پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)-
امروزه چین 34 درصد، کره‌جنوبی 35 درصد و ژاپن 13 درصد از بازار سفارشات کشتی‌سازی
دنیا را در اختیار گرفته‌اند و ترکیه چهارمین کشتی‌ساز دنیاست اما سهم ایران از
ساخت کشتی در جهان کمتر از 0.3 درصد است و تنها نیمی از ظرفیت این صنعت استفاده
شده است و برای تامین نیاز داخلی ناگزیر از شرکت‌های چینی و کره‌ای سفارش داده می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایسنا، آمارهای به دست آمده از بازدیدهای
میدانی کارخانه‌های کشتی‌سازی کشور نشان می‌دهد در چند سال گذشته کارخانه‌ها به‌طور
متوسط 19 فروند شناور با سایز متوسط ساخته و آب‌اندازی کرده‌اند که در مقایسه با
سایر کشورهای منطقه بسیار ناچیز و اندک است. این در حالی است که ظرفیت ساخت
شناورهای متوسط در شیپ‌یاردهای کشور حدود 40 فروند در سال است.
از سوی دیگر سالانه حدود 30 فروند شناور فلزی خارجی توسط
مالکان ایرانی خریداری و ثبت پرچم کشور می‌شود.
به طور کل می‌توان در خصوص وضعیت این صنایع دریایی گفت علی
رغم سرمایه گذاری 2.2 میلیارد تومانی برای 3000 کیلومتر مرز آبی، به صنعت کشتی‌سازی
به طور شایسته توجه نشده و ایران به عنوان کشوری که دارای مرزهای آبی گسترده است و
امکان دسترسی آسان به آب‌های آزاد را دارد در صنعت کشتی‌سازی در پله‌های آغازین
راه باقی مانده و تاکنون پیشرفت چشمگیری نداشته است.
می‌توان دلیل این امر را ناتوانایی نظام بانکی کشور برای
تامین فاینانس پروژه‌های صنایع دریایی، روند طولانی گشایش اعتبار و تصویب طرح‌ها
برای اعطای وام دانست که موجب شده مشکل این صنعت دو چندان شود.
تولیدکنندگان ایرانی خود را باور ندارند
مساله‌ای که شرکت‌های کشتیرانی را برای تامین نیاز خود
ناگزیر از سفارش به شرکت‌های سامسونگ، دوو و شرکت‌های چینی کرده، این است که
تولیدکنندگان داخلی خود را باور نکرده‌اند و علیرغم اینکه کشتی‌های خارجی در بوشهر
تعمیر می‌شوند تولیدکنندگان ایرانی همچنان به ساخت بلم، قایق و کشتی‌های کوچک
دلخوش هستند.
به طور کلی می توان گفت از دو سال قبل از انقلاب، کارگاه‌های
کوچک تعمیرات در کشور ایجاد شد و از همان زمان موضوع سرمایه‌گذاری در خلیج‌فارس
همزمان با "دوو" آغاز شد و همچنان نیز ادامه دارد. این سرمایه‌گذاری در
بخش هایی به نتیجه رسیده و کشتی‌های سایز متوسط کانتینربر در کشور ساخته می‌شود
اما برای ساخت کشتی‌های بزرگ اماکانات لازم وجود ندارد و به دلیل کمبود منابع مالی
به نتیجه نرسیده است.
بزرگترین کشتی‌سازان دنیا کجا هستند؟
کشتی‌سازی نقش مهمی در توسعه صنعتی و اقتصادی هر کشور ایفا
می‌کند و زمینه‌ای برای رشد صنایع گوناگون است. نمونه‌های بارز این امر ژاپن و کره‌جنوبی
هستند که رشد صنعتی خود را براساس صنعت عظیم کشتی‌سازی پایه‌گذاری کردند؛ به‌طوری
که در ابتدای فرآیند توسعه صنعتی خود در دهه‌های 1950
و 1960 میلادی از آن به نحو احسن استفاده و انبوهی از
زنجیره صنایع خود را فعال کردند و هم‌اکنون نیز از بزرگترین سازندگان کشتی در
دنیا به‌شمار می‌روند.
این دو کشور که امروز جزو پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا محسوب
می‌شوند براساس اصول و مفاهیم تجارت صنعتی، طی سالیان حوزه فعالیت خود را در صنایع
گوناگون از قبیل نساجی، الکترونیک و ماشین‌سازی تغییر داده‌اند اما هیچ‌گاه صنعت
کشتی‌سازی را ترک نکرده و همواره تلاش کرده‌اند بر برتری خود بر این بازار
بیفزایند.
از نظر اشتغالزایی، به طور کلی در دنیا دو نوع تفکر عمده
در صنعت کشتی‌سازی وجود دارد. یکی در خاور دور و دیگری در اروپا بر روی صنعت کشتی‌سازی
متمرکز هستند. خاور دور (کره جنوبی و چین) به لحاظ وجود نیروی انسانی ارزان حرف
اول را می‌زنند و اروپا از نظر تکنولوژی برتری دارد.
امروزه چین 34 درصد، کره‌جنوبی 35 درصد و ژاپن 13 درصد از
بازار سفارشات کشتی‌سازی دنیا را در اختیار گرفته‌اند. مجموع ظرفیت کارخانه‌های
کشتی‌سازی در جهان به حدود 45 میلیون CGT می‌رسد
و حجم گردش مالی این صنعت در سال 2013 در بخش تجاری و نفت و گاز حدود 350 میلیارد
دلار بوده است.
کشتی‌سازی در جهان در جهان به هرج و مرج جهانی دچار می‌شود
طبق پیش‌بینی‌های انجام شده کشتی‌سازی در جهان به تدریج به
یک هرج و مرج جهانی دچار می‌شود و مقدار زیادی مازاد ظرفیت تولید کشتی به وجود می‌آید
چرا که فعالیت کشتی‌سازی‌های بزرگ چین، کره و ژاپن باعث شده است حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد سفارشات را به خود اختصاص دهند و
ازآنجایی که این شرکت ها با آهنگ بسیار تندی در حال رشد هستند می توان گفت الگوی
ناموزون رشد صنایع بالادست نسبت به صنایع پایین‌دست باعث به وجود آمدن بحران نظام
های صنعتی می‌شود که در صنعت کشتی‌سازی خود را نشان می‌دهد.
در سال ۱۹۸۷ این صنعت یکبار دیگر با بحران مازاد تولید
کشتی روبرو شده بود که آسیب های زیادی را وارد کرد.
ایران در رده 25 دارندگان شناور
کشور ایران مجموعا دارای 65 فروند شناور فراساحلی با متوسط
قدرت موتور 3668 اسب بخار و متوسط سال ساخت 1986 است که با این مشخصات در رده 25
از لحاظ تعداد شناور و دارای سهم 65 درصدی از ظرفیت کل است و باتوجه به جایگاه
ایران در داشتن منابع نفت و گاز قابل تامل است.
به گفته پیمان مسعودزاده، رییس کمیته کشتی‌سازی انجمن
مهندسی دریایی، صنعت کشتی‌سازی بی پناه است و متولی خاصی ندارد به همین دلیل باید
از صنعت کشتی سازی حمایت شود به طوری که هم تولیدکننده و هم خریدار راضی باشند.
همچنین به گفته حسین فاضل، مدیر عامل صندوق توسعه صنایع
دریایی براساس مطالعات انجام شده در حال حاضر حدود 40 کارخانه کشتی‌سازی فعال در
کشور وجود دارد که توان بالقوه تولید این کارخانه‌ها در حدود 125 هزار CGT در سال است و از ابتدای سال 1380 تا
انتهای پارسال حدود 250 فروند شناور سایز متوسط یعنی زیر پنج هزارGT
در داخل کشور، تحت نظارت مؤسسات رده بندی داخلی ساخته شده
است که متوسط آن 19 فروند شناور در سال بوده و به عبارتی این کارخانجات طی این سال
ها که دوران اوج ساخت کشتی جهان بوده است با 50 درصد ظرفیت فعالیت کرده اند.
وی اظهار کرد: با توجه به آمار و ظرفیت حدود 125 هزار CGT در کشور، می توان نتیجه گرفت که سهم
کشور ما از کشتی سازی جهانی کمتر از 0.3 درصد است و در واقع رتبه قابل توجهی در
جهان نداریم و فقط در ساخت شناورهای فراساحل طبق برخی از گزارشات جهانی رتبه 29 را
در بین کشورها را داریم و این درحالی است که ترکیه طی سال های اخیر رشد چشمگیری در
این صنعت داشته و با حجم سفارش گیری 1.8 درصد از ظرفیت ساخت کارخانجات جهانی، هم
اکنون چهارمین کشتی ساز دنیاست.
به گزارش ایسنا، صنعت کشتی‌سازی همچون صنعت خودروسازی جزو
صنایع مادر شناخته می‌شود و هرگونه پیشرفت در این صنعت می‌تواند همزمان صنایع
وابسته در کشور از قبیل صنعت فولاد، ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات و سازندگان قطعات
را فعال کند و ضمن ایجاد اشتغال، زمینه‌ساز پیشرفت و ورود تکنولوژی‌های نوین در
صنایع دریایی شود؛ از این رو انتظار می‌رود توجه بیشتری به این بخش شود.
منبع: ایسنا