پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- بین بحران نفتی سال 1986 میلادی و
کاهش 30 درصدی قیمت نفت طی پنج ماه گذشته شباهت‌های زیادی وجود دارد. در آن زمان
همانند امروز برای یک دوران طولانی قیمت‌های بالا باعث کاهش تقاضای نفت و پدید
آمدن موجی از منابع جدید نفتی شد.
به
گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، به نقل از رویترز، وزیر نفت عربستان در
جمع مخاطبان خود می‌گوید: "در نتیجه کاهش تقاضا و افزایش عرضه منابع خارج از
اوپک، ما عرضه بیش از حد و غیرموجه نفت را که باعث برهم خوردن تعادل بین عرضه و
تقاضا شده، دیر تشخیص دادیم.
وی
می‌افزاید: کاهش شدید اخیر در قیمت‌های نفت برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان خوب
نبوده است. هیچ یک از این دو گروه نمی‌توانند به طور مطمئن برای تولید طولانی مدت،
سرمایه‌گذاری و مصرف برنامه ریزی کنند. آنچه که صنعت نفت اکنون به شدت به آن نیاز
دارد ثبات قیمت در بلند مدت است.
ممکن
است اینطور به نظر برسد این سخنان را علی النعیمی وزیر نفت کنونی عربستان درباره
ثبات قیمت نفت بیان کرده است.
اما
در واقع این سخنان حرفهای احمد زکی یمنی وزیر نفت سابق عربستان در سال 1986 در مدرسه دولتی جان اف کندی دانشگاه هاروارد درست چند ماه قبل
از برکناری است. زکی به مدت 24 سال وزیر نفت عربستان بود.
النعیمی
این هفته با تایید ماهیت غیرقابل تغییر سیاست نفتی عربستان به خبرنگاران گفت:
سیاست ما برای چند دهه ثابت بوده و امروز تغییر نمی‌کند.
در
اواسط دهه 1980 میلادی افزایش شدید عرضه نفت انگلیس و نروژ در دریای شمال به همراه
عرضه نفت شوروی سابق، آمریکا و چین افزایش یافت.
جفری
رابینسون نویسنده زندگینامه احمد زکی یمنی به مصاحبه وی با یک روزنامه انگلیسی در
سال 1986 اشاره می‌کند که در آن وزیر نفت سابق عربستان هشدار می‌دهد: بحران در پیش
است و کشور شما(انگلیس) مقصر بخش عمده‌ای از آن است.
در
سال 2014 میلادی بخش عمده افزایش تولید نفت از جانب میادین شیل آمریکا بوده است.
براساس تازه ترین برآورد هفتگی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت آمریکا هفته
گذشته برای اولین بار از سال 1986 به بالای 9 میلیون بشکه در روز رسیده است.
در
شرایطی که وزرای نفت اوپک در تدارک نشست اواخر این ماه در وین هستند، عربستان و
دیگر اعضای این سازمان با همان وضعیت دشوار استراتژیک که در سال 1986 مواجه بودند، روبرو هستند: کاهش تولید برای افزایش قیمتها اما
به بهای از دست دادن سهم بازار یا بدون تغییر نگه داشتن تولید با امید اینکه قیمت‌های
پایین در نهایت باعث حذف برخی تولیدکنندگان پر هزینه و ضعیف در بازار شود.
در
آن زمان همانند امروز هیچ گزینه خوبی برای عربستان وجود نداشت که میزان مشکلات
این کشور و دیگر اعضای اوپک را کاهش دهد.
علی
النعیمی طی سخنانی در مکزیک به خبرنگاران گفت: صحبت از جنگ قیمت نشان دهنده یک سوء
تفاهم است و هیچ پایه و اساسی ندارد.
گمانه‌زنی‌های
تحلیلگران نفتی و رسانه‌ها درباره استراتژی تولید و قیمتگذاری نفت از سوی عربستان
عمدتا باعث ناراحتی سیاستگذاران بلندپایه این کشور می‌شود. اما مقصر این گمانه
زنی‌های بر هم زننده ثبات تا حد زیادی خود مقامات سعودی هستند تا رسانه‌ها و بازار.
سیاست
نفتی عربستان تقریبا به طور کامل برای ناظران خارجی مبهم و نامشخص است. عربستان
هیچ آمار قابل اتکا و دقیقی درباره تولید نفت، ذخایر، اکتشافات، حفاریهای نفتی،
مشتریان و همچنین نحوه قیمتگذاری نفت خود منتشر نمی‌کند.
شرکت
نفتی آرامکو عربستان و وزارت نفت این کشور تنها اطلاعات بسیار محدود و سربسته‌ای
را در سایت‌های خود منتشر می‌کنند. سیاستگذاران سعودی تقریبا هیچ سخنرانی یا
بیانیه‌ای درباره نظر خود نسبت به تحولات بازار و یا درباره طرحهای بلندمدت این
کشور در زمینه تولید و سرمایه‌گذاری نفتی منتشر نمی‌کنند.
در
میان این خلاء اطلاعات، ناظران خارجی نظرات خود را درباره اقدامات این کشور مطرح و
باعث واکنش شدید مقامات سعودی می‌شوند.
در
دسامبر 2010 در یک گفتگوی معمولی از وزیر نفت عربستان پرسیده شد آیا این کشور در
واکنش به افزایش قیمتها به بالای سطحی که قبلا هدف رسمی معرفی شده بود، تولید خود
را بالا می‌برد؟ اما وی رسانه‌ها را به اعمال نفوذ و ایجاد بی‌ثباتی در بازار متهم
کرد و گفت: چرا می‌خواهید بازار را به هم بریزید؟ بازار متعادل است... آن را به
حال خود رها کنید.
وی
همچنین افزود: شما چیزی را می‌خواهید که ما هنوز انجام نداده ایم. شما می‌خواهید
باعث اختلال در بازار شوید. نحوه سوال پرسیدن شما درباره قیمت، تولید، عرضه و آنچه
که انجام می‌دهید عامل بر هم زننده ثبات در بازار است.
هیچ
موضوع جدیدی درباره شایعات و گمانه‌زنی‌هایی که خلاء اطلاعات واقعی درباره سیاست‌های
نفتی عربستان را پر کند، وجود ندارد. در آوریل سال 1986 ویلیام سافیر خبرنگار
معروف روزنامه نیویورک تایمز معتقد بود عربستان عمدا در حال کاهش قیمت نفت برای
لطمه زدن به ایران است.
وی
تصور می‌کرد وزیر نفت وقت عربستان معتقد است: استراتژی عربستان تولید نفت تا زمانی
است که کاهش قیمتها ایران را ورشکست کند.
این
درحالی است که وزیر نفت سابق عربستان بعدا به نویسنده زندگینامه خود گفت: این
مکالمه خیالی هیچ پایه و اساسی ندارد و صرفا یک تفکر پوچ ژورنالیستی و خیال واهی
نومحافظه کارانه است.
این
درحالی است که اخیرا نیز برخی مفسران این سخنان قدیمی را مجددا تکرار می‌کنند و
معتقدند عربستان دوباره راضی به کاهش قیمت نفت شده تا به رقبای استراتژیک خود
یعنی روسیه و ایران لطمه بزند یا تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا را از گردونه رقابت
خارج کند.
آنها
همچنین به یک مشکل عمیق‌تر و جدی‌تر اشاره می‌کنند. عربستان هیچ اطلاعاتی درباره
تولید، قیمتگذاری و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود در آینده منتشر نمی‌کند و این
امر باعث تشویق گمانه زنی‌های بر هم زننده ثبات در بازار که ریاض قصد اجتناب از
آنها را دارد، می‌شود.
سیستم
کنونی گزارش‌دهی عربستان به تحلیلگران که اخیرا توسط وال استریت ژورنال به آن
اشاره شد عمدتا واکنشی است تا فعال و نمی‌تواند سازش مورد نظر و مذاکرات آگاهانه
را به همراه داشته باشد.
زمان
آن فرارسیده که عربستان شفافیت بیشتری داشته باشد. برخی جنبه‌های استراتژی نفتی
هستند که همیشه نیاز است که به خاطر حساسیت‌های تجاری محرمانه باقی بمانند اما
ابعاد دیگری نیز وجود دارند که برای رفع سوء تفاهماتی که باعث ابهام در سیاست‌های
نفتی عربستان شده می‌توانند به شکل موثری منتشر شوند.
عربستان
باید از بانک‌های مرکزی مدرن که استراتژی ارتباطی خود را طی دو دهه گذشته متحول
کرده اند، بیاموزد. سیاستگذاران بلندپایه این کشور می‌توانند تفکرات خود را در
سخنرانیها مطرح و اطلاعات بیشتری را درباره مسائل عادی نظیر قیمتگذاری رسمی نفت در
سایت آرامکو و وزارت نفت این کشور منتشر کنند.
هیچ
یک از این موارد سد راه آزادی عمل عربستان و سیاستگذاری نفت در راستای منافع این
کشور نیست. اما اگر عربستان با رسانه‌ها، تحلیلگران و مشتریان رفتاری سازنده داشته
باشد و به آنها به چشم مزاحم ننگرد، می‌تواند مناظره آگاهانه‌ای را که سیاستگذاران
این کشور مدتها به دنبال آن هستند اما به آن نرسیده اند، محقق کند.
منبع: ایسنا