیگران در
امور داخلی ما دخالت کنند. این کارشناس اقتصادی در مجموع با اتکا به همه این
موارد، موقعیت فعلی را یک وضعیت خاص دانست که در نتیجه آن می‌توان به آینده
مذاکرات امیدوار بود.
گام بعدی، تعامل با دنیا
پازوکی گام بعدی پس از مشخص شدن نتیجه
مذاکرات را توجه به سیاست‌های اقتصادی داخلی دانست و اظهار کرد: با مشخص شدن نتیجه
مذاکرات دولت باید با جدیت به دنبال اجرای برنامه‌های اقتصادی خود در کشور باشد و
تلاش کند تا جلوی ادامه روندهای مخرب گذشته را بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه ما باید یک
تعامل منطقی با جامعه بین‌الملل داشته باشیم، تصریح کرد: دولت یازدهم باید در
چارچوب منافع ملی یک تعامل سازنده با امریکا، اروپا و ژاپن داشته باشد و این تعامل
درنهایت به نفع جامعه ایران خواهد بود. پازوکی، انرژی و نیروی کار ارزان در کشور
را دو مزیت اقتصادی ایران اعلام کرد و گفت: این موارد و دیگر مزیت‌های اقتصادی
کشور، یک امکان بالقوه را برای توسعه فراهم می‌کنند و اگر منابع خارجی و فناوری
مدرن به آنها اضافه شود، منافع چشمگیری برای اقتصاد کشور خواهند داشت. وی با اشاره
به اینکه ما در ارتباط با کشورهای دیگر باید تحلیل هزینه- فایده داشته باشیم،
تصریح کرد: اگر یک کشور می‌تواند پروژه‌های بزرگ ملی ما مانند پارس جنوبی را با
هزینه کمتر و بازدهی بالاتر انجام هد، باید از این کار استقبال کنیم. این کارشناس
برنامه و بودجه افزود: فناوری چینی از فناوری‌های غربی به مراتب برای ما هزینه
برتر است و اگر ما بتوانیم از کشورهای جایگزین استفاده کنیم، منفعت آن به همه کشور
می‌رسد.
در مقابل غرب، دست‌بسته نباشیم
تاکید این استاد اقتصاد بر استفاده از
موقعیت‌های ایجادشده پس از رفع تحریم در حالی است که استاد بازنشسته دانشگاه
تهران، لزوم تحقق استقلال اقتصادی را فراتر از موضوع تحریم دانست و گفت: اگر ما در
۳۰ سال گذشته برای تحقق هدف استقلال
اقتصادی گام برمی‌داشتیم؛ غرب نمی‌توانست با تحریم ما را تحت فشار قرار دهد.
ابراهیم رزاقی در گفت‌وگو با صمت
اظهار کرد: مسئولان ما از یک طرف اعلام می‌کردند که تحریم‌ها اثری روی اقتصاد
نگذاشته است، اما در عمل مدیریت اقتصادی ما به سمتی حرکت نکرد که وابستگی خود را
به کشورهای دیگر کم کنیم. وی با اشاره به اینکه از سال‌های ابتدایی پس از انقلاب
تا امروز، انواع تحریم‌ها بر کشور ما اعمال شده است، گفت: در این شرایط ما در ۲۵ سال گذشته همواره به شکلی سیاست‌های تعدیل که حاصل تفکرات
سرمایه‌داری لیبرال است را در اقتصاد خود اجرا کرده‌ایم که این موضوع با استقلال
اقتصادی در تناقض است. رزاقی این تحریم‌ها را یک نوع حمله به کشور معنی کرد و گفت:
ما باید برای مقابله با این حمله، اقتصاد خود را مقاوم می‌کردیم اما در عمل با
وجود آنکه ما استقلال سیاسی را به‌دست‌آوردیم، مجموعه‌ای از سیاست‌های اقتصادی را
دنبال کردیم که وابستگی به خام فروشی را تشویق می‌کرد.
وابستگی را کم کنیم
وی نتیجه اجرای سیاست‌های تعدیل را
وابستگی بیشتر به دنیا دانست و توضیح داد: ما در سال ۱۳۶۷ سالانه ۱۲میلیارد
دلار به خارج نیاز داشتیم اما در سال ۹۰
که آغاز تحریم‌هاست، این نیاز به ۱۲۰میلیارد
دلار رسید که این وابستگی، شرایط را برای تاثیرگذاری بیشتر تحریم‌ها ایجاد کرد.این
استاد دانشگاه، راه مقابله غرب با ایران را تنها از مسیر اقتصاد ممکن دانست و گفت:
برای امریکا حمله نظامی به ایران امکانپذیر نیست اما از لحاظ اقتصادی به دو روش می‌تواند
ما را تحت فشار قرار دهد، راه نخست، جلوگیری از فروش نفت و فرآورده‌های ما در
بازارهای بین‌المللی و راه دوم، جلوگیری از ورود کالاهای خارجی به کشور است. در
عمل هم غرب از همین دو راه ما را تحت فشار قرار داد. وی راه مقابله با این مشکل را
تامین نیازهای کشور در داخل دانست و گفت: موضوع استقلال اقتصادی هم در قانون اساسی
و هم در وصیت‌نامه امام خمینی(ره) آمده و شعار اول انقلاب ما بوده است که برای
رسیدن به این هدف باید تلاش بیشتری داشت.
رزاقی تلاش برای خودکفایی در محصولات
استراتژیک مانند دارو را یکی از اولویت‌های اقتصاد ما دانست و گفت: ما نباید به
غرب خوشبین باشیم و حتی در شرایط رفع تحریم هم باید هدف استقلال اقتصادی را در نظر
بگیریم و خود را در مقابل فشارهای خارجی قوی کنیم. وی واردات محصولات استراتژیک از
خارج را تنها در شرایط دلار ارزان، دارای سود دانست و گفت: اگر همین یارانه به
تولیدکننده داخلی داده شود، ما می‌توانیم در راستای خودکفایی قدم برداریم. این
استاد دانشگاه مبارزه با رکود را هم در همین چارچوب ممکن دانست و گفت: اگر به تولید
کمک شود و در مقابل از فعالیت‌های غیرتولیدی مالیات بگیریم و در کنار این موارد،
مبارزه با فساد را به جدیت دنبال کنیم، خروج از رکود هم ممکن خواهد بود.رزاقی در
پایان تاکید کرد: با توجه به همه این موارد، ما باید فراتر از موضوع تحریم یا رفع
آن، زمینه‌های دستیابی به استقلال اقتصادی را در کشور ایجاد کنیم تا از این طریق
راه فشار دوباره بر کشور را ببندیم.
منبع: گسترش صمت